به گزارش خبرنگار مهر، هزاران سال از زمانی که اجداد ما بر روی لوحه های سنگی، گِلین، سیمین و زرین می نوشتند، می گذرد. زمان هایی که خط و کتابت مقدس شمرده می شد و کتاب نیز مقدس بود.
ایرانیان ملتی علاقمند کتاب و کتابخوان بودند که با ظهور اسلام این علاقه دو چندان شد. وجود کتاب های پوستین و کتابخانه های قدیمی در کاخ ها، مساجد و مدارس نشان از آن دارد، با گذشت هزاران سال هنوز کتاب یکی از اصلی ترین منابعی معارف بشري است و وسیله ای ست که اذهان را براي خوب فهميدن، بهتر انديشيدن و درموضع صحيح تر قرار گرفتن آماده مي كند.
روزهای پشت سر گذاشته که با کتاب قرین شده بود بار دیگر مسائل مربوط به این حوزه، میزان مطالعه، و دلایل آن، میزان کتاب و کتابخانه و... به ذهن خطور می کند.
مطالعه ابزار ارتقاء فرهنگی
امام جمعه اراک با اشاره به ضرورت ترویج فرهنگ کتابخوانی گفت: کتاب و کتابخوانی مهم ترین ابزار در ارتقای فرهنگ جامعه است که باید توجه بیشتری به آن شود که کلیدواژه این توجه تولید کتاب های مناسب و افزایش سطح مطالعه است.
آیت الله قربانعلی دری نجف آبادی تصریح کرد: استان مرکزی نیازمند اعتبار ویژه در زمینه کتاب و کتابخوانی است تا این بخش نیز همچون بخش های صنعتی، کشاورزی و ورزشی به شاخص های استان تبدیل شود.
وی با اشاره به ظرفیت های استان در تولید علم و اندیشه که ماحصل مطالعه و افزایش سطح مطالعه و دقت است، گفت: تولید علم موجبات پیشرفت کشور در تمام بخش ها را ایجاد می کند و قطع وابستگی به کشورهای بیگانه را به دنبال دارد.
990 هزار کتاب در کتابخانه ها چشم انتظار کتابخوانان
در این میان نباید از نقش مهم کتابخانه ها درترویج این فرهنگ غافل ماند، استان مرکزی هم اکنون با مشکل کمبود سرانه کتاب و فضای کتابخانه ای برای هر فرد روبرو است.
مدیرکل کتابخانه های عمومی استان مرکزی نیز با بیان اینکه هم اکنون سرانه مطالعه در جامعه ما پایین است، گفت: باید با آموزش و تشویق اقشار مختلف مردم به خصوص کودکان، نوجوانان و جوانان به مطالعه، گامی اساسی در جهت ترویج این فرهنگ در جامعه برداشت.
محمدحسین مطیعی با بیان اینکه هم اکنون 990 هزار کتاب در کتابخانه های استان موجود است، افزود: تا پایان برنامه پنجم باید 300 هزار جلد کتاب به این رقم اضافه شود.
وی ادامه داد: هم اکنون 77 کتابخانه در استان مرکزی فعالیت دارند که 29 مورد آن در شهر اراک است.
سرانه مطالعه پایین است
مطیعی بدون اشاره به زمان مطالعه، آن را پایین دانست و گفت: به ازای هر نفر در استان مرکزی هفت دهم درصد کتاب وجود دارد که در برنامه پنجم توسعه این رقم باید به 85 صدم افزایش یابد.
وی با اشاره به تلاش های صورت گرفته در سالهای اخیر برای توسعه امکانات مطالعه در استان، فضای کتابخانه های استان را حدود 31 هزار متر مربع خواند و گفت: به ازای هر 100 نفر دو متر و 19 سانتیمتر فضا وجود دارد که این رقم در برنامه پنج توسعه باید به چهار متر افزایش یابد که برای این امر نیاز به 26 هزار متر مربع فضا است.
مطیعی گفت: هم اکنون 50 هزار نفر در کتابخانه های استان عضویت دارند که به ازای هر 100 نفر سه و نیم نفر در این بخش خدمات رسانی می کنند که البته این رقم نیز باید به هفت افزایش پیدا کند و 50 هزار نفر دیگر نیز به اعضای آن افزوده شود.
شاخص ها خدمات دهی ارتقاء یابد
کارشناس انجمن کتابخانه های عمومی استان مرکزی هم گفت: شاخص های ارزیابی وضعیت کتابخانه های استان با شاخص هایی چون تعداد کتابخانه، تعداد کتاب، تعداد امانت و تعداد عضو سنجیده می شود که با توجه به این شاخص ها وضعیت کنونی کتابخانه های استان در حد متوسط قرار دارد و البته جزو استان های مطلوب هستیم.
اعظم نوری حضور کتابدار در کتابخانه برای راهنمایی افراد را بسیار مفید دانست و گفت: کتابدار متخصص از جمله عوامل مهم در هدایت افراد به سوی کتابخانه است.
وی ادامه داد: نقش بسیار مهم کتابدار در ترغیب مراجعه کنندگان خصوصا دانش آموزان به مطالعه کتاب از راه صحبت کردن پیرامون کتابهایی است که ممکن است برای آنها جالب باشد.
نوری معتقد است یکی از عوامل توسعه کتابخوانی خانواده ها هستند و گفت: محیط خانواده در ایجاد علاقه و عادت به مطالعه نقش اساسی دارد. اگر پدران و مادران به مطالعه علاقه مند باشند فرزندان آنان نیز با کتاب بیشتر و بهتر آشنا می شوند و به مطالعه آن عادت می کنند.
