یک روزه مدیران تئاتری جابجا شدند/ تئاتر شهر مکانی برای پرورش پیمانکار ساختمانی

به گزارش خبرنگار مهر، در ادبیات کهن ایرانی و همچنین در ادبیات عامیانه مردم کوچه و بازار، از قدیم تا به امروز، مثل‌ها و کنایه‌هایی شیرین و پندآموز استفاده و بیان شده‌اند که مصداق آن‌ها را می‌توانیم در زندگی نیمه مدرن خودمان پیدا کنیم. زمستان سال گذشته تئاتر ایران مصداق «سال به سال دریغ از پارسال» را به خوبی لمس و درک کرد. زمستان 92 برای تئاتر و هنرمندان تئاتر، فصلی عجیب و سرد بود با وجود اینکه اکثر مناطق جغرافیایی ایران و بخصوص شهر تهران زمستان سردی را تجربه نکردند.

شادی تغییرات ایجاد شده در مدیریت معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای هنرمندن تئاتر رفته رفته فراموش شده بود و وقتی دی‌ماه 92 فرا رسید، دیگر خبری از لبخند و شادی بین خانواده تئاتر نبود. معرفی نشدن مدیرکل جدید هنرهای نمایشی و وضعیت نابسامان جشنواره تئاتر فجر و پاسخگو نبودن دبیر این رویداد مهم تئاتری، خانواده هنرهای نمایشی را در شرایطی برزخ‌گونه قرار داده بود.

همه انتظار داشتند که علی مرادخانی معاون هنری وزیر ارشاد این شرایط را برای تئاتر به پایان برساند اما گویا این توقع نابجا و خودخواهانه بود. البته زمانی که هنرمندان تئاتر دیگر از تغییر شرایط نابسامان تئاتر به شرایطی مطلوب ناامید شده بودند، تغییر و تحولات یک به یک آغاز شد که البته این تغییرات زمینه‌ای برای امیدواری خانواده تئاتر به همراه نداشت.

تنها در عرض چند ساعت اخبار تغییر و تحولات از سوی معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به سوی رسانه‌ها و جامعه تئاتر و هنر روانه شد که طی این اخبار اسماعیل عالی‌زاد دبیر سی و دومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر تنها 2 هفته مانده به برگزاری این رویداد بین‌المللی، برکنار شد و تنها بعد از گذشت چند دقیقه، قادر آشنا که لحظاتی پیش از آن مدیرکل هنرهای نمایشی بود به عنوان دبیر جشنواره سی و دوم تئاتر فجر انتخاب و معرفی شد.

انتخاب آشنا به عنوان دبیر جشنواره نقطه پایانی بر مدیریت او در تئاتر بود و قوت گرفتن حضور حسین طاهری به عنوان مدیرکل جدید هنرهای نمایشی؛ گزینه‌ای که در مراسم معارفه‌اش در مجموعه تئاتر شهر برای هیچکدام از هنرمندان تئاتر حاضر در این مراسم، شناخته شده نبود.

این تغییر و تحولات ناگهانی همانطور که انتظار می‌رفت نتیجه مطلوبی به همراه نداشت و جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در سی و دومین دوره برگزاری خود، پایین‌ترین کیفیت را به لحاظ برگزاری و داشتن بودجه و امکانات داشت. این دوره از جشنواره حتی از امکان فضاسازی مناسب در پیرامون مجموعه تئاتر شهر به عنوان مهمترین میزبان این رویداد بین‌المللی تئاتر، برخوردار نبود.

تالار مولوی هم که طی 3 سال اخیر فراز و نشیب‌های زیادی را پشت‌سر گذاشته بود، به شیب تند خروج خود از فعالیت‌های تئاتری افتاد و نتوانست میزبان جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر باشد. مدیران و مسئولان مربوطه مناسب نبودن امکانات نوری و سیستم برق تالار را که ماه‌ها برای بازسازی و تعمیر تعطیل بود، دلیل حضور نداشتن این مجموعه تئاتری در جشنواره عنوان کردند.

مجموعه تئاتر شهر هم که طی سال‌های اخیر بیشتر شبیه مکان و کارگاهی آموزشی برای تربیت و پرورش نیروهای علاقه‌مند به ساخت و سازهای عمرانی شده است، در بدترین شرایط میزبان سی و دومین دوره جشنواره تئاتر فجر شد.

قرار بود فاز دوم بازسازی مخرب سال 86 مجموعه تئاتر شهر تا پیش از برگزاری جشنواره تئاتر فجر در بهمن‌ماه سال گذشته انجام و مشکلات و معضلات اساسی تئاتر شهر که همگان، از مدیر تئاتری و غیر تئاتری گرفته تا هنرمندان تئاتر و دیگر گرایش‌ها از آن‌ها آگاهند، به پایان برسد. اما نه تنها این امر رخ نداد بلکه تئاتر شهر نامطلوب‌ترین شرایط چند سال خود را برای میزبانی تئاتر فجر تجربه کرد.

