گروه فرهنگ و هنر- خبرگزاری مهر: جهانگیر الماسی بازیگر سینما و تلویزیون نخستین تجربه ساخت فیلم سینمایی خود را با "رنج و سرمستی" در بخش نگاه نو سی و دومین جشنواره فیلم فجر روی پرده دارد و به گفته خودش قرار است با این فیلم مسئولیت تاریخی خود را ارائه دهد. الماسی در این گفتگو از مشکلات تولید این فیلم سینمایی، نبود امکان و تجهیزات لازم هنگام فیلمبرداری و همچنین از تلاش مسئولان جشنواره و شخص مهدی طباطبایی نژاد مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی برای حمایت این فیلم و ارسال به جشنواره قدردانی کرد.
با ما در این گفتگو همراه می‌شوید:
* گویا فیلم «رنج و سرمستی» به راحتی و بدون دردسر ساخته نشده است.
- دقیقا همینگونه است. تولید این فیلم سنیمایی به هیچ عنوان راحت نبود چراکه در طول کار با دست اندازی های بسیاری مواجه شدیم و بخش های کلیدی فیلم به دلیل عدم تولید خوب از آب در نیامد.
*نگاه و به عبارت دیگر ایدئولوژی شما به عنوان فیلمساز برای ساخت این فیلم چه بوده است؟
- خوشحالم که سئوالی درباره ایدئولوژی فیلم از من پرسیده شد. در واقع برای نخستین بار است که یک رسانه سراغ ایدئولوژی را از من می گیرد. به هرحال سئوال خوبی است و برای پاسخ به این سئوال باید بگویم که من در نظامی زندگی می کنم که مختصات تعریف شده ای دارد و طی قوانین خاصی کنار هم زندگی می کنیم.
از همین رو من هم سعی کردم از ارزشهای انسانی عدول نکنم. سعی کردم انسانی باشم که ساحت زندگی اجتماعی و اسلامی به آن نیاز دارد. تبعا فعالیت و زندگی در این باید در راستای مصالح اجتماع، نظام و اجتماع باشد. بنابراین رنج و سرمستی بر اساس همین نگاه و ایدئولوژی ساخته شد.
* مشخصه اصلی "رنج و سرمستی" چیست؟
- مهمترین مشخصه این فیلم این است که مختصات یک فیلم را دارد به این معنا که "رنج و سرمستی" هم فیلم جذابی است، هم موقعیت های دراماتیک دارد و هم تماشاگر درباره موضوعات و اتفاق هایی که در فیلم مشاهده می کند فکر می کند بنابراین تماشاگر در مواجهه با این اثر به نتیجه ذهنی مختص به خود خواهد رسید و نکته قابل توجه این است که معتقدم برداشت مخاطب از این فیلم برای من قابل محاسبه است در واقع اهدافی که از ساخت این فیلم مدنظر داشتم در بازخوردهایی که تا کنون داشته ام؛ مشاهده کرده ام.
در تعریف یک خطی باید بگویم "رنج و سرمستی" یک اثری هنری، صنعتی و رسانه ای است که برای من به عنوان یکی از اهالی سینما مسئولیت فرهنگی ایجاد کرده بود و تا آنجا که امکانات مالی و شرایط تولید اجازه می داد سعی کردم فیلم قابل قبولی باشد.
* مشکلات تولید و مسائل مالی نکته ای است که به آن اشاره کردید. دقیقا منظور از این مشکلات چیست؟
- برای صرفه جویی در هزینه ها سعی کردم از بسیاری از خرج های اضافه ای که بر تولید متحمل می شد صرف نظر کنم و داستان را صاف و پوست کنده تعیرف کنم. اما با وجود همه ملاحظاتی که به خرج دادم بازهم مشکلات مالی دست از سر من برنداشت. البته بخش عمده ای از این مشکلات به عدم احساس مسئولیت در بخش تهیه و تولید فیلم بود.
*چطور؟
- برآورد اولیه من برای تولید 600 میلیون تومان بود و بودجه خاصی برای تولید نداشتیم و اگر رقمی اضافه شد من در جریان نبودم و تهیه کننده باید پاسخگو باشد. چراکه تهیه کننده طبق نظر خود رقم بودجه را تغییر داد.
نکته اینجاست که من و بازیگران کمترین میزان دستمزد را دریافت کردیم و بیشترین حاصل مالی متعلق به کسانی بود که به ورودی پول به پروژ نزدیک تر بودند و غیر از منابع مالی از کنار این پروژه امتیازهای دیگری را نیز به دست آوردند. این در حالی است که من سه سال از عمرم را برای پرداخت این فیلمنامه گذاشتم و زحمت بسیاری برای کارگردانی کشیدم.
* البته به نظر می رسد مهدی طباطبائی نژاد مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی همکاری های لازم برای به انجام رسیدن این فیلم را داشته است.
