به گزارش خبرنگار مهر، وعده خانه دار شدن گروه های کم درآمد با طرح مسکن مهر از سوی دولت نهم و دهم با استقبال قابل توجهی از متقاضیان در اردبیل همراه بود، استقبالی که بیانگر خیل عظیم افراد فاقد مسکن محسوب می شد.
روند اجرای این طرح ماه ها تمامی کافی نت ها و ادارات متولی را در رفت و آمد و ثبت نام متقاضیان دچار ترافیک کرد تا شاید وعده دولت فرجامی داشته باشد و انتظار چند ساله خانه دار شدن محقق شود.
با این وجود اعلام مکان های احداث مسکن مهر، نحوه پرداخت هزینه مسکن، کیفیت ساخت و همچنین مدت زمان تحویل آن موجب شد بسیاری از متقاضیان در همان روزهای اول و تعداد کثیری نیز بعد از آغاز بکار این پروژه انصراف خود را اعلام کنند.
بطوریکه در نهایت با تغییر مکرر لیست تعداد مسکن مهر و سردرگمی رسانه ها در انعکاس اخبار آماری خود ساخت 39 هزار و 400 واحد در شهرهای بیش از 25 هزار نفر و شش هزار و 500 واحد در 23 شهر زیر 25 هزار نفر استان اعلام شد.
رقمی که همچنان از سوی مسئولان مختلف با تفاوت هایی ارائه می شود و در مجموع با در نظر گرفتن نحوه تحویل ساختمان تعداد واحدهای صد درصد تکمیل با ارقام مختلفی روایت می شود.
در عین حال یکی از دلایل این تغییرات رقمی و انصراف متقاضیان که به ویژه در شهرستان مشگین شهر حتی دستگاه های متولی مرکز استان را دچار مشکل کرد، کیفیت مسکن مهر بود که به مذاق متقاضیان از گروه های محروم و کم برخوردار نیز خوش نیامد.
ایرادات مکان یابی پروژه های مسکن مهر در اردبیل
ناظر فنی پروژه مسکن مهر "شام اسبی" با انتقاد از وضعیت مکان ایابی مسکن مهر به خبرنگار مهر گفت: موقعیت و مکان یابی مسکن مهر اردبیل از نظر مهندسی و فن ساخت و ساز مناسب نیست.
محمد باباپور با تاکید به حرکت جهادگونه مسکن مهر در خانه دار کردن قشر کم درآمد جامعه تصریح کرد: با این وجود با بررسی کارشناسی مکان های در نظر گرفته شده برای مسکن مهر مشاهده می شود که مکان یابی مناسبی انجام نشده است.
وی با یادآوری اهمیت مطالعات زمین شناسی تاکید کرد: مهمترین مشکل، انتخاب حواشی شهرها و تپه ماهور برای ساخت مسکن است. ضعف مطالعات موجب شده زمین هایی برای ساخت مسکن در نظر گرفته شود که از نظر ساختار زمین شناسی مناسب احداث مسکن نیست.
باباپور متذکر شد: نمونه این ضعف در واحدهای شام اسبی و "پیله سهران" مشاهده می شود که به نظر می رسد ضعف مطالعات زمین شناسی در انتخاب مکان مشهود است.
بالا بودن سطح آبهای زیرزمینی در پروژه مسکن شام اسبی
وی با بیان اینکه مطالعات صورت گرفته پاسخگوی جزئیات نبوده و برای نیازمندی های ساخت و ساز در برخی مواقع پاسخ فنی ندارد، ادامه داد: به عنوان مثال سطح آب های زیرزمینی در پروژه مسکن مهر شام اسبی بالا است و با حفر یک متر می توان به آب رسید.
به گفته کارشناس ساختمان مشابه این مشکل در پروژه کوثر و پیله سهران نیز دیده می شود که حتی روند ساخت و ساز را نیز با مشکل مواجه کرده است.
