خبرگزاری مهر ـ گروه فرهنگ و هنر: ارتقا جایگاه شبکه العالم به عنوان رسانه‌ای خبری و جریان‌ساز، مطالبه‌ای بود که محمد سرافراز معاون برون‌مرزی سازمان صدا و سیما زمان انتصاب سیداحمد سادات به عنوان مدیر شبکه العالم از او داشت.
اتفاقی که امروز می‌توان گفت تا اندازه‌ای به حقیقت پیوسته و تمام تلاش‌هایی که برای محو و نابود کردن العالم، از هدف قرار گرفتن فرکانس‌های شبکه توسط امواج پارازیت گرفته تا حمله به دفاتر آن در شهرهای مختلف و زندانی کردن خبرنگاران و... دیگر فعالیت‌های مغرضانه‌ای که علیه این شبکه انجام میشود نشان‌دهنده اثرگذاری آن نه تنها در جهان اسلام بلکه خاورمیانه و حتی غرب است.
گفتگوی ما با مدیر این شبکه از مساله عاشورا آغاز شد، به نمایاندن چهره ایران فرهنگی رسید و در مباحث گوناگون دیگر ادامه پیدا کرد. بخش اول این گفتگو در ادامه می‌آید:
*شبکه العالم در بحث رساندن پیام اسلام و سیدالشهدا چه دستورالعملی دارد. به ویژه که رویکرد غالب شبکه شما سیاسی است، می‌خواهم بدانم آیا این مباحث در دل موضوعات سیاسی گم میشود یا باکس جدایی برای پرداختن به این اتفاق در شبکه العالم باز کرده‌اید؟
- همانطور که اشاره کردید رویکرد اصلی شبکه العالم، خبری و سیاسی است ولیکن این امر به معنی عدم توجه به موضوعات فرهنگی، اجتماعی و مذهبی نیست چراکه قالب‌های متنوع و مناسبی در این خصوص وجود دارد. فرهنگ عاشورا، گستره و تاثیرات فرهنگی آن بر سایر ملل از جمله موضوعات مورد توجه شبکه العالم است. همچنان که می‌دانید امروزه حتی زرتشتی‌ها و پیروان آیین سیک در هند برای ایام عاشورا برای خود مراسم‌هایی دارند و به نحوی سایر فرهنگ‌ها نیز متاثر از عاشورا هستند که این موارد به طرق مختلف در شبکه منعکس میشود؛ مثل ارسال گزارش خبرنگاران یا در قالب برنامه‌های مستند. یا مثلا در نیجریه در منطقه کانو، یا زاریا عزاداری‌هایی برپا میشود که حتی از نظر عِده و عُده کاملا مشابه عزاداری‌های ما است.
بانوان آنها به سبک ایران چادر سر می‌کنند و مشخص است فرهنگ عزاداری از کشور ما به آنجا منتقل شده است. طبعا این موارد در قالب‌های مختلف تلویزیونی از جمله گزارش، مصاحبه و مستند در شبکه العالم منعکس میشود. در برنامه‌های جاری و تحلیلی نیز به ابعاد مختلف پیام‌های عاشورا و عبرت‌های آن پرداخته میشود مثل عزت‌مداری و نفی ذلت‌پذیری که نهفته در شعار "هیهات من الذلة" است و یا نفی استکبارستیزی و لزوم اصلاح جامعه که این موارد نیز در برنامه‌های فکری شبکه مطرح میشود.
*پس شما این مباحث را با سیاست در آمیخته‌اید.
- توجه داشته باشیم که یکی از ویژگی‌های دین ما و وجه ممیزه آن در مقایسه با سایر ادیان توجه به بُعد سیاسی است و علاوه بر آن به بُعد فردی و بُعد اجتماعی نیز توجه شده است. اساسا دیانت از سیاست قابل تفکیک نیست در همه فروع دین به نحوی بعد اجتماعی محوریت دارد و حتی پر رنگ‌تر از بعد فردی است از جمله قضیه جهاد. با توجه به اینکه رسانه‌های بین‌المللی ما مهم‌ترین ابزار صدور انقلاب هستند یکی از این پیام‌ها که الهام گرفته از فرهنگ عاشورا است، نفی استکبار و ظلم، حمایت از مظلومان و مستضعفان و نفی بی تفاوتی و لزوم اصلاح جامعه است که این پیام‌ها در نهضت عاشورا نهفته است و ما این پیام‌ها را در قالب تلویزیونی تعریف می‌کنیم، البته قالب عمده و کم هزینه در این خصوص همان گزارش است که از طریق خبرنگاران و یا اتاق خبر در این خصوص آماده میشود.
