"جوانشیر آخوندوف" سفیر آذربایجان در تهران در پاسخ به سوالات خبرگزاری مهر به تشریح اهداف و دستاوردهای سفر اخیر "الهام علی اف" رئیس جمهوری این کشور به ایران پرداخت.
جناب آقای سفیر، به تازگی شاهد سفر رسمی جناب آقای الهام علی‌اف ریاست جمهوری محترم آذربایجان به ایران با دعوت جناب آقای حسن روحانی ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران بودیم. تاثیرات عمومی در رابطه با نتایج این سفر چگونه بود؟
همانگونه که می‌دانید، این سومین سفر جناب آقای علی‌اف در مقام ریاست جمهوری آذربایجان به جمهوری اسلامی ایران به شمار می رود. سفر انجام شده در روز 9 آوریل 2014 (20 فروردین 1393) یکبار دیگر مهر تاییدی بود بر این موضوع که پیوندهای تنگاتنگ تاریخی و فرهنگی موجود میان ملتهای دو کشور روابط دوجانبه میان آذربایجان و ایران را نیز شکل می‌دهد و در آینده‌ای نزدیک این روابط هرچه بیشتر توسعه خواهد یافت.
در جهان کنونی نمی‌توان دو کشور دیگری را همچون ایران و آذربایجان یافت که از نظر فرهنگی، دینی، آداب و رسوم، تاریخی و جغرافیایی تا این اندازه به یکدیگر نزدیک باشند. مناسبات حسنه میان ایران و آذربایجان وجود دارد و در سالهای اخیر این روابط دوستانه گسترش بیشتری یافته است.
مناسبات دوجانبه میان آذربایجان و ایران در زمینه‌های مختلف از جمله سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، انساندوستانه، دینی و غیره در حال توسعه هستند. جمهوری آذربایجان و جمهوری اسلامی ایران در سازمانهای بین‌المللی، از جمله سازمان ملل متحد، سازمان همکاری‌های اسلامی، سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) و جنبش عدم تعهد همکاری تنگاتنگی دارند و این همکاری‌ها از این پس نیز ادامه خواهد یافت.
آخرین ملاقات جناب آقای الهام علی‌اف ریاست محترم جمهوری آذربایجان و جناب آقای حسن روحانی ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران در چارچوب اجلاس مجمع جهانی اقتصاد در داووس در روز 23 ژانویه 2014 صورت پذیرفته بود. در این دیدار نیز وجود ریشه‌های عمومی تاریخی-فرهنگی میان کشورهایمان در بالاترین سطح مورد تاکید قرار گرفته و وجود ظرفیتهای وسیع برای توسعه هرچه بیشتر مناسبات دوستانه و حسن همجواری میان کشورها و ملت‌هایمان بیان شد. به منظور مذاکره درباره ظرفیتهای گسترش هرچه بیشتر مناسبات دوستانه میان دو کشور، جناب آقای الهام علی‌اف ریاست محترم جمهوری آذربایجان دعوت جناب آقای حسن روحانی ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران را پذیرفت و در قالب سفری رسمی به ایران آمد.
باور داریم، سفر جناب آقای الهام علی‌اف ریاست محترم جمهوری آذربایجان به ایران، ثمرات خود را در راستای تحکیم روابط میان دو کشور در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و انساندوستانه ارائه خواهد کرد. همانگونه که جناب آقای حسن روحانی ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران نیز بیان داشتند، روابط صمیمانه دو کشور در راستای منافع دو ملت بوده و سبب ثبات و توسعه در منطقه خواهد شد.
همانگونه که رئیس‌جمهور الهام علی‌اف عنوان کرد، حمایت جمهوری اسلامی ایران در مناقشه قره‌باغ کوهستانی آذربایجان-ارمنستان برای ما بسیار مهم است. جمهوری آذربایجان همواره خواستار حل مناقشات براساس اصول حقوق بین‌المللی و از طریق صلح بوده است. جناب آقای حسن روحانی ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران نیز بیان داشتند که تغییر مرزهای جغرافیایی در منطقه غیرقابل قبول است و ایران با تمام قدرت آماده حل مشکلات منطقه از جمله مناقشه قره‌باغ در چارچوب قواعد بین‌المللی و عدالت است. در چارچوب این سفر، رئیس‌جمهور الهام علی‌اف به همراه هیئت کامل نمایندگان مشایعت‌کننده خود با رئیس‌جمهور حسن روحانی دیدار کرد و سه یادداشت تفاهم و یک موافقت‌نامه در زمینه‌های مختلف همکاری میان آذربایجان و ایران به امضاء رسید.
