به گزارش خبرنگار مهر ، سید عباس عراقچی، معاون حقوقی و بین الملل وزارت امور خارجه و عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان شب گذشته در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیمادرباره این دور از مذاکرات ایران و کشورهای 1+5 ، گفت: از ابتدا هم می‌دانستیم این مذاکرات سخت است و فاصله بین دیدگاه‌های طرفین به اندازه‌ای است که نزدیک شدن آنها به هم نیاز به زمان طولانی، بحث ها و گفت‌‌وگوهای زیاد و ابتکارات مختلف دارد که دیدگاه‌ها را هم نزدیک کنیم.
وی با اشاره به اینکه در سه دور مذاکرات قبلی سعی کردیم دیدگاه‌ها را به هم نزدیک کنیم و کلیات بحث‌ها درباره هر موضوع انجام شد، اظهار داشت : موضوعات مختلفی روی میز هست. با موضوعات متنوع و گسترده‌ای مواجهیم که هر کدام به شاخه‌های مختلف تقسیم می‌شود که باید درباره آنها صحبت کرده و به تفاهم برسیم. در سه دور گذشته دیدگاه‌هایمان را مطرح کردیم. احساسمان این بود در دوره چهارم وارد نگارش متن شویم و تفاهمات را روی کاغذ بیاوریم. این خوسات هر دو طرف بود. وقتی در این دور بحث ها را شروع کردیم ، مشخص شد که یک مقدرا زود است که وارد نگارش شویم .
عراقچی بیان کرد: اختلافات در برخی جاها به قوت خود باقی است و نیاز به بحث داریم که دیدگاه‌ها را نزدیک کنیم. در طول 4 روز مذاکرات وین که خیلی فشرده بود در همه سطوح و قالب‌ها در سطح خانم اشتون و ظریف، معاونین و کارشناسان فنی و حقوقی گفتگو صورت گرفت ، نتیجه‌ای که حاصل شد این بود که ما هنوز آماده نوشتن متن نیستیم. نمی خواهم بگویم جای تأسف دارد چراکه در هر مذاکره‌ای نمی‌توان انتظار داشت با چند جلسه بتوانید به تفاهم رسید. دور اخیر مذاکراتی برای ما دور اول به حساب می‌آمد و دوره‌های قبلی برای ما جلسات تبادل نظر بود.
دو یا سه عنوان برای توافق نهایی مدنظر است
وی با تأکید بر اینکه در مورد متن، هیچ پیشرفت ملموسی نداشتیم، گفت: البته متن را می‌توان به دو قسمت شکلی و محتوایی تقسیم کرد که در قسمت شکلی به نگاه مشترک رسیدیم که متن چگونه باید تنظیم شود و در مورد عنوان نیز یک نگاه مشترک پیدا کردیم. به دو تا سه عنوان رسیدیم و روی مقدمه متن نیز قدری کار کردیم. مقدمه متن شامل یکسری اصول است و با توجه به اینکه مقدمه توافق بعدی ما از مقدمه توافق ژنو الهام گرفته، کار سختی نیست و می توان با 4 یا 5 ساعت کار به نتیجه رسید . دیدگاه های ما روی مقدمه به هم نزدیک شده است .
عراقچی ادامه داد: در مورد اصل توافق و اینکه چه موضوعاتی و چه زمانبندی باشد ایده‌هایی را مورد بحث قرار دادیم و فضای مشترکی در این خصوص داریم؛ اگرچه توافقی هنوز حاصل نشده است.درباره قسمت اصلی یعنی محتوا، علیرغم اینکه همه موضوعات را مرور کردیم و درباره دو سه موضوعی که فکر می‌کردیم می‌توان به نتیجه رسید بحث‌های مفصل‌تری داشتیم، ولی در حقیقت پیشرفتی نکردیم. این خیلی عجیب و غیرطبیعی نیست در مذاکراتی که این مقدار گسترده و پیچیده است این امر طبیعی است. در این دور پیشرفتی نداشتیم و اختلافات به قوت خود باقی است، هر دو طرف جدی هستیم که به مذاکرات ادامه دهیم.
