به گزارش خبرگزاری مهر، اثر علمی «در باب منابع حقوق اسلامی و اعمال آن On The Sources Of Islamic Law And Practices» توسط احمد سواجایجا نگاشته شده است.
این اثر کم حجم به پرسشی مهم در شرق شناسی فقه اسلامی پرداخته است؛ پرسشی که اخیرا از جانب شرق شناسان فقه اسلامی بارها مطرح گردیده است: آیا حقوق اسلامی ریشه در منابع آن (کتاب و سنت) دارد یا حاصل تلاشهای نخبگان اسلامی (عمدتا فقیهان) در قرون بعدی است و به این ترتیب، برآمده از تلاشی متأخر است؟
این پرسش، آن گونه که نویسنده شرح می دهد، پرسشی مرکزی و مهم در مطالعه حقوق اسلامی است؛ پرسشی که نحوه پاسخ گویی به آن بر فهم ما از کلیت نظامات حقوقی اسلامی و چند و چون تکون یابی تاریخی آن تاثیری مستقیم می گذارد. نویسنده این کتاب کوشیده است تا آن گونه که بیان می دارد، در این کار مختصر به این مبحث مهم بپردازد و سطوح مختلف بحث را در آن مشخص سازد.
به باور نویسنده این اثر توضیح نحوه ارتباط میان فقه در دوره تکون یابی نخستین آن با منابع سازنده آن باید با لحاظ مناسبات جاری در آن عهد و ذیل تأمل در روابط برقرار در آن دوره باشد. چنین لحاظ و تاملی ما را به مفهوم ارتباط شفاهی نایل می آورد.
به این ترتیب وی در توضیح ارتباط حقوق اسلامی با منابع خود، که همان کتاب و سنت باشند، نقش فرایندهای شفاهی تولید و انتقال علم را برجسته می نماید و از آن به مثابه عاملی برای ارتباط میان حقوق اسلامی متاخر با مبانی و مبادی متقدم خود بهره می گیرد.
در واقع تاکید نویسنده بر نقش منطق شفاهی ارتباط میان دانش فقه و منابع آن حاصل تلاشی است برای پاسخ گویی به نگرش های شرق شناسانه ای که جست و جوی آثار مکتوب میان حقوق اسلامی و منابع آن را اصلی ترین وجهه همت تلاش خود قرار داده اند و برای آن اهمیتی بی بدیل گشوده اند.
وی توضیح می دهد که مناسبات شفاهی نه تنها در پس نخستین تلاشهای فقهی برای شکل بخشی به این دانش، به مثابه دانش عملی سازی اصول کتاب و سنت در زندگی، دیده می شود بلکه حضور آن (منطق شفاهی تأثیرپذیری از کتاب و سنت) را در اعمال و مناسک جاری و ساری میان مسلمین نیز می توان مشاهده کرد؛ چه آنکه هم کتاب و هم سنت، پیش از آنکه مکتوب گردند، به مثابه میراثی شفاهی مشاهده می شدند و مسلمانان با مراجعه به این میراث شفاهی و سینه به سینه از آن بهره می گرفتند.