به گزارش خبرنگار مهر، زنگ خطري كه از چندين سال قبل، براي از بين رفتن اين منابع طبيعي با ارزش زده شده هم چنان در حال نواختن است. از آن جا كه چوب و فرآورده هاي چوبي در زندگي مردم نقش اساسي دارند تامين چوب و رفع كمبود آن امري حياتي و مهم است.
در اين بين راه حل هاي بسياري براي رفع كمبود چوب در سراسر دنيا پيشنهاد شده كه کشاورزی همراه با جنگلداری و مرتعداری یا همان اگروفارستری يكي از آن ها است.
تلفیق کشاورزی با جنگلداری در بهره مندی از منابع طبیعی و کشاورزی در اراضی مناطق مختلف جهان به عنوان یک الگوی مناسب شناخته شده است و به گفته کارشناسان اجرای درست این طرح در استان گلستان می تواند نتایج مطلوبی در جهت کاهش فشار به جنگل های طبیعی استان داشته باشد.
اجرا به روش سنتی و نه علمی
یک کارشناس علوم جنگل در خصوص اجرای این طرح در گفتگو با خبرنگار مهرگفت: آن چه که امروزه ما تحت عنوان کشاورزی_ جنگلداری در ایران داریم در واقع تلفیقی از دو نوع مدیریت سرزمین است که جایگزین مناسبی در راه حفاظت از منابع طبیعی و بهره برداری بهتر از زمین است.
سید مرتضی موسوی نوکنده افزود: در محدوده خارج از جنگل های استان گلستان، فعالیت های کشاورزی هم زمان با جنگلداری را به صورت سنتی داریم، کشاورزان و دامداران مناطق روستا نشین به صورت سنتی این شیوه تلفیقی را اجرا می کنند.
وی ادامه داد: کاشت انواع درختان مثمر مثل زیتون و گردو در کنار زمین های کشاورزی، درختان سریع الرشد مثل صنوبر، توسکا و اکالیپتوس ها نمونه هایی از این شیوه در سطح استان است.
موسوی افزود: همان طور که از اسم کشاورزی - جنگلداری یا همان اگروفارستری مشخص است، این روش در خود تلفیقی از دو نوع مدیریت سرزمین دارد.
وی افزود: باید یاد آوری کرد، اگروفارستری تنها به فعالیت هم زمان کشاورزی و جنگلداری اختصاص ندارد و شاخه های متعددی دارد، وقتی ما به طور هم زمان از یک زمین برای باغ و جنگلداری، کشت آبزیان و جنگلداری، مرتع و جنگلداری، حشره یا زنبور عسل و جنگلداری بهره می بریم از سیستم های مختلف اگروفارستری استفاده کرده ایم.
وی خاطر نشان کرد: نوغاندارانی که در حاشیه مزارع خود به پرورش کرم پیله ابریشم می پردازند یا حتی کاشت درخت به عنوان باد شکن در اطراف زمین های کشاورزی هم جزو اگروفارستری است.
وی افزود: این شاخه از منابع طبیعی دنیای گسترده ایی دارد که در صورت اجرا درست، می تواند فایده های بسیاری هم برای کشاورز و هم برای منابع طبیعی داشته باشد.
این دکتری علوم جنگل خاطر نشان کرد: جنگلداری همراه با کشاورزی در نهایت باعث افزایش محصولات زراعی و دامی، تولید چوب سوخت و تامین انرژی روستایی، تولید چوب الواری و سایر مواد خام برای کشاورزی، صنایع و صادرات می شود.
موسوی نوکنده افزود: در حال حاضر مدیریت مناسبی بر روی این شیوه وجود ندارد و همین مسئله باعث شده هم چنان در سطح استان به صورت سنتی و بدون برنامه ریزی انجام شود، در صورتی که در صورت اجرایی شدن آن به صورت مدرن با نگاه کارشناسانه و با برنامه هایی مصوب و مدون نتایج خوبی خواهد داشت.
