به گزارش خبرنگار مهر، اولین نشست خبری سیدعباس صالحی معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت یازدهم صبح امروز دوشنبه 27 آبان در سالن اجتماعات دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور برگزار شد. صالحی در نخستین کنفرانس مطبوعاتی خود به بسیاری از پرسش‌های تلنبار شده خبرنگاران در حدود دو ماه گذشته پیرامون مباحثی مانند آخرین وضعیت ناشران تعلیقی، نشر چشمه، کتابهای توقیفی دولت‌های نهم و دهم، بدهی معاون امور فرهنگی وزارت ارشاد به ناشران، بحث مکان نمایشگاه کتاب تهران و بسیاری موارد دیگر پاسخ داد.
معاون فرهنگی وزیر ارشاد در این نشست خبری در پاسخ به سوالی در مورد آخرین وضعیت احکام اعضای هیات‌های نظارت بر کتابهای بزرگسالان و کودکان و نوجوانان گفت: در اصلاحیه ضوابط نشر مصوب سال 1389 دو هیات یکی برای کتابهای بزرگسال و یکی برای کتابهای حوزه کودک و نوجوان در نظر گرفته شده است که در ماده 5 آن تصریح شده که اعضای هیات نظارت بر کتابهای بزرگسال حداقل باید 5 نفر باشد. این ترکیب را شورای عالی انقلاب فرهنگی مشخص کرد اما توسط رئیس جمهور سابق، جناب آقای دکتر احمدی نژاد ابلاغ نشد.
وی افزود: با مشورتهایی که با دوستان فکر و فرهنگ داشتیم، لیستی را تهیه کردیم که ویژگی آن این است که اعضای آن می‌توانند حوزه‌های مختلف کتاب را پوشش دهند چه در حوزه‌های علوم تربیتی چه در حوزه‌های روانشناسی و چه سایر بخش‌ها. نگاه‌هایشان هم نگاه‌های معتدلی است، به دور از افراط و تفریط. ما احساس می‌کنیم ترکیب هیات نظارت پیشنهادی ما به شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب این شورا خواهد رسید و اگر این هیات رای بیاورد ساختار هیات نظارت ما ساختار قانون مندتری خواهد شد.
صالحی همچنین درباره مسئولیت ناشران پیش از انتشار کتاب هم که در آئین نامه ضوابط نشر به آن اشاره شده است گفت: این ماده قانونی یک ماده پر ابهام است و باید توضیح داده شود که معنای مسئولیت ناشر قبل از نشر، واقعا چیست. برخی از دوستان از این ماده، تفسیر موسعی دادند و بر اساس همین تفسیر به اعمال قانون پرداختند. باید به این سوال پاسخ داده شود که اگر ناشری کتابی را می‌آورد که مجوز بگیرد و وزارت ارشاد به هر دلیل به آن مجوز نمی‌دهد، آیا صرف آوردن آن کتاب غیرقابل انتشار از نظر وزارت ارشاد، جرم حقوقی برای ناشر تلقی می‌شود؟
وی ادامه داد: البته پس از نشر، قانون صراحت دارد که ناشر باید مسئولیت تبعات انتشار کتابش را بر عهده بگیرد. طبیعتا بر این اساس هیات رسیدگی به تخلفات ناشران تشکیل جلسه خواهد داد و با موارد تخلف برخورد می‌کند.
معاون فرهنگی وزیر ارشاد در بخش دیگری از سخنانش به برنامه‌های خود در خصوص ممیزی کتاب در دوره جدید اشاره کرد و گفت: ما مرّ قوانین را درباره ممیزی اعمال می‌کنیم. من چپ هستم نه راست و نه پارتی بازی می‌کنم و نه فامیل بازی. قانون سرجایش است و چیزی که در ضوابط نشر مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی باشد رعایت می‌کنیم. البته مشکلات همیشه در اجرای قوانین نیست بلکه در چیزهای دیگری هم هست.
صالحی اجرای سلیقه ای قانون، میزان آشنایی مجریان قانون با آن و لزوم اصلاح قوانین را در این زمینه یادآور شد و گفت: مگر قوانینی که الان هست، وحی الهی است؟ می‌شود این قوانین را اصلاح کرد و متناسب با تغییر شرایط و روزگار و احوالات و اتفاقات در بیرون و درون، آنها را تغییر و اصلاح کرد.
