به گزارش خبرنگار مهر، مسعود ده‌نمكی كارگردان سینمای ایران جمعه شب 12 اردیبهشت ماه به برنامه «خیابان ایران» آمد و درباره مسایل سینما و فیلم‌های خود با فریدون جیرانی سخن گفت.
جیرانی در ابتدای صحبت‌های خود با اشاره به یکی از مصاحبه‌های ده‌نمکی در سال 74 از وی پرسید که فكر نمی كنید كه در آن مصاحبه چهره شما به عنوان یك چماقدار معرفی شد؟ و ده‌نمكی در پاسخ به این سوال جیرانی بیان کرد: من به گذشته خود با افتخار نگاه می‌كنم چراكه ما در جبهه‌ها با شعارها و مضامین دیگری روبه رو بودیم اما عملا آنچه كه بعد از جنگ اتفاق افتاد در تعارض با شعارها و آرمان‌هایی بود كه بچه‌های جبهه و جنگ با آن رو به رو بودند. رفتارهای فرهنگی كه در سطح اجتماع دیده می شد، اشرافی گری هایی كه در سطح دولتمردان پدید آمده بود، همه این‌ها مسائلی بود كه ما به آن نقد داشتیم و اگر هم مباحثی را مطرح می‌كردیم و نقدی را به حضرات عنوان می کردیم به عنوان یك خشونت‌طلب معرفی می‌شدیم چون رسانه های وقت در دست آنها بود.
به اسم شاداب كردن جامعه اسم شهدا را از كوچه‌ها برمی‌داشتند
وی افزود: آنهایی كه در جنگ الگوهای مدیریتی را باكری‌ها معرفی می كردند بعد از جنگ با ماشین‌های آن‌چنانی تردد می‌كردند و خیلی از همین آدم‌ها بعدها به اسم شاداب كردن جامعه اسم شهدا را از كوچه‌ها بر می‌داشتند. مسلما بچه هایی كه هم طیف ما بودند با چنین پدیده‌های فرهنگی‌ای مقابله می‌كردند. امام معتقد بودند كه باید به جای اینكه بچه‌های همفكر ما و نیروهای آرمان‌گرا درگیر اسم شهدا شوند، باید درگیر رسم شهدا شوند و به جای دعوا بر سر اسم شهدا، راه شهدا را مطالبه کنند.
کارگردان سه‌گانه «اخراجی‌ها» با اشاره به فعالیت‌های فرهنگی خود درباره چماقدار نامیده شدنش گفت: این اتهامات نمی تواند صحت داشته باشد چرا كه من از همان ابتدای امر دست به قلم بودم و كار مطبوعاتی می كردم در دهه 70 نیز جزو پرتیراژترین‌ها بودم. من رسانه همه كسانی بودم كه نمی توانستند فریادهایشان را تئوریزه كنند و در این راه آبروی خود را به میان آوردم و البته معتقدم كه اگر در راه خدا آبرویم را فدا كنم خدا در جایی دیگر عزت را بر من عرضه خواهد كرد.
ده‌نمکی درباره انتقادهایی که در آن دوران به مسئولان داشته است، گفت: من معتقدم كسانی كه مردم را مقابل مردم قرار می دهند منافعشان در این امر است و به همین دلیل از همان ابتدای امر به آنها انتقاد می‌كردم. مسائلی از قبیل مسائل فرهنگی و اشرافی‌گری و از این دست مطالب همیشه مورد توجه من بود. البته چنین مطالبی در آن دوران به عنوان افراطی‌گری و تندروی مورد حمله قرار می‌گرفت اما امروز مطرح كردن چنین مطالبی در جامعه عادی شده است.
وی در ادامه با اشاره به نوع انتخاب بازیگر و انتقاداتی كه به برخی از بازیگران فیلم‌های او وارد می شود مانند اینكه از بازیگرانی استفاده می‌شود كه اعتقاد چندانی به مبانی ایدئولوژیك فیلم‌های ده‌نمكی ندارند، گفت: همین كه چنین عزیزانی به احترام عقیده بنده در این فیلم‌ها بازی می‌كنند خودش كلی ارزشمند است.
مهاجرانی به دلیل مطالبات حداکثری «شلمچه» را توقیف كرد
کارگردان «رسوایی» در پاسخ به این پرسش جیرانی درباره تفاوت‌های خود در سال 74 و سال 82 گفت: حرف‌های ما از همان ابتدا حرف‌های عوام در نقد خواص بوده. ده‌نمكی برای همین حرف‌هایش است كه محبوب است. ما طرف‌دار آرمانها هستیم.
ده‌نمكی بااشاره به اینکه باید روابط را نقد كنیم، گفت: هر چه انحراف از اصول بیشتر شود مطالبه‌گری ما نیز بیشتر خواهد شد. من همیشه مطالبات حداکثری را در جامعه مطرح می‌كردم به همین دلیل هم مهاجرانی در دوران اصلاحات «شلمچه» را توقیف كرد و «جبهه» نیز بعدها به دلیل طرح مطالبات حداكثری توقیف شد.
به هر دولتی نقد كنیم برچسب جناح رقیب را به ما می زنند
کارگردان «معراجی‌ها» در ادامه در پاسخ به سوال دیگر جیرانی درباره اینکه چرا نشریاتش برچسب یک جریان خاص را دارد؟ گفت: ما با كسی یا جناحی پدر كشتگی نداریم. ما سعی می كنیم حرف حق را بزنیم برای همین است كه به هر دولتی نقد كنیم برچسب جناح رقیب را به ما می زنند البته نقد منصفانه تاوان دارد و كسی كه منتقد است باید ان را بپردازد.
