حجت الاسلام والمسلمین سید محمد ثقفی استاد جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی در مورد ریشه های روانی و فکری حسادت از نظر اسلام به خبرنگار مهر گفت: ریشه های حسد بسیار وسیع است. اما به دو عامل اصلی یعنی فرد و جامعه بر می گردد. در فرد اینکه آدم خود محور و خود برتر بین و شخص پرور باشد. یعنی کسی بالاتر از خود را نمی تواند ببیند. فرد خودش را برتر از همه و حقدار می بیند و دیگران را درجه دو به شمار می آورد.
وی افزود: خود برتربینی اولین مصداق حسادت است که در داستان هابیل و قابیل اتفاق افتاد. قابیل از روی حسادت برادر خود هابیل را کشت. و یا در داستان آفرینش انسان داریم که ابلیس بر آدم سجده نکرد. به خدا گفت مرا از آتش آفریده ای و من شعله و سرو صدا دارم اما آدم را از خاک که سرد و آرام است آفریده ای چرا باید به آدم سجده کنم.
استاد جامعه شناسی دانشگاه آزاد اظهارداشت: درست است که اینها داستان است ولی در آن افزون طلبی و خود محوری و خود برتر بینی و خویشتن گرایی مطرح است. اگر خویشتن گرایی فردی را به خویشتن گرایی خانوادگی و یا به خویشتن گرایی قوم و خویشی تعمیم دهیم حسادت در بعد اجتماعی مطرح می شود. یعنی بگوییم من اولاد فلان کس هستم و جدم فلانی بود اما تو دارای اصل و نسب نیستی و درجه دو هستی. یا در قوم و خویشی هم بگوییم فلانی بچه محل ماست یا پسر دایی یا پسر عمویم است و بعد افراد دیگر را از صحنه خارج کنیم.
ثقفی تصریح کرد: بالاخره امتیازات را انحصاری در خود گرفتن و آرزوی زایل شدن امتیازات دیگری را داشتن منشا رقابت و حسد می شود.
این محقق و پژوهشگر حوزه جامعه شناسی در مورد اینکه آیا حسادت به صورت گروهی و اجتماعی هم وجود دارد یادآور شد: بله، اگر خودمحوری و خود بزرگ بینی ملی را در نظر بگیریم. بعضی از جوامع دچار این مسئله هستند. در ایران و یونان و روم و اعراب این موضوع وجود دارد. مثلا ایرانیان می گویند هنر نزد ایرانیان است و بس و دیگران هنری ندارند. یونانیان خود را شهروند یا سی تیزم می شمردند و دیگران را بربر و وحشی تلقی می کردند. یا اعراب خود را دارای بیان، صریح اللهجه و زبان گویا می دانند و دیگران را گنگ و اصم تلقی می کنند.
وی در پایان سخنانش گفت: انگیزه ثروت اندوزی یکی دیگر از ریشه های حسد است. قرآن می فرماید الهکم التکاثر یعنی فخر بیشتر اندوختن شما را از خدا غافل می کند.