اراک آب سنگین باقی می ماند/ با کاهش پلوتونیم می توان نگرانی را برطرف کرد
عراقچی تاریخ بعدی مذاکرات اواخر خرداد ماه اعلام کرد و افزود: احتمال دارد تا قبل از دوره بعدی در خرداد ماه یک دوره فوق العاده را تنظیم کنیم که نیازمند تنظیم زمان است.
وی در پاسخ به سئوالی در این باره که در این صورت که پایه کار توافق ژنو باشد ، چطور در موضوعات هیچ توافقی حاصل نشده است ، اظهار داشت : توافق ژنو کلیات بحث و مشخصه های توافق نهایی را تعیین کرده است .اما تبدیل این مشخصه ها به توفق کار سنگینی است . توافق ژنو غنی سازی را می پذیرد اما با محدودیت هایی و بر اساس نیاز ما . اکنون باید نیازها تعیین شود . غنی سازی دارای چندین شاخه است ؛ تعداد سناتریفیوژها ، تحقیق و توسعه ، میزان غنی سازی ، نوع ذخایر و ... که باید در همه این موارد صحبت کنیم و به توافق برسیم .
وی در باره اراک نیز گفت : در توافق ژنو گفته شده که باید نگرانی ها در اراک برطرف شود . ما معتقدیم با استفاده از تکنولوژی می‌توان نگرانی‌ها را کاهش داد. اما ماهیت آب سنگین اراک باید حفظ شود که جزو خطوط اصلی ماست. درباره تغییرات در این زمینه اختلاف نظر هست و هنوز باید روی این راه‌حل‌ها کار کرد.به هر حال رآکتور آب سنگین اراک نگرانی هایی را دارد چراکه یک راه رسیدن به بمب اتم است و معتقدیم با کاهش میزان پلوتونیم می توان این نگرانی ها را از بین برد . در این مورد اختلاف نظر وجود دارد اما می توان با تغییرات مسئله را حل کرد.
عراقچی گفت: فکر می کردیم شاید به راه حل نزدیک باشیم ولی هنوز باید روی راه حل ها کار کنیم .
قدرت راکتور اراک به هیچ وجه کاهش نمی یابد
عراقچی در پاسخ به سوالی در خصوص گمانه‌زنی‌ها به همه مردم و متخصصان که مباحث را به طور واقعی و جدی دنبال می‌کنند، توصیه کرد که از گمانه‌زنی‌ها خودداری و تحت تاثیر آنها قرار نگیرند چون این گمانه‌زنی‌ها بخصوص آنهایی که در خارج از کشور صورت می‌گیرد با اهداف مشخصی صورت می‌گیرد.
وی گفت که گمانه‌زنی‌ها در داخل هم کمکی به مذاکرات نمی‌کند.
عراقچی در پاسخ به این پرسش که گفته می‌شود درباره راکتور اراک سه طرح وجود دارد که یکی از آنها را آمریکا پیشنهاد کرده است مبنی بر اینکه توان راکتور از 40 مگاوات به 10 مگاوات کاهش یابد با بیان اینکه به مردم، اصحاب رسانه و تحلیل‌گران و متخصصان که این مطالب را به طور واقعی دنبال می‌کنند توصیه می کنم هم از این گمانه‌زنی‌ها خودداری کنند و هم تحت تاثیر آنها قرار نگیرند افزود: بیش‌تر این گمانه‌زنی‌ها به ویژه در خارج از کشور با اهداف و امیال خاصی است. گمانه‌زنی‌های داخلی هم تا جایی که من دنبال کردم می‌توانم بگویم هیچ کدام هیچ کمکی به این مذاکرات نمی‌کند.
وی ادامه داد: ما با موضوعات مختلف مواجه هستیم و درباره هر کدام راه‌حل‌هایی وجود دارد. درباره اراک ایده‌هایی از سوی طرف‌های مختلف داده شده است. اینکه کدام ایده بهتر است و پاسخ‌گوی نیاز ما درباره اراک است یک بحث جدی و فنی دارد که در حال انجام است.