ما از مراسم عزاداری شیعیان در کشورهای عراق، لبنان، بحرین، سعودی، کویت و دیگر کشورهای خلیج فارس گرفته تا شمال آفریقا یا کشورهایی مثل هندوستان و پاکستان که سبک و سیاق خاصی برای عزاداری دارند، گزارش تهیه می‌کنیم. مثلا می‌بینیم در حیدرآباد فرهنگ شیعی به طور وسیعی منتشر شده و بخشی از این انتشار مرهون رسانه‌های گروهی است. یعنی تا پیش از این در فضای رسانه‌ای خصوصا رسانه‌های دیداری و یا در فضای سایبر اطلاع چندانی نداشتیم که دیگران چطور عزاداری می‌کنند اما امروزه با استفاده از تکنولوژی‌های نوین ارتباطی برای هر کسی این امکان فراهم است که از نحوه عزاداری در کشورهای مختلف مطلع شود.
*شما در شبکه العالم به جز انعکاس آنچه در جهان اسلام می‌گذرد، چقدر به چالش‌های جهانی حقوق بشری در خصوص ایران می‌پردازید؛ مثل مسئله اعدام، حقوق زنان و کودکان، زندانیان سیاسی و مسئله حجاب که درباره آنها به ویژه در شبکه‌های فارسی زبان نقدهای اساسی به ایران وارد میشود. بسیاری از ایرانیان ساکن خارج کشور نیز این شبکه‌ها را منبع اطلاعات خود قرار می‌دهند. در راستای پاک کردن چهره ایران تروریستی و نمایش چهره ایران فرهنگی و صلح‌دوست چه تلاشی می‌کنید و این قضیه در شبکه العالم چه جایگاهی دارد؟
- یکی از اولویت‌های اساسی برنامه‌سازی و اطلاع رسانی شبکه العالم مسایل مربوط به ایران است. در این قضیه با توجه به سیاستی که غربیها، صهیونیست‌ها و حکومت‌های مرتجع عربی در پیش بردن پروژه ایران‌هراسی و شیعه‌هراسی در منطقه داشته‌اند، شبکه العالم فی الواقع اهتمام ویژه‌ای در این خصوص داشته است به طوری که رسانه‌های معاند از العالم به عنوان توپخانه رسانه‌ای جمهوری اسلامی ایران یاد می‌کنند. ما در شبکه علاوه بر پوشش اخبار و پخش گزارشات متنوع از فضای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی جامعه به مقابله با پروژه ایران‌هراسی می‌پردازیم. به عنوان نمونه در این خصوص می‌توان به حقوق زنان و حضور آنان در عرصه‌های مختلف اشاره کرد.
در حالی که امریکایی‌ها همواره به ما انتقاد می‌کنند و ژست حقوق بشری به خود می‌گیرند اما در خبرها داشتیم که آقای جان کری در سفر اخیر به عربستان سعودی رانندگی زنان در آن کشور را یک موضوع داخلی و مرتبط با عربستان می‌داند و اعلام می‌کند که آمریکا در این قضیه دخالت نمی‌کند.
نحوه پوشش اخبار و تحلیل‌های مرتبط با این موضوع سیگنال‌های مناسب را برای مخاطب ارسال می‌کند که آمریکایی‌ها از حقوق بشر به صورت ابزاری استفاده می‌کنند چراکه عربستان سعودی تنها کشوری است که رانندگی زنان در آن ممنوع است و در آن سینما وجود ندارد ولیکن چون هم‌پیمان آمریکا در منطقه است حتی مورد انتقاد هم قرار نمی‌گیرد بنابراین در این راستا رسانه‌هایی چون العالم وظیفه دارند این دوگانگی برخورد را تبیین کنند.