وی که پیشتر از به کار بردن ادبیات آمرانه در جامعه به خصوص با اهالی فرهنگ در گذشته انتقاد کرده بود، گفت: منت عقیده دارم که ادبیات آمرانه جواب نمی‌دهد البته هر ناظم و حکومتی، قوانینی دارد که باید آنها را رعایت کرد. البته من آنقدر هم جوان نیستم که بگویم این ادبیات همین فردا کنار گذاشته می‌شود و این اتفاق خواهد افتاد به هر حال ما با مجموعه ای از واقعیت‌های اجتماعی روبرو هستیم ولی به عنوان معاون فرهنگی وزیر ارشاد به شما اطمینان می‌دهم که اگر احساس کنم این مسیر رو به جلو نیست، پرونده کاری ام را می‌بندم اما اینکه یک اتفاق بزرگ همین امشب که می‌خوابیم، فردا صبح بیافتد و به قول شما خبرنگارها بترکاند، نباید از من انتظار داشته باشید!
صالحی پیرامون برنامه‌هایش برای بهبود وضعیت بررسی کتاب در وزارت ارشاد هم گفت: من دو نکته را به آقای کمالی نژاد (سرپرست اداره کتاب) یادآور شده ام یکی تسریع در امور و دیگری تکریم ارباب رجوع بوده است به هر حال کسانی که به اداره کتاب می‌آیند عمی را صرف فرهنگ کرده اند، گزارشی هم که بنده در یک ماه و نیم اخیر از ایشان گرفته ام، رو به جلو بوده است.
وی در عین حال بر لزوم ارتباط تنگاتنگ میان اقتصاد و فرهنگ در شرایطی که به گفته او کتاب به کالای نخبگانی تبدیل شده است، تاکید کرد و گفت: ما هم در تولید کتاب، هم در توزیع آن و هم در ترویج آن باید نگاه حامیانه داشته باشیم و نهادهای صنفی را جدی بگیریم.
معاون فرهنگی وزیر ارشاد تصریح کرد: ما هیچ نویسنده ممنوع القلمی در داخل کشور نداریم. پیشتر نگاه‌هایی وجود داشت که بعضی افراد در برخی سالها نمی‌توانند کتاب چاپ کنند ولی الان این گونه نیست و بررسان و دوستان ما در اداره کتاب تنها به خود کتاب مراجعه می‌کنند و آن را با ضوابط نشر منطبق می‌دهند.
وی همچنین از طی شدن فرآیند بررسی برخی از کتابهای غیرقابل چاپ در دولت‌های نهم و دهم در طی یکی دو ماه اخیر خبر داد و گفت: در خصوص ناشران تعلیقی هم پرونده برخی از آنها حل شده، پرونده برخی از آنها در حال حل شدن است و ممکن است پرونده برخی هم لاینحل باقی بماند.
صالحی در خصوص بدهی معاونت فرهنگی وزارت ارشاد به نمایشگاه کتاب تهران در بخش بین الملل هم گفت: واقعیت این است که من وقتی به معاونت فرهنگی آمدم فکر می‌کردم فقط باید به فرهنگ کشور بیاندیشم ولی الان دیگر مطمئن شده ام که 99 درصد از فکرم را باید به بحث بودجه اختصاص دهم. بحمدالله ما طلبی از کسی نداریم ولی بدهی‌ها تا دلتان بخواهد هست. همین الان معاونت فرهنگی وزارت ارشاد 64 میلیارد تومان بدهکار است.
معاون فرهنگی وزیر ارشاد همچنین از اینکه به گفته او قول‌های مسئولان قبلی این وزارتخانه در خصوص پرداخت این بدهی‌ها عملی نشده و حتی لفظ قول هم لوث شده است، ابراز تاسف کرد و گفت: این مسایل تعهدات حقوقی است و طلبکاران می‌توانند از وزارت ارشاد شکایت کنند ضمن اینکه بحث بدهی افراد به ناشران بدترین نوع تعهد ت ما ست در هر حال جزو اولویت‌های ما ا ین است که تعهدات مان را به ناشران با شیبی در چند ماه آینده خیلی کم کنیم. جلساتی نمایشگاه کتاب تهران در دوره بیست و پنجم به ناشران خارجی هم دچار معضل حواله پول به بانک‌های خارجی که ناشی از تحریم‌ها است شده و به شوخی خطاب به خبرنگاران گفت: امیدواریم آقای ظریف پنجشنبه این مشکل را حل کند!
وی در خصوص صنعت چاپ هم گفت: ما اگر می‌خواهیم در منطقه در صنعت چاپ اول باشیم باید بدانیم که هنوز فاصله زیادی با این هدف داریم. در حال حاضر ترکیه، عربستان و رژیم اشغالگر در جایگاه‌های برتر هستند. با این حال اگر به صنعت چاپ به عنوان یک صنعت اشتغال آفرین توجه شود این می‌تواند برای کشور فایده مند باشد.