معاون وزیر خارجه تاکید کرد: اطمینان می‌دهم که مدل‌ها و طرح‌هایی که تاکنون درباره راکتور اراک مطرح شده است، قدرت راکتور اراک را کاهش نمی‌دهد و در هیچ کجا چنین بحثی صورت نگرفته است. راکتور با قدرت 40 مگاوات باقی می‌ماند و تنها میزان پلوتونیوم و خطرات اشاعه‌ای آن کاهش می‌یابد نه قدرت آن. آنها که چنین ادعاها و شائبه‌ای را رواج می‌دهند اهداف دیگری را در پس ذهن‌شان دارند.
اختلافات در همه موضوعات وجود دارد
این عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشور درباره میزان اختلاف‌های ایران و 1+5 با بیان اینکه در همه موضوعات اختلاف نظر وجود دارد و نمی‌توان عدد دقیقی برای آن گفت اظهار کرد: ما هنوز درباره موضوعی به تفاهم نرسیده‌ایم و حتی اگر در یک موضوع به تفاهم برسیم در واقع به تفاهم نرسیده‌ایم و این یک اصل در مذاکرات است. مذاکرات درباره توافق نهایی مثل بازی با مکعب روبیک است که درست کردن یک قطعه به معنای این نیست که آن مهره دیگر جابه‌جا نخواهد شد.
وی تاکید کرد که فضای مذاکرات جدی است و از اول هم می‌دانستیم که کار سختی است و خطوط قرمز دو طرف در برخی موضوعات با هم تلاقی دارد و باید این را رفع کنند. طرف مقابل ما تا الان تصمیم سخت گرفته است که به اینجا رسیدیم و یادآوری می‌کنم که آنها با تصمیم پذیرش غنی‌سازی ایران تصمیم سختی گرفتند و باید باز هم تصمیم سخت بگیرند. باید ابزار تهدید و تحریم را علیه ایران کنار بگذارند چرا که ملت ایران فقط به زبان تکریم پاسخ می‌دهند.
عراقچی یادآور شد: حقوق ما وجود دارد و حق‌مان بر اساس ان پی تی و حقوق ذاتی کشور تفکیک‌ناپذیر است و ما تنها از آنها می‌خواهیم به حقوق ما احترام بگذارند و با آن معارضه نکند. ما به دنبال تفاهم هستیم اما توافقی که حقوق ملت را تامین کند و با این هدف در مذاکرات پیش می‌رویم.
خطوط قرمز ما تغییر نکرده است / به دنبال کاسب کاری در مذاکرات نیستیم
عراقچی در پاسخ به این پرسش که اصول بنیادین ما در بحث هسته‌ای تغییر کرده است یا خیر؟ تاکید کرد که ما در این بحث اصول خود را داریم و در این قضیه به دنیال کاسب‌کاری و سیاست بازی نیستیم. حقوقی برای ملت ایران وجود دارد و می‌خواهیم آنها را تثبت کنیم و از آن کوتاه نمی‌آیم. این اصول از ابتدای مذاکرات (ژنو) وجود داشته و الان هم وجود دارد. غنی‌سازی باید ادامه یابد، مواد از کشور خارج نمی‌شود و راکتور آب سنگین باقی می‌مانده و غیره. ان‌شاءلله با تحقق این خطوط قرمز به توافق نهایی می‌رسیم و اگر هم نرسیدیم دنیا به آخر نمی‌رسد و حقوق ملت ایران در جای خود باقی است.
مذاکره‌کننده ارشد ایران با 1+5 گفت: اگر تا پایان شش ماه اول به نتیجه نرسیدیم، یک شش ماه دیگر فرصت داریم و مذاکرات ادامه پیدا می‌کند و اگر در پایان یک سال هم به نتیجه نرسیدیم، خوب نرسیده‌ایم. مهم این است که به توافق رضایت دهیم که حقوق هسته‌ای ملت ایران در آن رعایت شده باشد. اگر به توافق نرسیم به ملت صادقانه گزارش می‌دهیم و ان‌شالله همان‌طور که تا الان ایستادگی کردند، برای هر گونه شرایط دیگر هم ایستادگی می‌کنند.