تورم قیمت مصالح دردسر جدید پیمانکاران
اما مشکل مسکن مهر به موقعیت آن ختم نمی شود و داستان بی کیفیت بودن واحدایی که مهرش به دل هیچ کس ننشست در نحوه ساخت و سازها و مصالح استفاده شده نیز مشاهده می شود.
مدیر عامل شرکت عمران و مسکن سازان استان اردبیل یکی از دلایل این مهم را عدم حمایت از پیمانکار از یکسو و افزایش قیمت و تورم قیمت مصالح از سوی دیگر می داند و تاکید دارد که همین امر به طولانی شدن روند اجرا تبدیل شده است.
علی غفاری با بیان اینکه پیمانکار باید به توان فنی و مالی خود توجه داشته باشد، ادامه داد: در حال حاضر بسیاری از قراردادهای عمرانی با قیمت اولیه به توافق رسیده و در طول مدت اجرا بار تورم قیمت به دوش پیمانکار تحمیل می شود.
وی افزود: تغییرات روزانه قیمت برخی مصالح موجب می شود در انتهای زمان اجرای طرح در برخی مواقع پیمانکار حتی به جای سوددهی متحمل زیان مالی نیز شود.
استفاده از مصالح غیر استاندارد برای صرفه جویی
در عین حال برخی ناظران فنی معتقدند پیمانکار هزینه های غیر قابل پیش بینی از جمله افزایش قیمت مصالح را با استفاده از مصالح درجه دو جبران می کند. بطوریکه با وجود عمل به تعهدات مندرج در قرارداد پیمانکار با بهره گیری از ابزار مدیریت کامل پروژه می تواند مصالح جایگزین با قیمت تمام شده کمتر را مورد استفاده قرار دهد.
با وجود اینکه این مهم به دلیل زیان مالی و بی توجهی طرف قرارداد به گرانی روز افزون مصالح انجام می شود، مدیر کل بنیاد مسکن استان اردبیل معتقد است نطارت بر فعالیت های عمرانی به حدی است که جای تقلب و تخلف را گرفته است.
احمد حاج علیزاده در مغایر با عقیده خود ناظران فنی پروژه های مسکن مهر اردبیل تصریح کرد: در صورتی که مصالح استاندارد نباشد پیمانکار تائیدیه دریافت نخواهد کرد.
وی با بیان اینکه این نظارت علاوه بر نحوه ساخت شامل حال مصالح نیز می شود، ادامه داد: استفاده از مصالح نامرغوب از چشم ناظر پنهان نمی ماند.
بافت فرسوده فرصت ممتاز احداث مسکن
با این وجود برخی از کارشناسان نیز معتقدند در صورتی که از ابتدا موقعیت مناسبی برای مسکن مهر انتخاب می شد بسیاری از مشکلات کیفیت ساخت به وجود نمی آمد.
عضو نظام مهندسی استان اردبیل با بیان اینکه به جای انتخاب حواشی شهر، بافت فرسوده فرصت ممتازی برای احداث مسکن ایجاد کرده است، متذکر شد: با ارائه تسهیلات مناسب تر احداث بخش قابل توجهی از مسکن مهر در بافت فرسوده شهر اردبیل ممکن بود.
وی افزود: این مهم می توانست در هزینه احداث زیر ساخت هایی مانند مدرسه، مسجد، درمانگاه و فضای سبز صرفه جویی قابل توجهی را موجب شود.
باباپور تصریح کرد: با وجود اینکه مسکن مهر برای خانه دارکردن قشر کم درآمد در نظر گرفته شده است، اما هزینه زیرساخت ها از خود شهروندان مطالبه می شود.
این کارشناس اعتقاد دارد رونق ساخت و ساز بافت فرسوده جایگزین مناسبی برای احداث مسکن در حواشی شهرها است.
این اظهارات در حالی است که تاکنون 165 واحد مسکن مهر در محدوده بافت فرسوده اردبیل تحویل شده و برای ادامه اجرای این طرح در سال جاری سهمیه ای پیش بینی نشده است.