در خصوص انعکاس فعالیت‌های زنان در ایران، علاوه بر تولید اخبار و گزارش‌های خبری مرتبط، برنامه‌های مستند گوناگونی تولید و پخش شد. از جمله تاکسی زنان که نشان می‌داد در حالی که رانندگی زنان در سعودی ممنوع است ولی در ایران حتی زنان در عرصه حمل و نقل عمومی مرتبط با زنان فعالیت می‌کنند یا مستندی که نشان می‌داد دانشجویان دختر ما بیشتر از دانشجویان پسر هستند. زنان خلبان، وکیل، استاد دانشگاه، نخبه و... نیز از جمله موضوعات برنامه‌های مستند شبکه بود که این برنامه‌ها در اختیار شبکه‌های همسو مثل شبکه‌های عراقی، سوری و لبنانی نیز قرار گرفت تا نشان داده شود زن ایرانی از چه جایگاه رفیعی در جمهوری اسلامی برخوردار است.
در خصوص قضایای مرتبط با سایر ادیان و مذاهب در ایران نیز برنامه‌های مختلفی داشتیم که با حضور نمایندگان آنها در پارلمان مجلس شورای اسلامی همراه بود که از این طریق نشان داده می‌شد که آنها در معابد، مدارس و حوزه‌های علمیه‌شان مشغول فعالیت‌های آزادانه خود هستند و فضایی که رسانه‌های معاند مبنی بر عدم رعایت حقوق اقلیت‌ها در ایران ترسیم کرده‌اند، خلاف واقع است.
*خود شما این بُعد از فعالیت‌هایتان را دلیلی بر سنگ‌اندازی‌های مخالفان همچون قطع فرکانس شبکه از ماهواره و حمله به دفاتر العالم می‌دانید یا این کارهای بین‌المللی شما است که بیشتر باعث کینه و دشمنی شده است؟
- برخوردهای صورت گرفته با العالم دلایل متعددی داشت و نمی‌توان گفت یک دلیل پشت قضیه بوده است، رویکردی که العالم در بیش از 10 سال حضور خود در عرصه رسانه‌ای داشته نشان داده این شبکه رسانه‌ای افشاگر است که به انحصار خبری سلطه‌طلبان غربی و هم‌پیمانان عربی پایان داده است. تا مدتها آنها به عنوان رسانه غالب بودند و اخبار را آنطور که می‌خواستند پخش و از پوشش برخی اخبار نیز صرف نظر می‌کردند. آنها در پی القای تحلیل و دیدگاه خود به افکار عمومی بودند و العالم به همراه رسانه‌های همسو توانست به این انحصار در بخش عربی پایان بدهد.
به عنوان نمونه می‌توان به اوضاع یمن اشاره کرد. زمانی که جنگنده‌های سعودی مناطق مختلف حوثی‌ها در شمال یمن را بمباران کردند، العالم بود که در این خصوص افشاگری کرد و تفاصیل اطلاعات مربوطه را در اختیار افکار عمومی قرار داد، به گونه‌ای که سعودی‌ها واکنش نشان داده و این اخبار را تکذیب کردند. اما پس از دو ماه همگان دیدند عربستان سعودی در بمباران این مناطق دخالت دارد و در واقع نقش اصلی را ایفا می‌کند. بنابراین العالم نسبت به همه رسانه‌ها سبقت جست.