معاون وزیر خارجه کشورمان درباره زیاده‌خواهی طرف مقابل گفت: زیاده‌خواهی خصلت قدرت‌های بزرگ است و مقاومت در برابر زیاده‌خواهی آنها هم خصلت ملت دلاور و بزرگ ایران ست. طبیعی است که در مذاکراه با این زیاده‌خواهی‌ها مواجه شویم و در مقابل آن هم ایستادگی می‌کنیم. ما اجازه نمی‌دهیم با ایران به عنوان یک استثنا رفتار شود البته ما پذیرفتیم که درباره موضوع هسته‌ای اعتماد‌سازی کنیم و ممکن است محدودیت‌ها و نظارت موقتی را قبول کنیم که هرگز کم‌تر از نیازهایمان نخواهد بود. آن چه مربوط به نیازهایمان است ادامه می‌یابد و فراتر از آن برای دوره زمانی مشخصی ممکن است در یک دوره مشخص محدودیتی را قبول کنیم یا نظارت بیش‌تری را بپذیریم؛ اما اجازه نمی‌دهیم قوانینی را به عنوان استثنا بر ایران تحمیل کنند.
عراقچی تاکید کرد که مسیر انتخاب شده در مذاکرات درست است اگر چه سخت و کند است و در این مسیر می‌توان به توافق رسید اگر در طرف مقابل حسن نیت و اراده سیاسی باشد.
معاون وزیر خارجه کشور درباره موضوع تحقیق و توسعه سانتریفیوژ‌ها گفت: یکی از خطوط قرمز ما دانش و فن‌آوری ماست و هیچ عاملی نمی‌تواند ما را در این مساله محدود کند و هیچ چیز نمی‌تواند ما را متوقف کند. آنها نمی‌توانند جلوی پیشرفت و علم و فن‌آوری ایران را از جمله در تحقیق و توسعه و همه زمینه‌ها گیرند.
این عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشور درباره طرح موضوع مطالعات ادعایی و فعالیت‌های موشکی با بیان اینکه "بین ابعاد نظامی احتمالی در برنامه هسته‌ای کشور و فعالیت‌های نظامی و دفاعی و موشکی تفکیک است" تاکید کرد: بخش دفاعی کشور هیچ وقت موضوع مذاکرات هسته‌ای نخواهد بود.
وی ادامه داد: برخی سوالات وجود دارد که ادعا می‌شود در گذشته برنامه هسته‌ای ایران، ابعاد نظامی هم داشته است که کذب محض است که با اهداف خاصی طراحی شده است. آژانس بین‌آلمللی انرژی اتمی وظیفه دارد این مساله را بررسی کند و ما هم از آنجایی که به خودمان اطمینان داریم آمادگی همکاری در این زمینه را داریم. اما اگر به این عنوان بخواهد اهداف دیگری دنبال شود یا بازرسی از برخی مکان‌ها صورت گیرد، همواره مورد نگرانی ما بوده است. در عین حال ما با آژانس درباره رفع ابهامات سال گذشته توافقی کردیم و قدم به قدم هم پیش می‌رویم. آخرین موضوع که قدری هم سروصدا کرد درباره چاشنی‌های انفجاری بود و آژانس سوالاتی را مطرح و ما هم پاسخ‌هایی روشن دادیم. درباره برخی از پاسخ های ما سوالاتی دارند که دوباره مطرح و پاسخ داده می‌شود و این یک روند عادی است.
برنامه‌های دفاعی کشور به هیچ وجه قابل مصالحه و مذاکره نیست
عراقچی در پاسخ به این پرسش که برخی رسانه‌های غربی سعی دارند موضوع چاشنی‌های انفجاری را به موضوع توان دفاعی گره بزنند گفت: برنامه‌های دفاعی کشور به هیچ وجه قابل مصالحه و مذاکره نیست. تجهیزات دفاعی و برنامه‌های دفاعی کشور به هیچ وجه موضوع مذاکره نبوده، نیست و نخواهد بود.
