به گزارش خبرنگار مهر، شاید مشهورترین جمله در مورد نبود سرویس های بهداشتی بین راهی همان سخنرانی اسفندیار رحیم مشایی در همایشی بود که اعلام کرد عده ای گردشگر خارجی درحالی که راهنمای گردشگری تور همراه آنها، با آب و تاب فراوان درباره جاذبه های تخت جمشید صحبت می کرد، این پا و آن پا می کردند و شکوه و عظمت این آثار برای آنها معنا نداشت چون دنبال یک سرویس بهداشتی تمیز می گشتند که نبود!
پس از آن بود که در سال 86 وی دستور ساخت هزار سرویس بهداشتی بین راهی را داد و گفت که تا پایان سال 90 باید در جاده های کشور در فاصله هر 25 کیلومتر یک سرویس بهداشتی بین راهی ایجاد شود. طرح احداث سرویسهای بهداشتی بین راهی توانست مصوبه دولت را برای تخصیص 60میلیارد تومان اعتبار ملی دریافت کند. در آن دوره سرمایه‌گذاران برای احداث هزاران چشمه سرویس بهداشتی هجوم آوردند حتی سرمایه‌گذاران ایتالیایی. اما نتوانستند سرمایه گذاری کنند چون بانک ها به آنها وام ندادند و تسهیلاتی که قرار بود سازمان میراث فرهنگی به آنها بدهد با جابه جایی های مداوم متولیان در این سازمان مسکوت ماند و این سازمان در مقابل سرمایه گذاران خارجی بد قول شدند.
به هر حال از هزار مجتمع، تعداد بسیار اندکی می توان پیدا کرد که اکنون بهره برداری شده باشد مانند مجتمع های بین راهی که در راه قم تهران قرار دارند.
سرویس بهداشتی
برخی از این مجتمع ها هم اجازه نمی دهند تا مسافرانی که مشتری آنها نیستند از سرویس های بهداشتی شان استفاده کنند. با این حال معاون سابق گردشگری کشور سال 91 گفته بود: طبق بخشنامه جدید معاونت گردشگری، اگر مجتمع‌های بین راهی مردم عادی را که مشتری آنها نیستند برای استفاده از سرویس بهداشتی و نمازخانه نپذیرند تا حد «تعلیق» و «تعطیلی» جریمه می‌شوند.
برخی ازمعاونت های استانداری ها نیز از طرح مجتمع های بین راهی، تنها نمازخانه آن را ایجاد کرده اند و در جاده ها اتاقک هایی دیده می شود که تابلوی نمازخانه دارد اما حتی آبی برای وضو نیست!
در این باره معاونت سرمایه گذاری سازمان میراث فرهنگی مسئول پیگیری سرمایه گذاری بخش خصوصی در پروژه هزار سرویس بهداشتی شد اما این معاونت اکنون هیچ حرفی برای گفتن ندارد چرا که سعید شیرکوند همچنان در پاسخ به خبرنگار مهر اعلام می کند که تا زمان به نتیجه رسیدن کارها مصاحبه نمی کند.
به جای او، چند وقت پیش مرتضی رحمانی موحد، معاون گردشگری کشور در پاسخ به سوالات خبرنگاران گردشگری که از او باره عدم وجود سرویسهای بهداشتی مناسب در راه‌های بین شهری پرسیده بودند گفت: ایجاد سرویس بهداشتی دو مرحله دارد یکی ایجاد آن است و دیگری بهره‌برداری از آن، در برخی واحدها ایجاد آن تمام شده است اما کسی نیست بهره‌برداری کند. از سال 89 ایجاد و بهره‌برداری آن به معاونت سرمایه‌گذاری سازمان میراث فرهنگی داده شده است.
سرویس غیر بهداشتی
رحمانی موحد اضافه کرد: بهره‌برداری هزینه دارد متاسفانه برخی از این سرویسهای بهداشتی توجیه اقتصادی ندارند. البته رسیدگی به این موضوع جزء برنامه‌های سازمان است.
در نشستی دیگر، محمدعلی نجفی، رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی هم از تشکیل کمیته ای برای پیگیری ساخت سرویس های بهداشتی خبر داده بود اما بار دیگر مسعود سلطانی‌فر رئیس سازمان میراث فرهنگی به این موضوع اشاره کرد و سعی داشت تا علت عدم اجرای این طرح را توضیح دهد. او گفت: طرح ساخت یک هزار سرویس بهداشتی در دو مرحله با احداث 355 و 199 سرویس بهداشتی آغاز شده بود که متأسفانه مکان‌یابی بسیاری از آنها نامناسب بود و اکنون بیشتر آن پروژه‌ها نیمه‌کاره مانده‌اند.
وی بیان کرد: گزارش‌ها نشان می‌دهد، از 554 پروژه‌ای که عملیات اجرایی آنها آغاز شد، کمتر از 100 سرویس بهداشتی به کار افتادند. ردیف اعتباری این طرح در دو سال گذشته حذف شده است. اکنون در حال جمع‌آوری گزارش‌های تکمیلی هستیم تا دست کم سرویسهای بهداشتی را که در امکان مناسب‌تری ساخته شده‌اند، تکمیل کنیم و به بهره‌برداری برسانیم. از سوی دیگر، به تمام مراکز بین راهی ابلاغ می‌کنیم که سرویس بهداشتی ایجاد کنند.
آنطور که سلطانی فر اعلام کرد سرویس های بهداشتی می تواند کنار یک مجتمع و یا رستوران ایجاد شود و مدیریت آن را نیز همان مدیریت رستوران یا مجتمع به عهده داشته باشد.
مشکلات عدم ساخت سرویس های بهداشتی بین راهی از نظر بسیاری از سرمایه گذارانی که در این مدت با سازمان کار کرده اند تعلق نگرفتن زمین به بخش خصوصی، ندادن وام به سرمایه گذار توسط بانک ها، اقتصادی نبودن این طرح ها توسط صاحبان سرمایه و از همه مهمتر جانمایی نا به جای این سرویس ها اعلام شده است چرا که همین جانمایی های نادرست باعث شده تا سرویس های بهداشتی تنها نام بهداشت را یدک بکشند وعملا فاقد بهداشت باشند. چون هیچ متولی ندارند و یا در بیابان برهوتی ساخته شده اند که کسی نیست مشکل آب آن را حل کند چه برسد به بهداشت آنها.
همین می شود که بسیاری از افراد وقتی ساختمان آن را از دور می بینند قید استفاده از آنها را می زنند و می روند یا افرادی که مجبور به استفاده می شوند باید بدانند پس از آن حتما دچار بیماری خواهند شد. اگرچه این موضوع برای سفرهای هوایی مهم نیست اما در ایران که بیشتر سفرها از طریق جاده انجام می شود، موضوع سرویس های بهداشتی بسیار مهم می شود به خصوص مسیر گردشگری اصفهان، یزد و شیراز که خالی ترین جاده ها را از نظر داشتن امکانات رفاهی و خدماتی دارد.