به گزارش خبرنگار مهر، زعفران گیاهی از تیره زنبقیان است که سابقه زراعت آن به 2500 سال پیش بر می گردد و ظاهراً بومي يونان و مناطق مديترانه اي است اما عده اي بر اين اعتقادند كه رويشگاه اوليه زعفران در دامنه كوههاي زاگرس بويژه ناحيه الوند در ايران بوده است.
بر اساس مرور تاریخ در گذشته اين گياه در ايران مركزي كشت مي شده اما در حال حاضر زراعت آن به جنوب خراسان و چند نقطه ديگر كشور در فارس، كرمان و يزد محدود شده است.
زعفران گیاهی است که صادرات آن ارز آوری بالایی دارد و در صورتی شادی آور، آرامش بخش و دارای خاصیت درمانی است که در حد متعادل استفاده شود
در همین زمینه از آنجایی که شهرستان ملایر از توابع استان همدان نیز از دور، دستی بر آتش دارد و به عنوان منطقه ای مستعد برای کشت این گیاه مطرح است گزارشی در خصوص معرفی بیشتر پتانسیل های این منطقه تهیه شد.
رئیس اتحادیه تعاون روستایی ملایر در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه بسیاری از زمین های کشاورزی استان همدان طبق آمار باغبانی در سالهای اخیر زیر کشت محصول زعفران قرار گرفته است، افزود: در حال حاضر شهرستان ملایر در استان همدان بیشترین سطح زیر کشت این محصول را دارد و به صورت جسته گریخته در سال های اخیر در مناطق مختلف این شهرستان کشت زعفران انجام شده است.
بیش از 15 هکتار از زمین های ملایر زیر کشت زعفران رفته است
مهدی شیرزادی با بیان اینکه در حال حاضر بیش از 15 هکتار از زمین های ملایر زیر کشت زعفران رفته است، ابراز داشت: از حدود هشت سال قبل تاکنون زعفران در ملایر کشت می شود و یک دوره هفت ساله آن با یک هکتار توسط شرکت تعاونی زنان در شوشاب انجام شد که موفقیت آمیز بود.
وی با اشاره به اینکه دوره دوم کشت نیز از سال گذشته شروع شده و امسال برای اولین دوره گلدهی را دارد، گفت: شهرستان ملایر به دلیل دارا بودن خاک رسی مطلوب و مکان مساعد برای کشت زعفران بهترین مکان در کشور برای کشت این محصول محسوب می شود چراکه کیفیت محصول ملایر بسیار بالا است.
وی با بیان اینکه میانگین برداشت در سال اول بسیار کم است و در سال دوم دو برابر و سال سوم سه برابر خواهد شد و در هر هکتار از زمین محصول برداشت شده بین 4 تا 6 کیلو است، بیان داشت: عیار زعفران ملایر بسیار بالا است و در سنجشی که از آن به عمل آمده است کیفیتی بی نظیر دارد.
وی با بیان اینکه محصول در مهر ماه و آبا ن ماه کشت می شود و نیاز به دو بار آبیاری دارد، گفت: پیازی که برای زعفران در این شهرستان وجود دارد از مشهد تهیه میشود که باید تحت قرنطینه و با مجور جهاد کشاورزی باشد وبرای هر هکتار زمین بالای دو تن پیاز نیاز است.
شیرزادی عنوان کرد: برای کاشت زعفران دو نوع روش وجود دارد که شامل روش دستی و با دستگاه پیاز زعفران کار است که در حال حاضر به خاطر اینکه درشهرستان ردیفی کاشت صورت می گیرد این روش به صورت دستی انجام می شود.
رئیس اتحادیه تعاون روستایی ملایربیان داشت: مشکلی برای بازار زعفران وجود ندارد و محصول بدست آمده در بسته های یک گرمی و 5 گرمی به بازار مصرف ارائه می شود.
وی با بیان اینکه زمان براشت این محصول در فصل پاییز اواسط آذر است افزود: این کار به دلیل نیاز به دقت بالا بیشتر توسط بانوان انجام می شود.
وی با اشاره به اینکه زمان برداشت زعفران قبل از طلوع افتاب است، گفت: زمانی که آفتاب به گل های آن می تابد کیفیت آن پایین می آید و بهترین زعفران از نظر کیفیت زعفرانی است که قبل از طلوع آفتاب برداشت شود.
رئیس اتحادیه تعاون روستایی ملایر با اشاره به بحران سال های اخیر و محدودیت های منابع آبی استان همدان اظهار داشت: تولید زعفران در استان همدان از کشت های کم آب مناسب با اقلیم و آب و هوای همدان است.
