به گزارش خبرنگار مهر، مهم ترین علت وجودی شهر خرم دره جريان ابهر رود در طول شهر است که دليل اصلی وجود باغ ها و زمين های کشاورزی و چهره سبز و خرم اين منطقه به حساب می آيد. روستای خرم دره در گذشته شامل محله‌های لشگری، چاله محله و محله حصاری بوده و پس از آن محله‌های نوكر زک (قنات نو)، حاج ملاعلی، ناوک و گونه زار، سلطان آباد، تازه كند و شهرک قدس به آن اضافه شده است و به اين ترتيب شهر در مقاطع مختلف تاريخی توسعه يافته است. همچنين بارندگی مناسب و عبور ابهررود از ميان آن، سبزی و طراوت خاصی به خرم دره بخشيده که باعث شده است سفرنامه نويسان و جغرافی دانان از آن با عنوان باغ شهر نيز ياد کنند.
خرمدره شهری با فرهنگ وتمدنی هشت هزار ساله وجاذبه های طبیعی شگفت انگیز و با 90 تپه و اثر تاریخی در تعطیلات نوروزی میزبان گردشگران و مسافرین مشتاقی است که برای دیدن طبیعت زیبا و سایر آثار تاریخی ایران زمین به این خطه سفر می کنند.
شهرستان خرم دره با مساحتی معادل407کیلومترمربع در قسمت جنوبی استان زنجان واقع شده است که از شمال به استان قزوین و از شرق و غرب به شهرستان ابهر و از جنوب به شهرستان خدابنده محدود می شود.
كشتزارها و باغ های ميوه كه با دستان پرتوان اهالی شهر و روستاهای خرم دره ايجاد شده، اين منطقه را به ناحیه ای خوش آب و هوا و ديدنی تبديل کرده است. بيش تر خيابان های خرم دره به دليل انبوهی درختان، در سايه هستند و در فصول چهارگانه به تابلوهای زيبای طبيعی تبديل می شوند كه تحسين هر بيننده ای را بر می انگيزند. شهرستان خرم دره کوچک ترین شهرستان استان زنجان بوده و از طبیعت زیبا و منحصر به فردی برخوردار است ولی به واسطه تاریخ یکنواخت خود، کمی مساحت و دهکده بودن در روزگار گذشته اثر تاریخی جالب توجهی وجود ندارد ولی خیابان بندی های منظم، طراوت آب و هوایی، دسترسی به خدمات و بازرگانی مطلوب و نزدیکی به بناهای تاریخی شهرستان ابهر، سبب شده که این منطقه بستر مناسبی برای اسکان مسافران منطقه سلطانیه و ابهر بوده و از قابلیت های خوبی در زمینه جذب جهانگردان برخوردار باشد.
از جاذبه های بكر و دیدنی این شهرستان میتوان به باغهای وسیع میوه بویژه محمود آباد ، جاده بین مزارع داسداران ، كوچه باغهای قدیمی، جنگلهای شاه باغی، ارتفاعات همجوار الوند، پلاس و ویستان، دریاچه كوچك سدهای خلیفه لو و شویر ، مسجد بهمن حجت کاسانی و غار بهمن حجت کاشانی بعنوان جاذبه های طبیعی و تاریخی اشاره کرد.
برخورداری از هوای پاک وسالم یکی از ویژه گیهای منطقه خرم دره است و مسافران و گردشگرانی که برای گذراندن تعطیلات قصد سفر به این شهرستان را دارند می توانند از هوای پاک و بدون آلودگی این منطقه استفاده کنند.
شهرستان خرمدره به دلیل داشتن آب و هوای مناسب و بسیار مطبوع و طبیعت با صفا از مهترین مناطق گردشگری استان و کشور به شمار می رود.
باغهای وسیع میوه، کوچه باغهای قدیمی، کوههای همجوار، سدهای خلیفه لو و شویر و وجود بیش از 90 اثر باستانی، شامل قلعه های تاریخی، تپه ها و ابنیه تاریخی قدیمی ترین محوطه شناخته شده سکونت بشری در دوره دهکده نشینی و پیش از تاریخ در تپای به نام تپه خالصه در باغات شهر خرم دره بیانگر دیرینگی و سکونت اقوام بشری در شهر خرم دره است که همگی از مناطق بکر و دیدنی این شهرستان در کنار میهمان نوازی مردم فهیم و فرهنگ دوست خرم دره که زبانزد خاص و عام می باشد به شمار می آیند.
این شهرستان با توجه به خاک حاصل خیز و هوای معتدلی که دارد یکی از مهمترین مراکز کشاورزی استان زنجان محسوب می شود، از مهمترین محصولات این منطقه می توان به سیب ، انگور، گردو، آلوچه، سیب زمینی و ...اشاره کرد که در این میان سیب لبنانی خرم دره از شهرت جهانی برخودار است.
منطقه خرمدره ،منطقه ای کوهستانی محسوب می شود و از نظر طبیعت زیباترین جنگل ها و باغات میوه را در استان زنجان دارا می باشد که به همین دلیل به این شهرستان نگین سبز استان نیز می گویند.
از جاذبه های طبیعی و بکر این شهرستان می توان به کوچه باغ های زیبا و کوه های الوند با سه هزار مترارتفاع وˈ هپی داغی ˈبا ارتفاع تقریبی 1500متراشاره کرد که از گذشته های دور تاکنون نام شهرستان خرم دره با آنها قرین بوده است.
از آثار به ثبت رسیده می توان به تپه خالصه،تپه داستاران، تپه آرانج، قیزلر قلعه سی، آینه لر داشی، محوطه گوره چال، قبرستان سوکهریز، تپه سینداران، محوطه قینرجه، محوطه کرم بلاغی، محوطه خرابه لر، محوطه آخارباخار، درمان تپه سی و تپه نصیر آباد اشاره کرد.
این شهرستان همچنین دارای تپه ها و محوطه باستانی است و بر اساس یافته هاو نتایج کاوشهای باستان شناسان در تپه خالصه خرم دره که در حدود یک کیلومتری جنوب این شهر واقع شده است نشان می دهد که مردم این دیار درهشت هزار سال پیش ،از فرهنگ و تمدن پیشرفته برخوردار بوده اند.
صنایع دستی شهرستان خرم دره قالی و فرش بافی ،جاجیم ،گلیم ،گلدوزی ،منبت ،گیپور وخیاطی از مظاهر هنری و فرهنگی این شهرستان می باشد که حاکی از ذوق و استعداد مردم این دیار در گذشته و حال است.
حیات وحش و طبیعت شهرستان خرم دره به علت واقع شدن در مجاورت کوه های شمال (انجیلین و...) همچنین ارتفاعات بلند منطقه و بارش های فصلی از طبیعت بکر و زیبایی برخوردار است بطوری که در برخی مناطق این شهرستان جانوران و پرندگان حمایت شده همچون بز کوهی ،کبک ،گرگ و...دیده می شوند.
از جاذبه های بكر و دیدنی این شهرستان میتوان به باغهای وسیع میوه بویژه محمود آباد ، جاده بین مزارع داسداران ، كوچه باغهای قدیمی ، جنگلهای شاه باغی ، ارتفاعات همجوار الوند ، پلاس و ویستان ، دریاچه كوچك سدهای خلیفه لو و شویر ، مسجد بهمن حجت کاسانی و غار بهمن حجت کاشانی بعنوان جاذبه های طبیعی و تاریخی اشاره کرد.