به گزارش خبرگزاری مهر، رویترز در تحلیل خود که به قلم "فردریک دال" و "محمد بلالی" نوشته شده و از سوی "لری کینگ" ادیت شده، آورده است: بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی دیروز دوشنبه بیش از آنکه از دو سایت هسته ای در ایران بازدید کنند مذاکراتی را با مقامات جمهوری اسلامی در تهران انجام دادند. این مذاکرات در حالی انجام شد که ایران بر اساس تعهداتی که در چارچوب توافق هسته ای خود با کشورهای 1+5 داشته عمل می کند.
به نوشته رویترز، ایران تا اواسط ماه می فرصت دارد تا در چارچوب توافق سال گذشته خود با آژانس در مورد خواسته های این نهاد بین المللی پاسخ بدهد و نشانه های موجود حکایت از آن دارد که تهران در این مسیر گام بر می دارد. ایران و آژانس در سال گذشته موافقت کردند که در یک طرح گام به گام برای رفع نگرانی هایی آژانس و کشورهای غربی در مورد برنامه هسته ای جمهوری اسلامی اقدام کنند.
مذاکرات ایران با آژانس از مذاکرات تهران با کشورهای 1+5 متمایز است اما هر دوی این مذاکرات با این هدف دنبال می شوند تا نگرانی در مورد برنامه هسته ای ایران را برطرف کنند.
در ادامه این تحلیل آمده است : ایران خواستار پایان یافتن تحریم هایی است که به اقتصاد و صادرات نفت این کشور لطمه زده است. بعد از سال ها دشمنی کشورهای غربی با ایران در سال گذشته انتخاب "حسن روحانی" به عنوان رئیس جمهور، مسیر حل اختلافات ایران با غرب را هموار کرد.
بر اساس یکی از هفت اقدامی که ایران متعهد شده تا تاریخ 15 می (25 اردیبهشت) انجام بدهد، بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی طی روزهای دوشنبه و سه شنبه (دیروز و امروز) از معدن اورانیوم ساغند در مرکز ایران و همچنین سایت اردکان بازدید می کنند. دسترسی آژانس به چنین سایت هایی بسیار مهم تلقی می شوند زیرا اورانیومی که در این مراکز بدست می آید را هم می توان در نیروگاه هسته ای مورد استفاده قرار داد و هم آنکه آن را با غنی سازی بیشتر برای تولید بمب هسته ای استفاده کرد.
رویترز در ادامه به تحولات سال های گذشته اشاره کرده و می نویسد: در آوریل سال گذشته ایران اعلام کرد که فعالیت در ساغند و اردکان را آغاز می کند. در سال 2010 و 2011 میلادی نیز آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارش های خود فقط به تصاویر ماهواره ای اکتفا کرده و اعلام نمود که ساخت و ساز در این سایت ها ادامه دارد.
"ماسیمو آپارو" رئیس تیم آژانس که به ایران سفر کرده در دیدار با مفامات جمهوری اسلامی، در مورد اینکه آژانس چگونه می تواند فعالیت در راکتور آب سنگین اراک را مورد پایش قرار دهد مذاکره خواهد کرد. این موضوع (نظارت بر راکتور اراک) نیز یکی از هفت اقدمی است که ایران متعهد شده تا تاریخ 15 می آن را انجام بدهد.
خواسته غرب از ایران
غرب در مورد فعالیت راکتور اراک نگرن است اما ایران این نگرانی را قبول ندارد از همین رو موضوع راکتور اراک یکی از محورهای مهم مذاکرات ایران و کشورهای 1+5 است و دیپلمات ها و کارشناسان نیز اعلام کرده اند که توافق در مورد راکتور آب سنگین اراک نزدیک است.
رویترز در ادامه به گزارش روز گذشته خبرگزاری ایسنا اشاره کرده و می نویسد: ایران اطلاعاتی را که آژانس در مورد فعالیت راکتور اراک خواسته بود در اختیار این نهاد قرار داده است. این موضوع نیز یکی از بندهای توافق ایران و آژانس محسوب می شود.
"بهروز کمالوندی" سخنگوی سازمان انرزی اتمی ایران نیز اعلام کرده که تهران به اغلب تعهدات خود با آژانس عمل کرده است.
هنوز آژانس واکنشی را به این اظهارات نشان نداده است. برخی از دیپلمات های غربی در این میان اعلام کرده اند اقداماتی که ایران در چارچوب توافقات خود با آژانس انجام داده اموری آسان بوده اند اما ممکن است پاسخ دادن به پرسش هایی در مورد تحقیقات مربوط به بمب اتم بسیار مشکل باشد.
غربی های امیدوارند که دور بعدی همکاری های ایران و آژانس که البته هنوز نحوه و زمان آن اعلام نشده شامل پاسخ دادن به میزان بیشتری از نگرانی های غرب در مورد برنامه هسته ای ایران باشد. کشورهای غربی خواستار همکاری ایران با آژانس و بازرس های آن برای پایان دادن به پرونده هسته ای ایران هستند. آنها (غربی ها) امیدوارند که این موضوع (حل پرونده هسته ای) تا تاریخ از پیش تعیین شده یعنی 29 جولای محقق شود.
29 جولای زمانی است که بر اساس توافق نامه هسته ای ژنو، ایران و کشورهای 1+5 تا آن تاریخ باید به یک توافق جامع هسته ای برسند.