به دنبال ترویج کشت زعفران هستیم
وی افزود: در شهرستان ملایر در تاکین منابع آبی نیز مشکلاتی به وجود آمده و کاشت زعفران به عنوان کشتی جایگزین از نظر صرفه اقتصادی بهترین جایگزین بوده که ما در این زمینه به دنبال ترویج کشت زعفران هستیم.
وی افزود: در حال حاضر تعداد زیادی ازکشاورزان از این طرح استقبال کرده و در صدد هستند زمین های کشاورزی خود را زیر کشت این محصول ببرند.
شیرزادی عنوان کرد: در این زمینه نیز مرکز تحقیقاتی دانشگاه ملایر به صورت علمی فعالیت دارد.
وی همچنین با بیان اینکه تهیه پیاز مرغوب در ملایر توسط یک شرکت خصوصی انجام و در اختیار علاقمندان به کشت قرار می گیرد، گفت: در این زمینه باید دقت شود چرا که امکان دارد برای تهیه پیاز به افرادی مراجعه شود و پیاز نامرغوب در اختیار قرار گیرد که در این زمینه کشت با مشکل و زعفران بدست آمده مرغوبیت لازم را ندارد.
یکی از کارشناسان رشته کشاورزی و مسئول شرکت یاقوت سرخ ملایر نیز گفت: در حال حاضر من کار خود را با دو جریب زمین برای کشت زعفران آغاز کرده ام .
مجتبی طاهری بیان داشت: گل دهی در سال اول 7 درصد زمین در سال دوم دو برابر و در سال سوم به اوج خود می رسد.
وی افزود: در این زمینه از نظر بازار به دنبال این هستیم تا برند ملایر را به بازارهای داخل و خارجی معرفی کنیم.
وی بیان داشت: زعفران ملایر از نظر کیفیت در ایران به عنوان بهترین نوع بوده چرا که دامنه های زاگرس اولین و بهترین مکان برای کشت این محصول از گذشته بوده است.
طاهری ابراز کرد: اقلیم اولیه و یکی از زیستگاه های اصلی کشت زعفران دامنه های زاگرس و نهاوند و ملایر بوده و کیفیت محصول تولیدی این استان کمتر از قطب های اصلی این محصول در کشور نیست و می توان گفت زعفران ملایر از نظر کیفیت بی نظیر است.
نبود شناخت کافی روی زعفران ملایر یکی از مشکلات است
وی گفت: در حال حاضر نبود شناخت کافی روی زعفران ملایر یکی از مشکلات است که باید رفع شود و اطلاع رسانی درستی در این زمینه صورت گیرد.
کارشناس رشته کشاورزی و مسئول شرکت یاقوت سرخ زعفران ملایر بیان کرد: زعفران ملایر باید با نام ملایر برند بخورد چرا که نتایج بسیار خوبی در زمینه تحقیقات روی زعفران ملایر در مشهد انجام شده و کیفیت آن با بهترین عیار معرفی شده است.
وی افزود: در این زمینه طی 6 مرحله کار آموزش به کشاورزان به صورت تئوری و عملی در زمین ارائه می شود.
وی با اشاره به قابلیت های قابل توجه شهرستان ملایر در کشت زعفران از رشد روز افزون سطح کشت این محصول در ملایر خبر داد و گفت: بیش از 30 نفر در حال حاضر در این زمینه فعالیت دارند که تعداد این افراد رو به گسترش است.
طاهری با بیان اینکه کشاورزان در سال اول به خاطر این که گلدهی محصول بسیار کم است از ورود به عرصه کاشت هراس دارند، افزود: این محصول در سال سوم به بعد اوج بار دهی خود را دارد و شاید هنوز این امر برای کشاورزان به درستی جا نیفتاده است.
کارشناس رشته کشاورزی و مسئول شرکت یاقوت سرخ عنوان داشت: یکی از مزایای خوب این محصول این است که پیاز آن نیز تکثیر می شود و از پیازی که در زمین وجود دارد می توان در سالهای دوم و سوم کاشت، زمین های دیگر را نیز زیر کشت برد.
وی گفت: بخش سامن ملایر بهترین مکان برای کشت زعفران در ملایر است چرا که خاک شنی، رسی دارد.
طاهری بر اطلاع رسانی در این زمینه تاکید کرد و گفت: زعفران محصولی پر در آمد بوده که از نظر اقتصادی می تواند برای کشاورزان به ویژه جوانان و رفع بیکاری شهرستان موثر باشد.
وی ابراز کرد: در این زمینه جوانان به ویژه فارغ التحصیلان رشته های کشاورزی باید وارد عرصه شوند و باعث رونق اقتصادی شهرستان و درآمد زایی برای خود و خانواده هایشان باشند.