رئیس‌جمهور الهام علی‌اف در پایان سفر خود، با حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای رهبر معظم ایران نیز دیدار کرد. این دیدار نیز در شرایط بسیار صمیمانه‌ای انجام شد. رهبر معظم دیدارهای خود با مرحوم حیدر علی‌اف رهبر فقید ملت آذربایجان را با امتنان خاطرنشان ساخته و امیدواری خود در رابطه با تداوم توسعه روابط میان آذربایجان و ایران در آینده را ابراز کردند.
لازم به ذکر است که در تمام دیدارها، اهمیت سفر رسمی رئیس‌جمهور علی‌اف به ایران در رابطه با ایجاد جهش در توسعه هرچه بیشتر روابط دوجانبه میان کشورهایمان مورد تاکید قرار گرفت. در دیدار با رئیس‌جمهور حسن روحانی عنوان شد که ظرفیتهای مناسبی برای توسعه مناسبات دوستانه میان کشورهایمان، از جمله روابط همکاری در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، سرمایه‌گذاری، انرژی، حمل‌ونقل، زیرساخت‌ها، فرهنگی، گردشگری و غیره وجود دارد. در کل این سفر در سطحی بسیار بالا برگزار شد و معتقدیم که این سفر هم از نظر سیاسی و هم از نظر تاثیر اسناد منعقدشده در جهت گسترش حوزه‌های حقوقی-معیاری و تبیین زمینه‌های مشخص همکاری میان کشورهایمان، نقش ویژه‌ای در توسعه آتی روابط ایفاء خواهد کرد.
آیا ممکن است اطلاعات جامعی در رابطه با اسناد منعقدشده میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان در چارچوب این سفر ارائه دهید؟
در این سفر چهار سند به امضاء رسید. همانگونه که می‌دانید، میان آذربایجان و ایران، همکاری در زمینه اقتصادی و سرمایه‌گذاری موجود است. همانگونه که جناب آقای الهام علی‌اف ریاست محترم آذربایجان در سفر خود بیان کردند، دو کشور می‌توانند در زمینه انرژی نیز همکاری کنند. از این منظر، «موافقت‌نامه ساخت و بهره‌برداری از نیروگاههای برق آبی اردوباد و مارازاد میان دولت جمهوری آذربایجان و دولت جمهوری اسلامی ایران» که در روز 9 آوریل (20 فروردین) به امضای آقای شاهین مصطفی‌اف وزیر محترم اقتصاد و صنایع آذربایجان و آقای حمید چیت‌چیان وزیر محترم نیروی ایران رسید، می‌تواند ثمرات خود را به همکاری در زمینه انرژی ارائه نموده و موجب تحکیم این همکاری‌ها گردد. براساس این موافقت‌نامه، نیروگاههای برق آبی مورد نظر ثمرات مهمی در تامین انرژی برق از یک سو در جمهوری خودمختار نخجوان آذربایجان و از سوی دیگر در استانهای شمالی جمهوری اسلامی ایران خواهد داشت.
می‌خواهم این نکته را نیز ذکر کنم که چند روز پیش ریاست محترم جمهوری آذربایجان حکم تایید ترکیب اعضای جدید طرف آذربایجانی در کمیسیون دولتی همکاری در زمینه اقتصادی، تجاری و انساندوستانه میان جمهوری آذربایجان و جمهوری اسلامی ایران را امضاء کرد. براساس این حکم، آقای شاهین مصطفی‌اف وزیر محترم اقتصاد و صنایع آذربایجان به عنوان رئیس طرف آذری در کمیسیون دولتی همکاری در زمینه اقتصادی، تجاری و انساندوستانه منصوب شده است.
