به گزارش خبرنگار مهر، ساعت 5 و 26 دقیقه صبح پنجم دی ماه 1382 زمان وقوع حادثه بود، از روزها قبل بم بارها لرزیده بود، شواهدی از بروز زمین لرزه در شهر نمایان شده بود مردم شهر بعدها می گفتند آب قناتها گرم شده بود، برخی چاهها کم آب و برخی پر آب شده بودند، از زمین صداهایی به گوش می رسید زمین لرزه های خفیف زمین را زیر پای مردم می لرزاند اما مردم شهر هیچ گاه این شواهد را جدی نگرفتند.
گفته می شد برخی نیز که از ترس زمین لرزه شب را بیدار مانده بودند با نزدیک شدن صبح و طلوع خورشید با خیالی راحت خوابیده بودند اما زمین لرزه در کمین ماند و پس از انکه از ساعت پنج صبح 26 دقیقه گذشت زمین آنچنان لرزید که صدها کیلومتر آن سو تر را نیز به شدت لرزاند.
آن شد که در تاریخ این شهر کهن ثبت شد تنها در چند ثانیه نزدیک به 40 هزار نفر کشته شدند، 30 هزار نفر زخمی و هزاران نفر نیز بی خانمان شدند.
در این شرایط به دلیل اینکه عملا از شهر 100 هزار نفری بم تنها کمتر 30 هزار نفر زنده مانده بودند عملا خارج کردن زنده مانده ها از زیر اوار نیز به حضور به موقع مردم شهرهای اطراف بسته بود امداد رسانی در ساعات اولیه عملا روی نداد.
قطع شدن مخابرات در شهرستانهای شرقی موجب شد اطلاع پیدا کردن از مرکز دقیق و میزان خسارات توسط نخستین افرادی صورت گیرد که توانسته بودند خود را به شهرهای اطراف به خصوص کرمان برسانند.
بم تنها در چند ثانیه ویران شد/ بم پنجم دی ماه شاهد یکی از فجایع تاریخی بود
طبق آمار رسمی 90 درصد از ساختمانهای شهر بم 100 درصد تخریب شد و سایر بناها نیز از امنیت لازم برخوردار نبودند.
بزرگی این زمین لرزه 6.6 ریشتر و در عمق 10 کیلومتری زمین روی داد گسل زمین لرزه در مسیرش تمام خانه ها و کوچه ها و معابر را با خاک یکسان کرده بود عملا امداد رسانی در روزهای اول با اخلال همراه شد و روزها طول کشید تا اجساد باقیمانده از دل خاک خارج شوند بطوریکه پس از گذشت روزها از زمین لرزه همچنان گرفتار شدگان از زیر خاک حتی زنده خارج می شدند.
در ساعات ابتدایی نیازهای فوری تنها بیل بود و کلنگ، مردم از هر جا خود را به بم رساندند و سعی داشتند زنده ها را پیدا کنند، در ابتدا زخمی ها را به مراکز درمانی و فرودگاه بم می رساندند.
در مرحله بعد همگی سعی داشتند کشته های خود را از زیر خاک خارج و جمع اوری و دفن کنند در اکثر میدانها و چهار راهها مملو بود از کامیونهایی که کفن توزیع می کردند.
ظرف چند روز ابتدایی اکثر جمعیت شهر بم قبل از زمین لرزه ساکن همیشگی قبرستان این شهر شدند این روزها اگر به قبرستان بم سری بزنید به سادگی می توانید قبرهای دسته جمعی را که اجساد را به صورت خانوادگی در آنها دفن شده را ببینید.
و در مرحله بعد بازماندگان تنها به دنبال سرپناه، گرم نگاه داشتن و خوراک و پوشاک بودند.
صبر و ایمان بمی ها در لحظه حادثه فراموش نشدنی است/ بمی ها با استقامت و تقوا شهر را ساختند
کوچکترین نیاز ابتدایی زلزله زدگان بم به مشکلی اساسی برای این مردم صبور تبدیل شد اما شگفت اینکه این مردم در تمام طول مصایبی که تحمل کردند حتی یک بار لب به اعتراض نگشودند.
هر چند بی مهری هایی توسط برخی به آنها شد و حتی داستان سراییهایی در خصوص عملکرد مردم و درنتیجه بروز زمین لرزه انجام شد اما مردم صبور بم تنها صبر کردند. و به مرور زمان بم را بار دیگر ساختند.
ساختار جمعیتی و خانوادگی بم به گونه ای بود که اعضای یک خانواده خاص در یک منطقه به خصوص در بافت قدیم شهر زندگی می کردند.