وی افزود: آدم‌های قدرتمند در حوزه رسانه فعالیت دارند و كسانی مخالف هستند كه به آنها انتقاد می‌شود اگر امروز رسانه‌ها نقد می‌كنند ممكن است فدای نقد هم بشوند و در موقعیت های جدید كارها برایشان سخت خواهد شد.
جیرانی در ادامه گفتگو با مقایسه فضای حاكم بر فیلم های ده‌نمكی با رفتارهای سیاسی دولت دهم بیان کرد: فكر نمی‌كنید همانطور که دولت احمدی نژاد نماینده طبقه پایین جامعه بود شما نیز به نوعی صدای قشر ضعیف جامعه هستید و آیا همانطور كه احمدی نژاد سعی می‌كرد اقتصاد را بری مردم تفسیر عامیانه كند شما هم سعی می‌كنید نقد را به زبان عامیانه مطرح كنید؟ شاید دلیل حمله‌هایی هم كه به شما می‌شود همین باشد كه برای طبقه متوسط در كارهای خود جایگاهی قائل نشدید؟
ما به اسلام امریكایی كه با اسم دین نان می خورند نقد داریم
ده‌نمكی در پاسخ ابتدا با بیان اینکه بعد از انقلاب طبقه نوكسیه در جامعه ما رشد كرده است، گفت: ما به این طبقه كه اشراف سیاسی و اشراف فرهنگی هم می توان به آنها افزود نقد داریم. آنها هم با ما مشكل دارند ما به اسلام آمریكایی كه با اسم دین نان می خورند هم نقد می كنیم. این قشر می تواند در همه طبقات جامعه باشد چه در طبقه سرمایه دار چه در طبقه متوسط و پایین؛ حاجی گرینف در «اخراجی‌ها» از همین طبقه متوسط بود.
کارگردان سه‌گانه «اخراجی‌ها» در ادامه بیان کرد: احمدی نژاد معلول گفتمانی بود كه 16 سال پیش كسانی مانند پورازغدی ها به عنوان گفتمان عدالت در جامعه مطرح كردند كه البته اگر احمدی نژاد از افراد همین گفتمان در دولتش بهره می برد مسلما شكست نمی خورد.
وی اضافه کرد: كسانی كه دم از شهید آوینی می زنند و الگوی توسعه غربی و اصلاحات غربی را در جامعه ترویج می كنند كسانی هستند كه اگر امروز شهید آوینی زنده بود بیشترین نقد را بر آنها می كرد.
«رسوایی» می‌توانست تا 12 میلیارد فروش کند
ده نمكی در ادامه گفتگو با اشاره به قاچاق فیلم‌هایش گفت: متاسفانه كسانی كه دم از حفظ حقوق نشر فیلم می زنند برای ضربه زدن به فیلم های من آن را به صورت غیر قانونی منتشر كردند. «رسوایی» فیلمی بود كه تا 12 میلیارد می‌توانست فروش کند و بعد از 45 روز سی دی آن منتشر شد این ضربه به سینمای كشور است.
کارگردان «فقر و فحشا» با اشاره به اینكه سینما سه ضلع دارد، صنعت، رسانه و هنر بیان کرد: سینمایی كه زبان مخاطب ندارد هنر سینما نیست چرا كه باعث مرگ سینما می‌شود. علاوه بر این كسانیكه مخاطب را فراری می دهند سینما را نشناخته اند. یكی از ویژگی‌های یک سینماگر این است كه نقد را از زبان مخاطبان بیان كند از این رو ما مفاهیم عمیق و ایدئولوژیك را به زبان ساده بیان می كنیم. ساده سازی مفاهیم هم خودش هنر است و من تلاش كردم این را در كارهایم به تصویر بكشم.
ده‌نمكی با اشاره به اینكه دهه 90 را دهه آثار نوشتاری برای خود می داند، عنوان كرد: قصد دارم در این دهه از عمرم بیشتر به فعالیت های نوشتاری و پژوهشی بپردازم.
آینده سینما را خطرناك می بینم
این کارگردان سینما درباره آینده سینما گفت: متاسفانه آینده این حوزه را خطرناك می بینم چرا كه علی‌رغم پتانسیل هایی كه در بازیگران و كارگردانان خوب كشورمان وجود دارد نبود فیلمنامه و امكانات سخت‌افزاری برای سینما و همچنین نبود فرهنگ سینما رفتن در كشور كه منجر به ریزش مخاطبان شده این حوزه را با مشكلات عمده‌ای روبه رو كرده است.
ده‌نمکی در پایان صحبت‌های خود با اشاره به اینكه سینمای اپوزیسیونی مانع اعتماد متقابل بین حاكمیت و مردم است، گفت: همه باید زیر چتر انقلاب قواعد بازی را رعایت كنیم. نباید در این میان كسانی سعی كنند بازی را بر هم بزنند، کسانی كه بیشتر از همه شعار زنده‌باد مخالف من سر می دادند باید اجازه دهند كه نقدهای صادقانه به جای سیاه‌نمایی و بزرگ نمایی در جامعه آزادانه مطرح شوند.
ده‌نمکی در این گفتگو از ساخت «رسوایی 2» نیز خبر داد.