ولادت امام زين العابدين (ع)
امام علي بن حسين بن علي بن ابيطالب (ع) مشهور به سجاد، چهارمين امام شيعيان بنا به قولي مشهور، در پنجم شعبان سال 38 هجري قمري متولد شد و در 12 محرم سال 95 هجري قمري به دست وليد بن عبدالملك به شهادت رسيد.
امام زين العابدين (ع) زماني ديده به جهان گشود كه زمام امور در دست جد بزرگوار وي امام علي بن ابيطالب (ع) بود. آن حضرت 3 سال از خلافت علوي و حكومت چند ماهه امام حسن (ع) را درك كرد.
امام سجاد (ع) در عاشوراي سال 61 هجري قمري حضور داشت و در آن واقعه به صورتي معجزه آسا نجات يافت و پس از شهادت پدر مسئوليت زمامداري شيعيان از جانب خدا بر عهده او گذاشته شد و از آن روز تا روزي كه به شهادت رسيد با زمامداراني چون يزيد بن معاويه، عبدالله بن زبير، معاويه بن يزيد، مروان بن حكم، عبدالملك بن مروان و وليد بن عبدالملك، معاصر بود.
امام سجاد (ع) در اوضاع ناگوار اجتماعي آنروز كه ارزشهاي ديني دست خوش تغيير و تحريف امويان قرار گرفته بود، مهمترين كار خويش را در زمينه برقراري پيوند مردم با خدا، از طريق دعا آغاز كرد.
چنين بود كه مردم تحت تأثير روحيات آن حضرت قرار گرفتند ، شيفته مرام و روش او شدند ، بسياري از طالبان علم و دانش در مسلك راويان حديث او در آمدند و از سرچشمه زلال دانش وي كه برخاسته از علوم رسول خدا (ص) و اميرالمؤمنين(ع) بود، بهره ها جستند.
شرايط ، مقتضيات و رسالتها در عصر امام
اقتدار حكومتهاي جبار و ظالم عصر، نظارت شديد و سختگيريهاي بسيار بر مخالفان سياسي بويژه شيعيان، سركوبي قيامها با كشتارهاي بي رحمانه، جهالت سياسي و مذهبي مردم، شيوع بي ديني و مفاسد اخلاقي و قلت ياران و مجاهدان واقعي، از جمله موانعي بودند كه نگذاشتند امام سجاد (ع) به صورت مسلحانه قيام كنند.
مردم مسلمان عصر امام به علت تبليغات و فعاليتهاي سياسي و فرهنگي حكومتهاي نامشروع در برابر حقايق سياسي و مذهبي در نهايت جهالت و بي ديني به سر مي بردند. بدعتها و عقايد گمراه كننده و باطل به عنوان احكام و عقايد مذهبي، مورد اعتقاد و عمل مسلمانان قرار گرفته بود.
در چنين شرايطي، بزرگترين و مهمترين مسئوليت امام سجاد (ع)، احياي مجدد اسلام ناب محمدي (ص)، تبيين جايگاه امامت و رهبري اهل بيت عليه السلام، مبارزه با جهالت سياسي و مذهبي مردم و تربيت مجاهدان واقعي بود.
امام مي بايد در برابر حقايق سياسي اسلام روشنگري مي كرد بويژه كه درباره امامت و رهبري و افشاگري عليه حكومتهاي غاصب و ظالم و ترويج فرهنگ جهاد و شهادت لازم بود كه شيعيان و مسلمانان را براي مبارزه و جهاد عليه ظلم، بدعت و گمراهي آماده مي ساختند. آن حضرت موفق شدند كه در سخت ترين شرايط و با استفاده از ظريفترين شيوه هاي تبليغاتي و مبارزاتي، در اهداف خويش موفق و پيروز شوند. سرانجام امام عليه السلام در راه پايداري و استقامت در اين جهاد مقدس، به مقام والاي شهادت نايل شدند.
صحيفه سجاديه
صحيفه سجاديه كه از ارزنده ترين آثار اسلامي است ، شامل 57 دعا است كه مشتمل بر دقيقترين مسائل توحيدي و عبادي و اجتماعي و اخلاقي است ، و بدان "زبور آل محمد ( ص )" نيز مي گويند .