- خوشبختانه همینگونه است هم مدیران پیشین سینمایی و هم طباطبایی نژاد حمایت های ارزشمندی را به من و "رنج وسرمستی" کردند. به خصوص مهدی طباطبایی نژاد مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی اجازه نداد این فیلم گرفتارحاشیه های فیلم "لاله" و تا اندازه ای"شهابی از جنس نور" شود و بعد از اینکه فیلم را دیدند حمایت های لازم در جهت دیده شدن فیلم را در جشنواره به عمل آورد و من از این مدیر سینمایی مراتب سپاس را به جا می آورم که اجازه نداد "رنج و سرمستی" لطمه بخورد و در اختیارات خودش حمایت کرد.به همین دلیل به خاطر عمل شایسته و انسانی طباطبایی نژاد از او تشکر می کنم.
*حضور در جشنواره فیلم فجر را چطور ارزیابی می کنید.
- برای پاسخ به این سئوال باید این نکته را متذکر شوم که شایعات بسیاری مطرح شد که شایعات به هیچ عنوان شایسته من نبود و تا مرز حذف شدن "رنج و سرمستی" پیش رفت اما در بهایت در بخش فیلم های اول پذیرفته شد و این فرصت را غنیمت می دانم و امیدوارم مردم و منتقدان در مواجه با این فیلم نظرات منصفانه ای را ارائه دهند. چون ساختن این فیلم در شرایطی که من در آن قرار داشتم بسیار سخت بود.
* منظور از شرایطی که در آن قرار داشتید چیست؟ آیا بحث تولید مطرح است؟
- منظورم دقیقا مسائل مالی و شرایط تولید است. به این معنا که من چهار صحنه کلیدی فیلم را به دلایل مختلف چون عدم توانمندی در بخش تولید، نبود هماهنگی های لازم ، عدم احساس مسئولیت کاستی در مدیریت میانی تولید و... نتوانستم فیلمبرداری کنم.
* می توانید اشاره ای به صحنه هایی که به دلیل همین مشکلاتی که گفتید نتوانستید فیلمبرداری کنید داشته باشید؟
- یکی از صحنه های مهم فیلمنامه صحنه پس گیری مهران توسط نیروهای ارتش و مردن از دست عراقی ها بود. می خواستم رشادت مردم خودجوش و همراهی آنها با نیروهای ارتش برای پس گیری نشان دهم اما نتوانستم.
* آنچه برای فیلمبرداری این صحنه می خواستید و فراهم نشد، چه بود؟
- من حتی نتوانستم یک تانک و یا نفربر داشته باشم و تا آخرین روز فیلمبرداری امیدوار بودم که یک تانک فراهم شود اما نشد.در واقع برای ساخته شدن "رنج وسرمستی" جنگیدم.
* شهرک دفاع مقدس که ای امکان را در اختیار می گذارد.
- بله می دانم. در نهایت هم به شهرک دفاع مقدس رفت و برخی از صحنه ها را فیلمبرداری کردم اما آنچه می خواستم نشد.یک صحنه دیگر داشتم که خودمن اسم آن را صحنه را شب آمریکایی گذاشتم در این صحنه نیروهای نظامی ایرانی با صحنه حضور نیروهای آمریکایی که وارد عراق شده بودند مواجه می شوند که به سمت بغداد می رفتند. متاسفانه این صحنه را هم ندارم.
* صحنه هایی که حذف می شد جایگزین در فیلمنامه داشت؟
- یکی از جذابیت های کار برای من این بود که هر صحنه ای که حذف می شد صحنه دیگری را طراحی و جایگزین می کردم تا پاسخگوی نگاه تماشاگران باشم. به همین دلیل فکر می کنم فیلمی پرشور و قابل تامل است . این فیلم 4 دیالوگ اصلی دارد که اگر مخاطب با این دیالوگ ها ارتباط برقرار کند قطعا هدف فیلم را می فهمد.
* در صحبت های به مسئولیت تاریخی اشاره کردید با توجه به مشکلاتی که برای تولید این فیلم داشته اید فکر می کنید این مسئولیت تاریخی را به درستی انجام داده اید؟
- تمام مسئولان کشوری و لشگری به خصوص کسانی که در فضای فرهنگی نفس می کشند در برابر سرزمین و مردم آن مسئول هستند به همین دلیل من هم به عنوان یک سینماگر مسئولیت تاریخی دارم که باید به آن عمل می کردم و سعی کردم از گذشته تاامروز به این مهم توجه ویژه ای داشته باشم.
* به عنوان سئوال آخر به سیمرغ فکر می کنید. تا چه اندازه شانس سیمرغ گرفتن را دارید؟
- من تازه به سینما نرسیده ام که حال انتظار کف زدن داشته باشم.در طول تمام این سالها همکاری های متعددی با اهالی سینما و فیلمسازان مطرح چون کیانوش عیاری،کیومرث پوراحمد،کمال تبریزی و ...داشته ام به همین دلیل نیاز به سیمرغ ندارم. اما آنچه مسلم است"رنج و سرمستی" نخستین فیلم سینمایی من است و پیش از این تجربه ساخت دو تله فیلم را داشته ام و امیدوارم اهالی اندیشه و تفکر پس از مواجه با فیلم نیمه پر لیوان را ببینند و از سر انصاف این فیلم را ارزیابی کرده و باعث دلگرمی من شوند.