به گزارش خبرنگار مهر، مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس آسیای غربی و مرکزی در ایران آبانماه سال 91 در ایران به عنوان پنجمین مرکز منطقه ای میراث ناملموس افتتاح شد.
فعالیتهای متصور برای این مرکز، با نام کلی «پژوهش با هدف پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس منطقه» در می‌آیند. بر این اساس، فعالیت‌هایی همچون «شناسایی»، «اولویت‌گذاری»، «مستندنگاری»، «پژوهش»، «حفاظت»، «احیاء»، و «بهره‌برداری» را می‌توان در این ارتباط نام برد. از جنبه اجرایی، می‌توان به مقولاتی همچون «برگزاری کارگاه‌های آموزشی منطقه‌ای»، «برگزاری همایش‌های علمی منطقه‌ای»، «برگزاری جشنواره‌های منطقه‌ای»، «طرح‌ریزی و اجرای طرح‌های چندملیتی در زمینه‌های مستندنگاری، پژوهش، حفاظت، احیا، و نظایر آن‌ها»، «انتشار مواد مکتوب در این زمینه»، «انتشار اطلاعات در فضای مجازی»، «تولید مواد سمعی و بصری» و موارد بی‌شمار دیگر، در این ارتباط، اشاره کرد.
برای افتتاح این مرکز، مراسم بزرگی در محل سالن اجلاس سران با حضور معاون اول رئیس‌جمهور و تعداد زیادی از کارشناسان سازمان میراث فرهنگی برگزار کردند که برای آن مانند همیشه هزینه های زیادی خرج شد. ریخت و پاش ها برای مراسم افتتاح درحالی انجام شد که این مرکز با کمبود بودجه مواجه بود. چرا که اکنون در مدت یکسال عملا نتوانسته کاری از پیش ببرد.
تا اینکه چند روز پیش، محمدرضا سعیدآبادی، رئیس کمیسیون ملی یونسکو در ایران در یک نشست خبری پیرامون این مرکز در گفتگو با خبرنگار مهر از عملکرد این مرکز انتقاد کرده و گفته بود که بعد از گذشت یکسال از زمان افتتاح، هنوز این مرکز نتوانسته انتظارات را برآورده کند درحالی که مراکز منطقه ای میراث ناملموس در کشورهای دیگر که همزمان با ایران افتتاح شده اند، در یکسال اخیر فعالیتهای زیادی انجام داده اند.
وی که عضو شورای حکام این مرکز نیز هست اعلام کرده بود که شاید یکی از دلایل عدم فعالیت این مرکز، نداشتن بودجه باشد اما این توجیه خوبی نیست.
سعیدآبادی بیان کرد: مراکز دیگر، همایش برگزار کرده و کتاب منتشر می کنند و سایت راه اندازی کرده اند اما مرکزی که به دشواری در ایران توانستیم راه اندازی کنیم هنوز هیچیک از این اقدامات را انجام نداده است.
اما یدالله پرمون که ریاست این مرکز را بر عهده گرفته است، با رد این انتقاد به خبرنگار مهر گفت: برگزاری همایش و تدوین کتاب هیچکدام برنامه های اصلی مرکز نیست. این برنامه ها باید انجام شود اما باید در چارچوب کلی. این موضوع را نیز باید مد نظر قرار داد که هیچ وقت چشم انداز این مرکز کشوری نبوده و نیست.
وی ادامه داد: ما مدتی را در دوره گذار سپری کرده ایم مثل تغییر مدیریتها و اختصاص ندادن بودجه به مرکز. از سویی باید سالی 500 هزار دلار بودجه داشته باشیم اما تنها سالی 600 میلیون به مرکز اختصاص دادند از همین میزان هم در سال اول بیش از 200 میلیون تومان اختصاص یافت که 120 میلیون تومان آن صرف هزینه مراسم افتتاحیه شد.
وی ادامه داد: تا این زمان قدیمی ترین مراکز مقوله ای دنیا آمریکای لاتین است که 6 سال دارد. یونسکو اعلام کرده که همه مراکز منطقه ای جوان هستند. این مراکز سال اول را به عبور کردن از مراحل زیربنایی می گذرانند. یعنی باید تعیین مکان. تامین بودجه، نگارش اساسنامه و مجموعه قوانین،برنامه ریزی برای سال اول و دوم، ظرفیت سازی درون مرکز، طراحی وب سایت، عضو گیری و ... را انجام دهند.
پرمون بیان کرد: مرکز ایران در سال 2012 افتتاح شد پس تا مقدمات فراهم نشود نمی توان کاری انجام داد. با این حال دو نشست شورای حکام در آبان ماه سال گذشته و اردیبهشت ماه امسال برگرار کردیم و یک کارگاه آموزشی ویژه پرونده های میراث ناملموس تشکیل شد و در سه نشست سراسری مراکز مقوله ای مراکز جهان در بانکوک، بلغارستان و باکو شرکت کردیم همچنین طراحی سایت مرکز نیز درحال انجام است.
اگرچه یک سال از زمان افتتاح مرکز مطالعات منطقه ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس آسیای غربی و مرکزی در ایران می گذرد اما برخی هنوز تصور می کنند که این مرکز باید در ثبت پرونده های میراث ناملموس ایران موفقیتهای زیادی کسب کند درحالی که پرمون معتقد است این مرکز تنها وظیفه اش در حوزه پرونده های میراثی ایران نیست بلکه همانطور که از نامش پیداست باید در حوزه مطالعات منطقه ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس کشورهای آسیای غربی و مرکزی فعالیت کند.
این تصورات از آنجا ناشی می شود که هنوز برای این مرکز حتی یک سایت اطلاع رسانی نیز راه اندازی نشده تا ابهامات در این حوزه رفع شود. سایت سازمان میراث فرهنگی نیز که در دوره ریاست قبلی سازمان تشکیل شده بود، تنها به درج مطالبی کوتاه در باب کنوانسیون میراث ناملموس محدود است.
در این سایت و یا وب سایت موزه مجازی میراث معنوی ایران، هر کجا که درباره این مرکز وکنوانسيون بين المللی حفظ ميراث فرهنگی ناملموس نام برده شده است، کلمه معنوی را مترادف با ناملموس آورده اند درحالیکه میراث معنوی جزیی از میراث ناملموس است.