در مراسم امضای اسناد دوجانبه، آقای المار ممدیاروف وزیر محترم امور خارجه جمهوری آذربایجان و آقای رحمانی فضلی وزیر محترم کشور جمهوری اسلامی ایران "یادداشت تفاهم همکاری در زمینه مدیریت حوادث غیرمترقبه میان وزارت حوادث غیرمترقبه جمهوری آذربایجان و وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران" را نیز امضاء کردند. تقریباً یک ماه پیش، در روزهای 14-16 مارس (23-25 اسفند 1392) سفر رسمی آقای کمال‌الدین حیدروف وزیر محترم حوادث غیرمترقبه جمهوری آذربایجان به ایران برگزار شد و در این سفر دیدارهایی با همتای ایرانی وی برگزار شد. در این دیدارها، ظرفیتهای دو کشور دوست و همسایه برای کمک به یکدیگر در زمان وقوع حوادث غیرمترقبه مختلف مورد مذاکره قرار گرفته بود. از این جهت، «یادداشت تفاهم همکاری در زمینه مدیریت حوادث غیرمترقبه میان وزارت حوادث غیرمترقبه جمهوری آذربایجان و وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران» که در چارچوب سفر ریاست جمهوری آذربایجان به امضاء رسید، زمینه حقوقی همکاری در این زمینه را ایجاد کرد.
دیگر سند امضاءشده، "یادداشت تفاهم همکاری در زمینه جوانان و ورزش میان وزارت جوانان و ورزش جمهوری آذربایجان و وزارت ورزش و جوانان جمهوری اسلامی ایران" است. طبیعتاً جوانان آینده ما هستند و آرزوی هر کسی است که آینده از امروز بهتر و پیشرفته‌تر باشد. براساس این یادداشت تفاهم، انجام برنامه‌ها در راستای توسعه جوانان، همچنین گسترش همکاری در زمینه ورزش بخشی از روابط دوجانبه در زمینه انساندوستانه میان آذربایجان و ایران خواهد بود.
در چارچوب این سفر، آقای حسین‌قلی باقروف وزیر محترم محیط زیست و منابع طبیعی آذربایجان و آقای عباس آخوندوی وزیر محترم راه و شهرسازی ایران «یادداشت تفاهم در زمینه هواشناسی و مسائل مربوطه میان وزارت محیط زیست و منابع طبیعی جمهوری آذربایجان و وزارت راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران» را امضاء کردند. از آنجا که در این زمینه، ظرفیتهای جدید و وسیعی برای همکاری میان دو کشور وجود دارد، علاقه مندی متقابل هر دو طرف آذربایجانی و ایرانی برای گسترش روابط در این زمینه ابراز شد و یادداشت تفاهم مذکور به امضاء رسید.
جناب آقای سفیر، آیا سفر جناب آقای حسن روحانی ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران به آذربایجان در دستور کار هست؟
همانگونه که می‌دانید، جناب آقای الهام علی‌اف ریاست محترم جمهوری آذربایجان، از رئیس‌جمهور حسن روحانی برای سفر به کشورمان دعوت کرد و برای برگزاری این سفر در آینده‌ای نزدیک با توجه به جدول کاری جناب آقای روحانی، اقدامات متقابل انجام خواهد شد.
به نظر شما، سفر ریاست جمهوری آذربایجان به ایران چه تاثیراتی بر توسعه مناسبات دوجانبه خواهد داشت؟
سفر رسمی ریاست جمهوری آذربایجان به ایران یکبار دیگر تایید کرد که روابط ایران-آذربایجان بر پایه محکمی استوار بوده و در خدمت منافع متقابل است.
روند سفر، موافقت‌نامه‌های امضاءشده، به ویژه دیدار سران دولت و بیانات ایرادشده برای اصحاب رسانه بیان‌کننده این مطلب است که مناسبات موجود میان کشورهای همسایه، دوست و متعامل ایران و آذربایجان در دوره آتی با سیر صعودی گسترش خواهد یافت. در رابطه با بسیاری از حوادث رخ‌داده در منطقه و جهان، توافق نظر میان کشورهایمان وجود دارد. روسای جمهور دو کشور علاقه مندی خود را به توسعه موفقیت‌آمیز همکاری در تمام زمینه‌ها ابراز کردند و ظرفیتهای موجود در این خصوص را مثبت ارزیابی کردند.
سیاست گسترش همکاری میان دو کشور در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و انساندوستانه در آینده نتایج مثمرثمرتری خواهد داشت. جناب آقای حسن روحانی ریاست جمهوری ایران نیز به ویژه تاکید کردند که برای توسعه روابط میان دو کشور در تمام سطوح در کشور ایشان نیز هیچ مانعی وجود ندارد.
به نظر من، سفر رئیس‌جمهور الهام علی‌اف آغاز مرحله مهمی جهت توسعه روابط دوستانه و تعامل و همچنین تعمیق هرچه بیشتر همکاری‌های مثمرثمر متقابل بود.