گسل بم نیز دقیقا از زیر همین قسمتهای شهر بم می گذشت زمین لرزه آنچنان این بخش از شهر را تحت تاثیر قرار داده بود که پس از زمین لرزه این بخشهای قدیمی شهر با خاک یکسان شده بودند.
در نتیجه این ترکیب جمعیتی برخی از خانواده های بمی که جمیعتی بالغ بر صدها نفر داشتند و در یک محله زندگی میکردند جمعیتشان پس از زمین لرزه به اندازه انگشتان یک دست هم نمی رسید.
از برخی از خانواده ها تنها چند کودک و یا پیر مردی باقیمانده بود، هزاران کودک بی سرپرست شدند، هزاران زن سرپرست خانواده شدند نزدیک به هزار نفر قطع نخاع شدند.
چند ماه پس از زمین لرزه بم و آغاز ساخت و سازها اما زمین لرزه دوم بم روی داد زلزله در لایه های اجتماعی انجام شد روحیه مردم بم در هم شکسته شده بود اما بمی ها از تک تک این مصیبتها با سر بلندی گذشتند این روزها هر چند بمی ها خاطراتی را دارند که شاید کمتر کسی بتواند توان تحملشان را حتی در ذهنش تصور کند اما این مردم بم را ساختند.
بم همچنان در انتظار اتمام بازسازی است
اکنون بم یکی از شهرهای مستحکم ایران است گفته می شود این شهر در مقابل زمین لرزه های قوی نیز تاب تحمل دارد.
هر چند همچنان بخشهایی از بم ساخته نشده و مردم این شهر همچنان در انتظار تکمیل طرحهای بازسازی این شهر هستند اما این روزها مردم این شهر تنها به فکر توسعه شهر و بازسازی اجتماع هستند.
بمی ها با شادی و صبر بر خاطرات گذشتگانشان روزگار می گذارنند و زلزله را به عنوان جزئی از گذشته خود پذیرفته اند، زلزله ای که هر لحظه امکان دارد در شهری دیگر و در گوشه ای دیگر از یک شهر کوچک و بزرگ رخ دهد.
مردم بم بار دیگر در بهشت زهرای شهر جمع شدند
مردم بم شب گذشته از هنگام خاموش شدن هوا در قبرستان شهر تجمع کردند این رسمی است که طی 10 سال گذشته هر باره و هر باره تکرار شده است.
قبرستانی مملو از شمع، دیشب قبرستان بم زنده تر از شهر بود، توزیع نزورات، گل و صدای تصنیفهای مرحوم بسطامی هنرمند بمی که خود نیز جان خود را در زمین لرزه بم و در خانه پدریش از دست داد.
بمی ها بر سر قبرهایی حضور داشتند که گاه هر سنگ قبر نام 10 را بر خود حک کرده است.
قبرهایی که بازمانده ای نداشتند که برای فاتحه ای بر مزارشان بیاید و همه اعضای یک خانواده در کنار هم بودند هنوز هم غم بم در زیر پوست شهر وجود دارد اما مردم بم سعی می کنند شادی را شگوفه بزنند و شهر و اجتماعشان را بار دیگر و از نو بسازند.
در زلزله دلخراش بم جمع کثیری از مردم شهرستان در نقاط مختلف جان خود را از دست دادند و با گذشت 10 سال از این حادثه همچنان یک غم بزرگ به حساب می‌آید.
فرماندار بم در خصوص برنامه های این روز می گوید: گرامیداشت یاد و خاطره جانباختگان زلزله یک وظیفه مهم است چراکه این عزیزان مایه آبرو و عزت برای شهرستان هستند.
وی تشریح کرد: برگزاری همایش جوانان جمعیت هلال احمر، مراسم شب شعر و خاطره، محفل انس با قرآن و برپایی نمایشگاه‌های دستاوردهای ادارات و دستگاه‌های دولتی پس از زلزله از جمله برنامه‌هایی است که در دهمین سالگرد زلزله انجام خواهند شد.
زین‌الصالحین به برگزاری مراسمی جهت گرامیداشت روز ورود مقام معظم رهبری به شهرستان اشاره و گفت: سعی داریم در مراسمات این ایام به پخش کلیپ سفر رهبری به بم توجه ویژه داشته باشیم.
بازسازی ارگ بم 60 درصد پیشرفت فیزیکی دارد
وی گفت: برنامه‌های دیگری از جمله ایجاد نمایشگاه غذا و شیرینی در محل بهشت زهرا و برگزاری مسابقه ویلچررانی در سالگرد زلزله انجام خواهند شد، با توجه به گذشت 10 سال از زلزله بم دکتر نجفی رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قصد دارند جهت ادای احترام به جانباختگان این حادثه و بازدید از روند بازسازی ارگ بم به این شهرستان سفر کنند.