بر خلاف تمام دید و بازدیدهای مدیران و مسئولان شهرداری تهران به همراه معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از مجموعه تئاتر شهر داشتند و بر خلاف تأکیدی که رئیس مجموعه تئاتر شهر بر اولویت بندی فاز دوم بازسازی مجموعه و همچنین ایجاد شرایط مناسب برای میزبان تئاتر فجر کرده بود، در زمان برگزاری و پایان جشنواره سی و دوم تئاتر فجر و حتی در پایان سال 92 هجری شمسی تئاتر شهر فاز دوم بازسازی تاریخی خود را تجربه نکرد و در فضای پیرامون خود هم نه LCD تبلیغاتی دید، نه نورپردازی و نه هیچ امکان جزیی و خرد دیگری.

البته در روزهای پایانی سال 92 گیشه فروش الکترونیکی بلیت تئاتر شهر راه‌اندازی شد که گویا این پروژه از اولویت بسیار بالاتری نسبت به سیستم اطفاء حریق، برق اضطراری، تغییر و تعمیر تأسیسات فنی و بهداشتی مجموعه، آکوستیک سالن‌های نمایشی، وضعیت نابسامان زیر زمین تئاتر شهر و سالن‌های آن، شرایط نامطلوب سالن اصلی و چندین و چند معضل مهم دیگری برخوردار بود.

اما تئاتر ایران تنها با این موارد سردی زمستان را بر پیکر خود احساس نکرد بلکه پذیرفته شدن استعفای سعید اسدی مدیر تالار مولوی از سوی بخش فرهنگی دانشگاه تهران و بی‌تفاوتی مسئولان مربوطه به چرایی و دلایل این استعفا که چندین بار مطرح شده بود، همچنین تغییر و تحولات در اداره‌کل هنرهای نمایشی با حضور حسین طاهری به عنوان مدیرکل جدید هنرهای نمایشی در پیکر هنر تئاتر ایران رسوخ کرد.

رضا دادویی به عنوان هنرمندی جوان و فاقد تجربه در حوزه مدیریت تئاتر بخصوص بخش نظارت و ارزشیابی به عنوان یکی از مهمترین و پرحاشیه‌ترین حوزه‌های مدیریت هنرهای نمایشی، به عنوان رئیس شورای نظارت و ارزشیابی منصوب شد. طبق گفته دادویی این انتخاب از سوی حسین طاهری مدیرکل هنرهای نمایشی در راستای عملی کردن سخنان حسن روحانی رئیس جمهور دولت یازدهم در تالار وحدت مبنی بر اینکه نظارت بر هنر باید به هنرمندان سپرده شود، انجام شده بود.

در شرایطی که روزهای پایانی سال 92 سپری می‌شد و اهالی رسانه و هنرمندان تئاتر در انتظار تصمیماتی عاجل و مهم از سوی معاون هنری و همچنین مدیرکل هنرهای نمایشی برای بهبود وضعیت تئاتر داشتند، حسین طاهری نه تنها نشستی رسانه‌ای برای مطرح کردن دیدگاه و برنامه‌های خود برگزار نکرد بلکه با برخوردی نامتعارف با خبرنگاران حوزه تئاتر این نگرانی را در بین خانواده تئاتر ایجاد کرد که پاسخگویی مدیران در قبال تصمیماتی که اتخاذ می‌کنند چگونه خواهد بود.

این نگرانی در همان روزهای پایانی زمستان 92 برای خانواده تئاتر عروسکی ایجاد شد زیرا تنها 6 ماه مانده به برگزاری جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی تهران - مبارک، نه وضعیت دبیر جشنواره مشخص بود و نه فراخوان و نحوه برگزاری جشنواره. در نهایت حسین طاهری با انتخاب مرضیه برومند که سابقه درخشانی در تئاتر و تئاتر عروسکی داشته ولی طی سال‌های گذشته بیشتر در زمینه تصویر فعال بوده است به عنوان دبیر جشنواره تئاتر عروسکی تهران - مبارک، خانواده تئاتر عروسکی را به سال جدید بدرقه کرد.

شرایط نامطلوب مدیریتی و امکانات برای تئاتر ایران در زمستان سال 92 به حدی بود که برخی اتفاقات تئاتری نظیر اجراهایی پرمخاطب و با حضور هنرمندان و چهره‌های مختلف را در سالن‌های دولتی و نیمه خصوصی تئاتر کمرنگ کرد.