طبیعی است در چنین شرایطی این کشور و حامیانش باید بسیار نگران شوند. در خصوص طرح کشورهای شورای همکاری خلیج فارس برای مقابله با انقلاب یمنی‌ها که با توطئه و فشار سعودی اجرا شد، این العالم بود که پشت پرده و زد و بندهای سیاسی و کمک‌های مالی سعودی و رشوه‌هایی که عربستان سعودی به برخی سران قبایل داد تا بدنه رژیم علی عبدالله صالح را حفظ کند، به افکار عمومی نشان داد و از ماجراهای پشت صحنه آن پرده برداشت و دیدارهای محرمانه عوامل حاکمه رژیم سابق با سفیر آمریکا در صنعا را فاش کرد یا حملاتی که توسط سلفی‌های تکفیری با حمایت سعودی‌ها و تحریک سران برخی قبایل علیه حوثی‌ها و شیعیان زیدی یمن شکل گرفت، همه این امور توسط شبکه العالم بیان شد که بازتاب گسترده‌ای نیز در رسانه‌های یمنی پیدا کرد و همین امور باعث شد تا العالم آماج حمله رسانه‌های وابسته در یمن قرار گرفت.
همین قضایا در خصوص بحرین نیز وجود دارد. اینکه نیروهای عربستان سعودی با پوشش نیروهای سپر، جزیره بحرین را اشغال می‌کنند و ضمن پوشیدن یونیفرم‌های بحرینی به سرکوب انقلابیون بحرین می‌پردازند از جمله مسایلی بود که العالم بیان کرد. زمانی بود که ما در بحرین تنها یک خبرنگار داشتیم که وی نیز تحت تعقیب قرار گرفت و ما به اجبار او را از آنجا خارج کرده و به کشور دیگری فرستادیم، اما در حال حاضر خبرنگاران افتخاری در مناطق مختلف بحرین با ما همکاری می‌کنند و به طور غیر علنی برای ما خبر و ویدئو می‌فرستند، اخبار و تصاویری که رسانه‌های دیگر سانسور می‌کنند از حمله به رهبران احزاب و جمعیت‌های سیاسی تا اهانت به زنان و دختران بحرینی، شکنجه زندانیان و پزشکان بحرینی و... به طرق مختلف تصاویر و مصاحبه‌ها برای العالم ارسال شده و در شبکه پخش میشود از جمله این موارد مصاحبه با خانم آیات القرمزی شاعر بحرینی پس از آزادی از زندان بود که با ایشان نیز مصاحبه اختصاصی گرفتیم.
در خصوص سوریه نیز نقش العالم برجسته و ویژه است به گونه‌ای که بارها مسئولان سوری از نقش موثر العالم در پوشش واقعیت‌های قضایای سوریه تشکر کردند. در واقع به یُمن فعالیت‌های گسترده العالم و رسانه‌های همسو می‌بینیم افکار عمومی امروزه متوجه شدند که جنس درگیری‌ها در سوریه از جنس بیداری اسلامی و انقلاب‌های عربی نیست بلکه توطئه‌ای پیرامون این کشور شکل گرفته است و در واقع این تروریست‌ها هستند که با پول و سلاح سعودی‌ها و قطری‌ها و غربیها و ترکیه با حکومت می‌جنگند، گرچه یک سری مخالفان هم در داخل هستند که بنا به اعتراف خود غربیها کم تعدادند. سعودی‌ها بسیار تلاش کردند تا در کل منطقه از جمله سوریه جنگ شیعه و سُنی راه بیاندازند. ما در گزارش‌های مختلف نشان می‌دهیم بسیاری از سنی‌ها و مسیحی‌ها در دفاع از خود علیه تروریست‌ها می‌جنگند و این نشان می‌دهد که درگیری‌ها در سوریه جنگ طایفه‌ای نیست.
به هر حال مجموعه عملکرد العالم منجر شد تا حکام مرتجع عرب به مقابله بپردازند، بنابراین جلسه‌ای شکل گرفت و پنج کشور عربی در این خصوص به یک تصمیم واحد رسیدند و العالم را از ماهواره‌های عربی قطع کردند حتی به غربیها نیز فشار آوردند تا به العالم سرویس ماهواره‌ای ندهند این فی الواقع راهزنی اطلاعاتی نوین است که توسط دول مرتجع و بعد از آن غربیها علیه ما صورت گرفت و یک تروریسم رسانه‌ای ایجاد شد چراکه آنها فکر می‌کردند رسانه‌های مستقل و افشاگر مانع تحقق اهداف آنها هستند.
ادامه دارد...