به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از فارین پالیسی، دولت اسلام‌گرای ترکیه درگیر شدیدترین رسوایی فساد اقتصادی از زمان بر روی کار آمدن است که به دستگیری بیش از 20 چهره از جمله غولهای تجاری و فرزندان وزرای ارشد کابینه به اتهام جرایم مالی منتهی شده است.
این سایت دو چهره اصلی درگیر در این پرونده را سلیمان اصلان مدیرعامل بانک دولتی هالک بانک و رضا ضراب تاجر ایرانی "که اصلیترین تجارتش طلاست" معرفی میکند.
جاناتان شانزر نویسنده مطلب که خود معاون بخش تحقیقات بنیاد دفاع از دموکراسی است در ادامه مطلب خود آورده است: "تجارت طلا در مرکز مراودات مالی بحث انگیز میان هالک بانک و ایران است. بر اساس ادعای این بنیاد هالک بانک در سیستم تحریمهای مالی آمریکا که در جهت محدودکردن برنامههای هستهای ایران، به این نحو عمل کرده که ترکها 13 میلیارد دلار طلا مستقیماً به تهران یا غیر مستقیم از طریق امارات در فاصله زمانی مارس 2012 و ژوئیه 2013 صادر کردند. در مقابل، ترکها از ایران گاز طبیعی و نفت دریافت کردند. چون به دلیل تحریمها، نمیتوانستند به یورو و دلار به ایران به بپردازند، ترکها به تهران این اجازه را دادند که با لیره ترکیه طلا خریداری کنند و این طلا به خزانههای ایران منتقل شدند."
طبق این سیستم "گاز در برابر طلا" ایرانیان توانسته بودند تا حدی کاهش میزان ذخایر ارزهای خارجی خود را جبران کنند.
پس از دستگیریهای رخ داده، هالک بانک همچنان تاکید دارد که عملی غیرقانونی در این زمینه انجام ندادهاند.
فارین پالیسی همچنین نوشت: کنگره آمریکا و باراک اوباما در ژانویه 2013 این "راه گریز طلایی" را مسدود کردند. در حالی که با تصمیم اتخاذ شده، این امکان ایجاد میشد علیه هالک بانک وارد عمل شوند، اما چون دولت با لابیهای زیاد توانسته بود اجرای مصوبه را 6 ماه به تعویق بیاندازد، عملاًً باعث شد تا ژوئیه این مبادلات ادامه یابد و ایران میلیاردها دلار طلای بیشتر کسب کند.
فارن پالیسی به گمانهزنی درباره احتمالات مختلف میپردازد. اولاً دولت اوباما شواهد متقنی در زمینه نقش دولت ایران در تجارت طلا نداشته است. اما ممکن است رئیس جمهوری آمریکا میخواست از ایجاد کدورت دیپلماتیک با اردوغان جلوگیری کند که در سوریه نیز در راستای سیاستهای آمریکا نقشی تعیین کننده بازی میکرد. احتمال دیگر داده شده، هم راستا بودنِ آن با روال مذاکرات هستهای بوده است تا ایران را متقاعد به حل مساله هستهای کند.
اما چه شد که بحث علنی شد؟ حزب حاکم عدالت و توسعه اعلام کرده مورد هجمه حلقه وسیعی متشکل از واشنگتن، اسرائیل و فتح الله گولن (رهبر مذهبی ترک که در تبعیدی خودخواسته در پنسیلوانیای آمریکا زندگی می کند)قرار گرفته است. از سوی دیگر، برخی از رسانههای ترک، انگشت اتهام را به سمت دیوید کوهن معاون وزارت خزانهداری آمریکا نشانه رفتهاند که مسئول اصلی نظارت بر اعمال تحریمها علیه ایران است و همزمان با اعلام خبر، در ترکیه بوده است. اردوغان تا آنجا پیش رفت که حتی احتمال اخراج فرانسیس ریچیاردونه سفیر آمریکا در ترکیه را مطرح کرد.
فارین پالیسی در پایان مطلب خود آورده است: "حتی اگر تجارت طلا ترکیه-ایران تنها بخش کوچکی از یک پرونده گستردهتر فساد اقتصادی است، اما تحقیقاتی که در جریان است میتواند پنجره را بر روی برخی از سوالاتی که درباره روابط آنکارا و تهران مطرح است، باز کند."