به گزارش خبرنگار مهر، با توجه به اهداف مرکز مطالعات منطقه ای میراث ناملموس برای آموزش فراگیر مباحث مرتبط با این نوع از میراث، نخستین کارگاه نشست تخصصی میراث ناملموس و ثبت جهانی آن؛ چالشها و قوانین دوشنبه، با حضور خبرنگاران در سالن آمفی تئاتر سازمان میراث فرهنگی برگزار شد.
در این برنامه یدالله پرمون رئیس مرکز منطقه ای مطالعات و پاسداری از میراث ناملموس درباره ثبت تار توسط کشور آذربایجان گفت: تار ایرانی و ترکی با هم فرق دارند چه در شکلی ظاهری ملودی و یا نوع نواختن آن هیچ وقت این شانس از ما گرفته نمی شود که پرونده تار را ثبت کنیم حتی اگر پرونده تار ایرانی در فهرست یونسکو ثبت شود پرونده تار آذری به حاشیه می رود چون ایران هم تار آذری دارد هم تار ایرانی.
وی گفت: ایرادی که خانه موسیقی گرفت این بود که چرا سراغ ثبت جهانی تار نرفتیم توضیح دادیم که این پرونده بسته نیست مشروط به این است که در اولویت شورای ثبت قرار بگیرد. بحث دیگر هم این بود که چرا در پرونده تار آذربایجانی اعلام نشده که ایران هم دارای این نوع تار است باید در پاسخ به این موضوع گفت تا کی می توان این کار را انجام داد. در آن صورت آذربایجان می گوید ما هر پرونده ای که می خواهیم ثبت کنیم ایران در آن دخالت می کند. از سوی دیگر دغدغه ای که متولیان میراث فرهنگی از جمله آقای نجفی درباره چوگان داشتند و اعتراض خود را نسبت به چوگان در غالب نامه ای به یونسکو اعلام کردند درباره تار ایرانی در آن زمان وجود نداشت.
فعال شدن فهرست موقت میراث ناملموس یونسکو
پرمون گفت: قرار است فهرستی از میراث ناملموس ایران در بخش میراث پیشنهادی و موقت یونسکو قرار بگیرد متولیان مربوطه در یونسکو اعلام کرده اند که این کار ساده تر انجام خواهد شد و کشورها می توانند نام و مختصری از میراث ناملموس مورد نظرشان را به همراه چند قطعه عکس به یونسکو ارسال کنند.
وی ادامه داد: این کار موجب خواهد شد که کشورها بدانند هر کشوری چه میراثی را در نوبت ثبت قرار داده است.
وی در پاسخ به این سئوال که آیا قرار گرفتن میراث ناملموس در فهرست موقت باعث خواهد شد که رقابت بین کشورها بیشتر شود یا خیر که پرمون پاسخ داد : این اقدام موجب خواهد شد که کشورها میراث پیشنهاد شده کشورهای دیگر را ثبت نکنند اما منعی هم برای ثبت پرونده مشترک بین کشورها وجود ندارد از همه مهمتر اینکه اگر ایران یک میراثی را در این فهرست ثبت کرده باشد و کشوری دیگر بخواهد آن را ثبت کند باید رضایت ایران را دریافت کند چرا که از مدتها قبل اعلام کرده این میراث در فهرست موقتش قرار دارد.
پرمون در این برنامه در پاسخ به سئوال یکی از خبرنگاران درباره اینکه چرا کارشناسان یونسکو روی پرونده های میراثی کشورها بررسی ندارند تا موجب نشود که یک پرونده به نام کشوری ثبت شود و کشور دیگر ادعای مالکیت بر آن را کند.
وی پاسخ داد: در میراث ناملموس این طور نیست که نماینده ای به کشور پیشنهاد دهنده سفر کند و موضوع پرونده را مورد بررسی قرار دهد اما در میراث مادی و یا طبیعی حتما بازرسان یونسکو به محل مورد نظر خواهند رفت و گزارش آنها در ثبت شدن آن میراث بسیار تاثیر گذار است. به عنوان مثال پرونده جنگلهای هیرکانی توسط آذربایجان پیشنهاد شده بود اما یونسکو آن را نپذیرفت و اعلام کردند چطور ممکن است این پرونده ثبت شود ولی ایران در آن حضور نداشته باشد.
پرمون درباره ثبت بازی تخته نرد هم گفت حتی اگر بخواهیم این میراث را ثبت کنیم باید اول ببینیم این بازی متعلق به ایران هست یا خیر. با این حال ما هیچ وقت شانس میراث ناملموس را از دست نخواهیم داد.
میراث ناملموس میراث معنوی نیست!
وی همچنین از رسانه ها درخواست کرد که به جای میراث ناملموس از کلمه میراث معنوی استفاده نکنند چون میراث معنوی معطوف به آئینها و مراسم معنوی و شاید مذهبی خواهد شد ولی میراث ناملموس آئین ها، رسوم، معنویات و دانشها را نیز در بر خواهد گرفت.
این مردم شناس گفت: باید فکری به حال میراث ناملموس کنیم چون به عنوان مثال فرهنگ عاشورا نباید در کنار برخی بازیها و یا رقص هایی که در یونسکو ثبت شده اند قرار بگیرد باید شان این نوع میراث را حفظ کرد و آن را در فهرست دیگری قرار داد.
در ادامه این نشست فرهاد نظری مدیر کل امور ثبت میراث فرهنگی گفت: کارگروه ملی میراث ناملموس با عضویت دستگاهها و نهادهای دولتی در سال 87 تشکیل شده است همچنین قرار است که شورای ثبت میراث ناملموس در روزهای آینده تشکیل جلسه داده و میراث ناملموس که دارای اولویت هستند مشخص شود. تاکنون 40 اثر میراث ناملموس شناسایی شده اند و باید در این شورا مورد بررسی قرار گرفته و اولویتهای آنها مشخص شود. با این حال این تعداد میراث ناملموس ممکن است بیشتر نیز شود.
وی گفت: گروهی در حال رصد کردن میراث ناملموس پیشنهاد شده توسط کشورهای دیگر هستند این میراث را می توان حتی در سایت یونسکو نیز مشاهده کرد. به عنوان مثال ارمنستان قرار است برای سال آینده روش پخت نان لواش را پیشنهاد بدهد ترکیه نیز میراث ابر و باد را پیشنهاد کرده ایران می تواند میراث ابر و باد را از آن جهت که 2 تا 3 نسل از ورودش به ایران گذشته و عده ای روی آن کار می کنند به پرونده ترکیه اضافه کند.