معاون فرهنگی وزیر ارشاد درباره مشکلات مالی ناشران پس از حذف سوبسید کاغذ در سال 1385 گفت: اتفاقی که آن زمان افتاد کار خوبی بود و بخشی از رانت خواری بد و بیخود که انجام می‌شد برداشته شد. سال 85 تصمیم گرفته شد که کاغذ را دیگر مستقیم به ناشران ندهند و به جای آن به ناشران کمک‌های مالی بشود که این هم در ردیف‌های بودجه ای وزارت ارشاد دیده شد. در هر حال تصمیماتی که در اتاق‌های شیشه ای و پشت دیوارهای قطور گرفته می‌شود به طور طبیعی میل‌هایی را برای رانت خواری و سلیقه گرایی پدید می‌آورد در حالی که در حوزه خرید کتاب شفافیت مهمترین اصل است.
وی در پاسخ به سوالی در خصوص محل نمایشگاه کتاب تهران هم گفت: نمایشگاه کتاب تهران یک رویداد مهم است که برای ما هم از اهمیت زیادی برخوردار است و به دنبال بهبود کیفی آن هم هستیم اما در خصوص مکان در ابتدایی که من آمده بودم، آقای ایازی معاون فرهنگی اجتماعی شهرداری تهران گفته اند که باغ کتاب آمادگی دارد نمایشگاه کتاب تهران را میزبانی کند اما در جلسه اخیری که با آقای اشعری داشتیم ایشان گفتند که ای نمایشگاه برای سال 93 با آن ظرفیت مکانی که وزارت ارشاد به دنبال آن است آماده نمی‌شود و لذا سال بعد را هم باید در مصلی باشیم.
صالحی همچنین در خصوص آخرین وضعیت بررسی رمان ««زوال کلنل» نوشته محمود دولت آبادی که نسخه فارسی آن هنوز مجوز انتشار نگرفته در حالی که نسخه آلمانی آن بیش از یک سالی است که منتشر شده است، گفت: این کتاب اصلاحاتی داشته که آقای دولت آبادی به آن عمل کرده اند و بعد هم اصلاحات دیگری داشته و مسیر در حال طی شدن است. من خودم این تاب را خواندم البته علاقه من به داستان و رمان بسیار زیاد است و شاید هزارها داستان و رمان خوانده ام من همه آثار آقای دولت آبادی را خوانده ام و به جرات می‌گویم که ایشان از مفاخر ادبیات ایران و خراسان هستند لذا طبعاً نشر آثار ایشان هم در ایران افتخاری است برای ایران و فرهنگ فارسی زبان ما.
معاون فرهنگی وزیر ارشاد سپس گفت: اما من قبلاً هم گفته ام و الان هم می‌گویم که در مقام یک مسئول، قانونمدار هستم و قانون گرا و تبعاً نمی‌توانستم و نمی‌توانم تبعیض بگذارم بین آثار ایشان و نویسندگان دیگر. این کتاب مسیر تجدید نظر را دارد طی می‌کند و من مطمئن هستم که آقای دولت آبادی هم راضی نخواهند بود که ما باب جدیدی در این مورد باز کنیم.
وی در پاسخ به سوالی درباره برنامه وزارت ارشاد در خصوص برگزاری جوایز خصوصی که برخی از آنها در دوره‌های قبل به محاق تعطیلی رفته بودند گفت: من نمی‌خواهم بگویم سیستم جایزه سازی‌های دولتی باید حذف شود اما فضای فرهنگ جهانی نشان می‌دهد که فرهنگ باید در یک فضای خصوصی رشد کند و بذر آن باید در چنین فضایی کاشته شود تا بتوان به میوه آن امید داشت. طبیعتاً در چنین شرایطی جوایز خصوصی اهمیت پیدا می‌کند و می‌تواند موج‌های جدیدی ایجاد کند، طبیعی است نگاه دوره جدید نگاهی است که این جوایز را به رسمیت می‌شناسد.
آخرین پرسش این نشست خبری به موضوع قائم مقام شعر در وزارت ارشاد مربوط می‌شد که معاون فرهنگی وزیر ارشاد به این موضوع این گونه پاسخ داد: پست قائم مقام شعر به صورت اتفاقی و در طی یک همایش مطرح و خلق شد. تا پیش از آن حوزه شعر با معاونت فرهنگی بود که در این مدت کمی از این معاونت فاصله گرفت. چندی پیش وزیر محترم ارشاد پی نوشتی به مناسبت بحث شعر نوشت و به بنده اعلام کرد که معاونت فرهنگی بحث شعر را پیگیری کند، من از ایشان استفسار کردم که آیا منظور این است که فقط جشنواره شعر فجر را معاونت فرهنگی برگزار کند یا ساختار شعر به معاونت فرهنگی وزارت ارشاد باز گردد؟ پاسخ این سوال که بیاید من روشنتر می‌توانم در این باره سخن بگویم.