احسان ایروانی به خبرنگار مهر گفت: صندوق احیاء در ابتدا بدون ضوابط و چارچوبهای لازم اقدام به واگذاری ابنیه تاریخی با مالکیت دولتی به بخش خصوصی کرده و نزدیک به 29 قرارداد واگذاری در کارنامه خود داشته است. جمع ارقام و حجم سرمایه گذاری قراردادی آن بالغ بر 40 میلیارد تومان بوده و به بناهایی که عمدتا میانگین قدمت آنها متعلق به دوره قاجار بوده کاربری گردشگری داده شده است.
ایروانی گفت: از این تعداد، اکنون 20 قرارداد منجر به فسخ و 6 قرارداد با چالشهای حقوقی روبه رو شده و حداقل 4بنا دستخوش تغییرات کلی و جزئی و تخریب قرار گرفته است. در این میان ممکن است برخی از بناهایی که منجر به فسخ شده اند با چالش های قانونی نیز رو به رو شده باشند و یا ... با این حال حداکثر دستیابی به سرمایه گذاری مشارکتی تاکنون نزدیک به 20 میلیارد تومان بوده و حجم اشتغالزایی آن به دلیل طولانی شدن عملیات اجرایی و عدم آغاز بهره‌برداری به موقع تا15 درصد کاهش پیدا کرده است.
وی ادامه داد: عدم تعیین کاربری های متناسب فنی و اقتصادی برای اماکن واگذار شده و عدم توجه به شان بناهای تاریخی، عدم بهره برداری و بهره مندی از تخصص کارشناسان اهل فن، استادکاران و مجریان ذیصلاح، عدم برآوردهای واقعی عملیات اجرایی و امکان سنجی اقتصادی متناسب با شرایط احیاء و بهره برداری که پایداری اقتصادی را تضمین کند و عدم رعایت قوانین و مقررات مربوطه، عدم نظارت و پایش و گزینش صحیح متقاضیان سرمایه گذاری در این حوزه، ناپایداری شرایط اقتصادی در حوزه های اجرایی و همچنین بازار محصول گردشگری و نوسان های شدید و قابل توجه دراین حوزه، نگاه سوداگرانه نسبت به اماکن تاریخی به جای نگاه و جایگاه اقتصاد میراث فرهنگی، عدم نظارت های کارشناسی و اصولی عملیات اجرایی مرمت و احیاء و دیگر موارد کلی و جزئی در این رابطه از جمله نقص های موجود است.
ایروانی معتقد است: ارتقاء توانمندیهای فنی و مهندسی که از جمله مهمترین وظایف صندوق احیاء بوده، ورد غفلت قرار گرفته و باقیمانده ارزشهای کارشناسی اجرایی در این حوزه که همان استادکاران خبره در این حوزه بودند رو به نابودی است و در حوزه مشاوران حوزه مرمت و احیاء، سوداگری و برخوردهای غیر کارشناسی قوت گرفته است.
ایروانی بیان کرد: در صورت تحقق احیاء و بهره برداری از این اماکن و دستیابی به هدف حفاظت از این بناها، علاوه بر جذب سرمایه گذاری، اشتغالزایی قابل توجهی نیز می توانسته به خود اختصاص دهد. این اشتغالزایی در زمان عملیات مرمت و به طور میانگین در طول دو سال حداقل دو هزار نفر و پس از بهره برداری حداقل1200 نفر مستقیم و 20 هزار نفر به صورت غیر مستقیم در سال اشتغالزایی ایجاد می کرد.
وی گفت: تعداد زیادی از متقاضیان بی نام و نشان سرمایه گذاری پا به این عرصه پا گذاشته اند که یا از منابع مالی مناسبی برخوردار نیستند و به دنبال دریافت وامهای بانکی بوده اند و یا به طور کلی با این حوزه ها ناآشنا هستند، یا با نیت مثبت به این حوزه ورود کرده اند ولی به دلیل عدم حمایت، راه را گم کرده اند و یا در پی پیدا کردنشکافهای حقوقی و قانونی و غفلت های متصدیان دولتی بوده تا بتوانند از این راه خسارت های بادآورده از اموال بیت المال را کسب کنند. در این میان، بناهایی که باز پس گرفته شده اند خوش شانس بودند.
مدیرعامل صندوق احیاء و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی گفت: مجموعه هتل آپادانای تخت جمشید در سال 1386 با چند واسطه واگذاری، به دست نااهلان افتاده است و تا ابتدای سال 1392 حداقل 400 میلیون تومان بدهی معوقه به دولت دارد که تغییر کاربری بخشی از آن مشمول مجازاتهای پیش بینی شده در قانون مجازات اسلامی است. همچنین به علت بهره برداری ناشایست و نگهداری حیوانات در آن و . . . با تدابیر حقوقی پلمپ شده و از نگهداری پایدار ساقط شده و مراحل رسیدگی پرونده حقوقی آن در جریان است و با نابودی تاًسیسات بنا، رطوبت زدگی دیوارها و فرسودگی اموال دولتی روبرو شد.
ایروانی افزود: از جمله بناهای صندوق حفظ و احیا، بهره برداری و عملیات حفظ و احیای مجموعه عامریهای کاشان، مجموعه سعدالسلطنه قزوین، کاروانسرای شاه عباسی کرج و ... درحال طی کردن راه موفقیت هستند.
وی گفت: رونق اقتصاد میراث فرهنگی و اشتغالزایی با هدف حفظ و احیاء اماکن با مشارکت و توسط بطن جامعه آگاه امری مبارک است که با سوداگری، بیراهه روی و هرزگی در اقتصاد میراث فرهنگی متفاوت است.
ایروانی گفت: راه موفقیت در این حوزه بازنگری در مراحل یاد شده، تقویت آن، آموزش در حوزه های مختلف آن، دقت و پایش مستمر و بهره گیری از جامعه متخصص آن بوده که دور از دسترس نیست ولی باید مراحل کارشناسی آن به صورت دقیق طی شود. در این میان آسیب‌های وارد شده به صندوق احیا از جمله شمول غیرقانونی آن در اصل 44 قانون اساسی و به تبع آن حذف اعتبار سنواتی دو سال 91 و 92، اصلاح این راه را دچار اختلال کرده است.