وی درباره پی.ام.دی و ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران گفت: برخی سوالاتی وجود دارد که ادعا می‌شود در گذشته برنامه هسته‌ای ایران ابعاد نظامی داشت که کاملا غلط و کذب است و آژانس مدعی است که وظیفه دارد اینها را روشن کند و ما از آنجایی که به برنامه خود مطمئن هستیم مشکلی نداریم با آژانس همکاری کنیم.
عراقچی ادامه داد: مسائل مربوط به گذشته را با آژانس بحث کردیم، سال گذشته آقای آمانو به ایران آمد درباره موضوعات گذشته و حال توافقی با آژانس صورت گرفت که قدم به قدم موضوعات را بررسی و سوالات آژانس را گرفته و پاسخ می‌دهیم.
وی درباره بحث چاشنی‌های انفجاری عنوان کرد: آژانس سوالاتی را مطرح و ما هم پاسخ‌هایی را دادیم که پاسخ‌های ما روشنگرانه بود.
معاون وزیر خارجه درباره بحث موشک‌های بالستیک نیز گفت: اجازه نمی‌دهیم به بهانه سوالاتی که از گذشته وجود دارد سوء استفاده صورت گرفته و به مسائلی گره زده شود. درباره سوالات مربوط به گذشته آمادگی پاسخگویی داریم.
معاون وزیر خارجه در پاسخ به این پرسش که اگر در شش ماه به توافق نهایی نرسیدیم چگونه روند ادامه پیدا می‌کند؟ گفت: چنان چه مذاکرات نیاز به تمدید باشد باید درباره آن مذاکره کنیم. هنوز نه ما و نه 1+5 وارد این مقوله نشدیم و همه مصمم هستند تا قبل از پایان شش ماه به توافق برسند و اگر در چند روز آخر تیرماه ببینم به توافق نمی‌رسیم زمانی را اختصاص می‌دهیم به مذاکراتی که چگونه مذاکرات را برای شش ماه دوم دنبال کنیم و برخی اقدامات فنی که به طور طبیعی نیاز است درباره آنها صحبت شود.
وی درباره صداقت و اراده سیاسی طرف مقابل در مذاکرات گفت: ما هیچ وقت به طرف‌های مقابل خودمان و نیت آنها خوش‌بین نبودیم و ادامه مذاکرات همواره با بدبینی بوده است. اما اینکه طرف‌های مقابل جدی هستند یا نه اما می‌توانم بگویم نشانه‌ی از جدی نبودن آنها ندیده‌ایم . به دقت همه تحرکات آنها را رصد می‌کنیم و اگر حرکتی حاکی از جدی نبودن آنها باشد روی رفتار ما هم تاثیر می‌گذارد.
این عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشور با اشاره به هماهنگی میان شش کشور درباره حضور وزیران خارجه در مذاکرات بعدی گفت: این احتمال از قبل پیش‌بینی شده است اما در کل انتظار می‌رود که این شش کشور با صدای واحد با ما صحبت کنند و وظیفه این هماهنگی به عهده خانم اشتون است. ما یک نگرانی داریم و آشکار هم اعلام کرده‌ایم؛ درست است که با خانم اشتون مذاکره می‌کنیم، اما هرگز حاضر نیستیم که یک مذاکره را دوبار انجام دهیم که مثلا یکی از گروه 1+5 با آن چه موافقت می‌شود، یک جانبه مخالفت کند و ما مجبور به مذاکره دوباره شویم. یکی از کشورها در توافق ژنو این کار را انجام داد و ما به خانم اشتون گفتیم که هماهنگی بین خودتان را انجام دهید و معقول نیست که دوباره بر روی چیزی که تفاهم شده دبه دربیاورید. بین ژنو 2 تا 3 آنها خودشان را هماهنگ کردند و بعد از تامین نظر ما به مذاکرات بازگشتند و دراین دور از مذاکرات هم ما این نگرانی را داریم و خانم اشتون از سوی 1+5 گفت‌وگو می‌کند اما ممکن است در مسیر مذاکره لازم شود تا وزیران خارجه برای اتخاذ تصمیمات سیاسی به مذاکرات وارد شوند.