مطالبه هزینه مازاد از قشر کم برخوردار
در عین حال با وجود اینکه تسهیلات 250 میلیون ریالی برای ساخت مسکن مهر با بهره هفت درصد در مرکز استان و چهار درصد در شهرستانها پیش بینی شده است، به دلیل عدم انجام تعهد مصوب از سوی بانک ها در ارائه تسهیلات، عملا ساخت و ساز مسکن با جیب خالی صورت می گیرد.
متقاضیان معتقدند هزینه مازاد تکمیل مسکن را به بهانه های مختلف پرداخت می کنند و پیمانکار با افزایش قیمت زیان نمی کند، چرا که هزینه مازاد از متقاضی اخذ می شود و در این میان حتی مصالح درجه دو هم استفاده می شود.
صادق عطایی یکی از این متقاضیان است که در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه در میانه ساخت مسکن به دلایل مختلف از متقاضی پول خواسته می شود، تصریح کرد: به همین دلیل بسیاری از خانواده ها توان تامین این مبالغ را نداشته و ساخت مسکن متوقف و یا انصراف داده می شود.
در تائید اظهارات این شهروند باید به توقف ساخت مسکن مهر شام اسبی و پیله سهران و پروژه مسکن مهر در بسیاری از شهرستان های استان اشاره کرد که به دلیل ناتوانی متقاضی در پرداخت آورده شخصی، تاخیر در پرداخت تسهیلات بانکی و بدهکاری دولت به پیمانکاران متوقف شده و یا روند احداث کند شده است.
این در حالی است که استاندار سابق اردبیل با وجود تاکید به پرداخت بدهی های پیمانکاران توسط ادارات در رسانه ها نسبت به اعتراض پیمانکاران مبنی بر عدم پرداخت بدهی دولت اقدام اساسی نکرد و این موضوع موجب تعلیق در ساخت مسکن مهر حتی در مرکز استان شد.
مسکن اجتماعی، تکرار مجدد مسکن مهر
با وجود اینکه پروژه های مسکن مهر به ویژه در شهرستان های محروم چندان رویای خانه دار شدن متقاضیان را به دنبال نداشته است، طرح جدید مسکن اجتماعی با نگرانی از سوی کارشناسان در نحوه اجرا و مدیریت آن همراه است.
این طرح که الگو برداری از خانه دار کردن اقشار آسیب پذیر بویژه در اروپای بعد از جنگ جهانی اول اجرا می شود، در نظر دارد زمینه خرید مسکن را برای اقشار کم درآمد فراهم کند.
این طرح با کاهش متولی گری دولت در حوزه ساخت و ارائه تسهیلات بلند مدت برای متقاضی و ایجاد صندوق مسکن در تمامی بانک ها همراه است؛ موضوعی که به عقیده طرفداران آن به دلیل تجربه مساعد جهانی می تواند در کشور نیز نتایج قابل توجهی در بر داشته باشد.
در عین حال این مهم در بین شهروندان اردبیلی نگرانی طولانی تر شدن پروسه ساخت مسکن را به همراه دارد که از ابتدای دولت نهم وعده آن داده شده و یک واحد آپارتمان به اندازه ساخت چند مجتمع مسکونی زمان برده است.
موضوعی که به نظر می رسد در صورت اجرا نیز باید با رعایت حال افشار متقاضی مسکن و ارائه راهکار تسریع در ساخت مسکن، ارائه تسهیلات بانکی و جلب رضایت پیمانکاران همراه باشد.
طبق اظهارات مسئولان تاکنون در استان اردبیل 10 هزار واحد مسکن مهر در شهرهای بالای 25 هزار نفر و چهار هزار و 105 واحد در شهرهای زیر 25 هزار نفر پایان کار دریافت کرده اند.
...........................
گزارش: ونوس بهنود