این کارشناس کتابخانه ها با بیان اینکه نهادینه نشدن فرهنگ کتابخوانی در حیطه مشکلات فرهنگی قرار می گیرد تصریح کرد: البته نباید از این نکته غافل بود که مسائل اقتصادی نیز در این بخش تاثیرگذار است زیرا به دلیل مشکلات اقتصادی کنونی افراد بیشتر درگیر کار و اشتغال هستند و فرصتی برای پرداختن به این مقوله ندارند.
تاثیر عوامل اقتصادی و فرهنگی در سطح مطالعه
مسئول واحد آفرینش های ادبی حوزه هنری استان مرکزی هم گفت نمی توان از تاثیر بارز کتاب در توسعه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی چشم پوشید.
مریم طالبی با بیان اینکه کتاب در حفظ و پیشبرد آموزش رسمی و فردی نقشی برجسته دارد، ادامه داد: عدم هدفمندی در مطالعه خصوصا بین جوانان از دلایل دور شدن جوانان از این مقوله است.
وی افزود: وقتی بسیاری زا جوانان علاقمندی ها ونیازهای خود را نمی شناسند ناگزیر به انتخاب کتاب هایی هستند که گاه فقط از سرتکلیف چند ورق از آن را می خوانند و نمی توانند سیر مطالعاتی مفیدی داشته باشند.
طالبی با اشاره به اینکه عوامل اقتصادی و فرهنگی در پایین آمدن سرانه مطالعه در جامعه تاثیر بسزا دارند، ادامه داد: این عوامل در ارتباط متقابل با یکدیگر هستند و به نوعی نمی توان آن ها را از یکدیگر جدا کرد.
وی افزود: از طرفی دسترسی آسان و تهیه مطالب گوناگون در فرصت کم از فضای مجازی و اینترنت، فرصت خواندن کتاب و روزنامه به شکل گذشته را کمتر کرده است.
طالبی معتقد است: حتی اگر خواندن مقاله و کتاب های الکترونیکی جزئی از سرانه کتاب باشند، باز هم لذت لمس کتاب و تمرکز آن فقط با کتاب های حقیقی و کاغذ برای ما در دسترس خواهد بود و منبعی که از بین نخواهد رفت.
مسئول واجد آفرینش های ادبی حوزه هنری گفت: هم اکنون حوزه هنری برخی از کتاب های مورد نیاز در بخش های شعر و داستان را تهیه کرده است و یه اعضای واحد امانت می دهد، اما همیشه که نمی توان کتاب را امانت گرفت، گاه آدم می خواهد خودش صاحب کتابی باشد، خودش کتابخانه جمع و جوری داشته باشد که باید زمینه های آن را فراهم کرد.
خرید کتاب نسبت به پارسال کاهش یافته است
یکی از کتاب فروشان اراک نیز گفت: تعداد خریداران کتاب نسبت به سال های گذشته خیلی پایین آمده است و بیشتر مخاطبان تبدیل به مخاطب خاص شده اند و دیگر کمتر فردی دست فرزندش را می گیرد و برای خرید به کتابفروشی می آید.
گواری معتقد است: قیمت بالای کتاب علت اصلی کم شدن خرید کتاب است که در ارتباط مستقیم با استقبال مخاطب است.
وی افزود: تقریبا قیمت چاپ جدید کتاب ها نسبت به چاپ قدیمشان سه برابر شده است.
گواری گفت: در حال حاضر دیگر کسی به فکر تهیه کتاب و گردآوری کتابخانه شخصی نیست، حتی در خیلی موارد من دیده ام که مشتری های ثابتم کتاب های قدیمی خود را برای فروش گذاشته اند تا بتوانند کتاب های جدیدی که به بازار می آید تهیه کنند.
چاپ نشدن مجدد کتاب های خوب یک مشکل است
یکی دیگر از خریداران کتاب نیز گفت: مشکل فقط قیمت بالای کتاب نیست. بلکه در خیلی موارد چاپ نشدن مچدد کتاب ها غوز بالا غوز شده است.
خدادادی افزود: خیلی وقت ها ما نه در کتابخانه و نه در کتابفروشی ها هم نمی توانیم کتاب مورد نظرمان را پیدا کنیم و مجبوریم با چند برابر قیمت از دوره گردها آن ها را تهیه کنیم در حالی که تا یک سال پیش این کتاب ها چاپ می شده است.
وی با بیان اینکه علت اصلی نخواندن کتاب فقر محتوایی در کتاب های چاپ شده است، افزود: هم اکنون نماشگاه های کتاب دائمی ای در شهر دایرند که کتاب را با تخفیف عرضه می کنند اما کتاب هایشان یا طرز تهیه سوپ است یا طالع بینی هندی خوب معلوم است که این کتاب ها در رشد فرهنگ و اندیشه تاثیری ندارند.
نبود فرهنگ کتابخوانی، نبود آموزش صحیح در خانواده و مدارس در خصوص اهمیت کتاب، مسائل اقتصادی، جایگزینی وسایل مدرن و نوظهور، قیمت بالا و فقر محتوایی همه و همه از عواملی است که دست در دست هم در حذف کتاب از سبد کالای فرهنگ خانوار تاثیر دارد. اما نکته ای که می ماند این است که با همه این نامهربانی ها، هیچ چیز از ارزش کتاب نمی کاهد و جاى كتاب را نیز وسیله ای مانند ماهواره و اینترنت و... پر نمی کند.
...
گزارش: سمیه انصاری فر