این دکتری علوم جنگل گفت: تمام سازمان های مرتبط مثل جهاد کشاورزی، منابع طبیعی و آبخیزداری، محیط زیست و شیلات باید در یک هماهنگی کامل و تعامل خوب با هم برنامه های منسجمی داشته باشند و از اراضی در اختیار مردم و زمین های ملی حداکثر استفاده را کنند.
توجه به مسایل اکولوژیک و زیست محیطی
یک کارشناس جنگلداری در خصوص اهداف این طرح گفت: جنگلداری توام با کشاورزی اهداف و پتانسیل های متعددی را دنبال می کند، در اگروفارستری ضمن برداشت محصولات کشاورزی و دامی، پرورش ماهی، تولید چوب و... به مسایل اکولوژیک و زیست محیطی هم توجه می شود.
مریم رضایی ادامه داد: در گذشته فشار جمعیت بر منابع طبیعی پایین بود، به همین خاطر جدایی جنگلداری از کشاورزی اثر زیادی نداشت، با افزایش جمعیت، مهاجرت و کاهش اراضی زراعی به دلیل کشاورزی نادرست زمین قابل استفاده خانواده ها کاهش یافته است.همین مساله کشاورزان را وادار کرده است به فکر تغییراتی در روش کشاورزی باشند.
رضایی افزود: این روش ها یک شکل موفقیت آمیز برای استفاده از سرزمین است، ضمن این که یک راه حل نزدیک و میان بر برای حل مسائل اقتصادی و اجتماعی روستاییان است.
وی خاطر نشان کرد: اگر اجرای چنین طرح هایی با مشارکت مردم انجام شود نتایج بهتری به دست می آید. مشارکت مردم هم به لحاظ نیروی انسانی و هم به لحاظ نیروی فکری تاثیر گذار است.
رضایی گفت: مردم ما در خیلی از زمینه ها مشارکت خوبی داشته اند، قطعا در مسایل منابع طبیعی و کشاورزی هم می توانند تاثیر بسیاری داشته باشندف آن ها اگر خودشان را در اجرای این طرح ها سهیم بدانند و آگاهی های لازم جهت همکاری آن ها داده شود تحول خوبی در حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست شاهد خواهیم بود.
پشتوانه علمی در اجرای طرح اگروفارستری کم است
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان گفت: تلفیق کشاورزی و درختکاری و جنگلداری در دنیا مرسوم است اما در کشور ما بر روی این مبحث کار زیادی صورت نگرفته است.
علی ناصری افزود: با توجه به شرایط مناسب اکولوژیکی استان گلستان و پتانسیل هایی که در استان وجود دارد باید کارهایی در جهت بیشتر این فعالیت ها انجام شود.
وی ادامه داد: چون ما هنوز برای این کار مبنای تحقیقاتی نداریم و روی آن بحث و مطالعاتی انجام نداده ایم فعالیت های ما بیشتر به کارهای سنتی محدود شده است و چون نسخه اجرایی مناسبی نداریم نمی توانیم کار خاصی با موفقیت تضمینی انجام دهیم.
ناصری خاطرنشان کرد: بر اساس تجربه در چند نقطه از استان اگروفارستری انجام شده است اما چون پشتوانه علمی در این زمینه کم است نمی توان به قاطعیت گفت چه گونه ایی باید کشت شود و یا فاصله و عرض نوارهای کشت چگونه باید باشد.
وی توضیح داد: در ژاپن و چین اجرای درست این طرح باعث افزایش محصول، افزایش اشتغال و فعال نگهداشتن صنعت در این کشور ها شده است.
وی گفت: چند ماه قبل جلسه ایی در قسمت مشاوران جوان با چنین موضوعی مطرح شد. بهتر است دستگاه هایی مثل جهاد کشاورزی با منابع طبیعی تعاملات بیشتری در نحوه اجرا درست این طرح داشته باشند.
ناصری خاطر نشان کرد: اگر دستگاه های تحقیقاتی با توجه به پتانسیل های استان بر روی این موضوع کار کنند جای امیدواری وجود دارد از سطحی که در استان گلستان داریم بتوانیم به صورت بهینه استفاده کنیم.