مدیر گروه زراعت و عضو هیات علمی دانشگاه ملایر نیز گفت: زعفران بعنوان گرانبهاترين محصول كشاورزي و دارويي جهان جايگاه ويژه اي در بين محصولات صنعتي و صادراتي ايران دارد .
دکتر مجید رستمی اظهار داشت: هرچند ايران بزرگترين توليد كننده زعفران جهان است و بيش از 70 درصد توليد جهاني متعلق به ایران است ولی از لحاظ صادرات وضعیت مناسبی ندارد و مقدار قابل توجهی از زعفران ایران پس از صادرات به کشورهای حاشیه خلیج فارس رفته و پس از بسته بندی مناسب و بازار پسند مجددا به کشورهای اروپایی صادر می شود.
وی با بیان اینکه در این گیاه برخی از ویژگیهای خاص وجود دارد که اهمیت تولید آن را دوچندان می کند، بیان کرد: از جمله آنها می توان به مواردی همچون نیاز اندک به آبیاری، خواب تابستانه، سهولت حمل و نقل محصول، سهولت انبارداری محصول تولید شده، عدم نیاز به ماشین آلات پیشرفته و مزیت اقتصادی آن اشاره کرد.
مدیر گروه زراعت و عضو هیات علمی دانشگاه ملایر اظهار داشت: مجموع موارد فوق باعث شده که چند سال گذشته سطح زیر کشت و تولید زعفران در استان همدان افزایش یابد.
وی افزود: از آنجا که در سالهای اخیر بسیاری از اراضی زراعی استان همدان به دلیل کاهش سطح آبهای زیرزمینی دچار افت عملکرد شده اند به نظر می رسد قرار گرفتن زعفران در الگوی کشت این مناطق بتواند به بهبود وضعیت اقتصادی کشاورزان کمک کند.
طرح پژوهشی امکان سنجی تولید زعفران درغرب کشور از سال 1388 در دانشگاه ملایر آغاز شد
رستمی عنوان داشت: طرح پژوهشی امکان سنجی تولید زعفران درغرب کشور از سال 1388 در دانشگاه ملایر آغاز شده و به صورت یک طرح جامع و 10 ساله همچنان در حال انجام است.
وی گفت: همزمان با شروع این طرح یک مزرعه زعفران به مساحت 1200 متر مربع احداث شد.
رستمی با اشاره به اینکه در کنار طرح اصلی و جامع طرح های فرعی نیز در این مزرعه انجام می شوند، گفت: متوسط عملکرد مزرعه در سال گذشته بیش از شش کیلوگرم و با توجه به روند تکثیر بنه ها در سال جاری از مرز هفت کیلوگرم در هکتار گذشت.
مدیر گروه زراعت و عضو هیات علمی دانشگاه ملایر در ادامه افزود: در سال 1391 طرح هایی با هدف بررسی اثر عوامل محیطی مختلف بر کیفیت زعفران شروع شده و علاوه بر موارد فوق نحوه استفاده بهینه از تولیدات فرعی زعفران در دست بررسی است.
وی بیان داشت: بر اساس نتایج بدست آمده با توجه به شرایط اقلیمی منطقه، زعفران تولید شده از کیفیت بسیار مناسبی برخوردار است.
رستمی ابراز داشت: با وجود مزایای فراوان برخی نکات خاص در ارتباط با تولید این محصول وجود دارد که باید توسط تولید کنندگان این محصول رعایت شوند که به عنوان مثال تولید این محصول در مناطقی از غرب کشور که در آبان ماه بارندگی شدید دارند توصیه نمی شود.
وی افزود: همچنین عدم رعایت اصول فنی به هنگام جداسازی و خشک کردن کلاله باعث افت کیفیت شدید زعفران تولیدی می شود.
رستمی عنوان داشت: استفاده از بنه های بی کیفیت و یا روش و تاریخ کاشت نامناسب نیز باعث افزایش هزینه های تولید می شود
زمینه تشکیل مجمع تولید کنندگان زعفران فراهم شد
مدیر گروه زراعت و عضو هیئت علمی دانشگاه ملایر بیان کرد: با توجه به استقبال خوب کشاورزان از این محصول اولین کارگاه تخصصی تولید زعفران با همکاری گروه زراعت دانشگاه ملایر و جهاد کشاورزی شهرستان ملایر برگزار و زمینه تشکیل مجمع تولید کنندگان زعفران فراهم شد.
وی در پایان یادآور شد: علاوه براین مقرر شده در سایر نقاط استان همدان که امکان پرورش زعفران از لحاظ اقتصادی وجود دارد این کارگاههای آموزشی با مشارکت دانشگاه ملایر برگزار شوند.