وی افزود: در حال حاضر روند بازسازی ارگ تاریخی بم با بیش از 60 درصد پیشرفت فیزیکی در حال انجام است و طبق برنامه‌ریزی انجام شده این امر ادامه خواهد یافت.
وی ادامه داد: در سفر رئیس سازمان میراث فرهنگی به بم نشست تخصصی باستان‌شناسی با حضور بیش از 100 نفر از اساتید و متخصصان این زمینه از سراسر کشور برگزار خواهد شد.
زین‌الصالحین بازدید از منطقه ویژه اقتصادی و گردشکری ارگ جدید را از دیگر برنامه‌های سفر دکتر نجفی به بم عنوان و گفت: شهرستان بم خصوصا منطقه گردشگری ارگ جدید ظرفیت‌های خوبی در بحث گردشگری دارند که می‌طلبد با حمایت مسئولین کشور شاهد رشد صنعت گردشگری باشیم.
فرماندار بم گفت: در این سفر قصد داریم قنات روستای پاکم را که با دبی 500 لیتر بر ثانیه جز آثار ملی می‌باشد مورد بازدید معاون رییس جمهور قرار دهیم تا نسبت به ساماندهی آن تصمیماتی اتخاذ شود.
وی ابراز داشت: با توجه به اینکه سومین کنگره معماری کشور در بم برگزار شده ما خواهان برگزاری مجدد این کنگره در شهرستان هستیم و امیدواریم این کنگره برای بم همیشگی شود.
وی ضمن اشاره به کمبود فضای فیزیکی موزه بم خواستار ایجاد محلی جهت موزه آثار تاریخی بم شد و گفت: در نظر داریم با حمایت سازمان میراث فرهنگی همایش مدیران آژانس‌های مسافرتی کشور را در بم برگزار کنیم تا قابلیت‌های گردشگری این شهرستان معرفی شود.
دعوت از رئیس مجلس و رئیس سازمان میراث فرهنگی برای شرکت در سالگرد زمین لرزه بم
فرماندار بم با بیان این مطلب که توسعه صنعت گردشگری باعث آبادانی شهرستان می‌شود گفت: به لحاظ ثبت منظر فرهنگی بم در یونسکو، وجود بیش از 150 اثر تاریخی در شهرستان و آثار مهم تاریخی در منطقه شرق استان ایجاد اداره کل میراث فرهنگی کمک ارزنده‌ای به این منطقه خواهد بود.
زین‌الصالحین به برپایی نمایشگاه صنایع‌دستی، سوغات و محصولات کشاورزی در حاشیه ارگ تاریخی و اجرای برنامه‌های فرهنگی و هنری اشاره کرد.
با پیگیری‌های نماینده مردم بم در مجلس شورای اسلامی دکتر لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی در مراسم دهمین سالگرد زلزله دلخراش بم شرکت خواهند کرد.
وی افزود: همانگونه که نظام مقدس مقدس جمهوری اسلامی خدمات ارزنده‌ای به مردم بم داشته در نظر داریم مراسم دهمین سالگرد باشکوه خاص و با حضور مسئولین کشوری و استانی برگزار شود.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه حضور دکتر نجفی رییس سازمان میراث فرهنگی در این مراسم قطعی شده در حال پیگیری جهت حضور دکتر لاریجانی در این مراسم هستیم.
فرماندار بم گفت: با توجه به انتصاب استاندار کرمان مردم و مسئولین شهرستان در مراسم دهمین سالگرد میزبان مهندس رزم‌حسینی استاندار جدید کرمان خواهند بود.
وی ابراز داشت: یادمان جانباختگان زلزله بم عصر پنجم دیماه در محل بهش زهرا برگزار و با برنامه‌های خاصی از جمله گلباران قبور مطهر شهدا و برپایی نمایشگاه عکس بازدیدهای مقام معظم رهبری از شهرستان زلزله زده بم همراه خواهد بود.
زین‌الصالحین با بیان این مطلب که بزودی ساخت یادمان رهبری با همت شهرداری و شورای شهر آغاز می‌شود گفت: مقام معظم رهبری در اولین روزهای حادثه زلزله در این شهر حضور پیدا کردند و به لحاظ قدردانی از حضور و حمایت‌های بی‌دریغ ایشان این یادمان ایجاد خواهد شد.
وی گفت: همانگونه که مقام معظم رهبری فرمودند امروز شاهدیم که از میان آوارها شهری مستحکم و مقاوم ساخته شده که این نشان از عزم جدی نظام مقدس جمهوری اسلامی و نگاه ویژه مقام معظم رهبری دارد.
..................................
گزارش: اسما محمودی