به گزارش خبرنگار مهر، هفته میراث فرهنگی فرصتی بود تا یکی از این مجموعه داران با همکاری اداره کل میراث فرهنگی استان بخشی از مجموعه خود را در موزه مفاخر اراک به نمایش بگذارد.
یک اتاق مرطوب و کوچک در خانه خاکبازها مکانی که با تردد بیش از پنج نفر فضا کاملا بسته می شود، تنها مکانی بود که اداره میراث فرهنگی توانست به مهدی دریایی بدهد تا تعدادی از اشیا و البسه باارزش تعزیه را که میراث گرانبهایی از گذشته، فرهنگ و سنت این مرزوبوم است را به نمایش بگذارد.
این مجموعه دار اسباب و نسخ تعزیه در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: هم اکنون نبود مکان برای ایجاد موزه دائمی تعزیه از مشکلاتی است که با آن روبرو هستم.
مهدی دریایی ادامه داد: به دلیل اینکه تعداد اشیا این مجموعه بالاست برای نگهداری و ایجاد امنیت آن نیاز به همکاری و حمایت مسئولان دارم ؛ ولی علی رغم تمام قول های داده شده تاکنون هیچ اتفاقی در این خصوص نیفتاده و فقط به چندین نمایشگاه کوتاه مدت اکتفا شده است،
وی با اشاره به اینکه مجموعه شخصی وی از سه هزار و 60 قطعه شامل کلاه خود منقش، شمشیرها، سپرها و نسخ خطی تعزیه از دوران صفویه تا پهلوی تشکیل شده، اظهار کرد: در این نمایشگاه به دلیل کمبود مکان فقط 110 قطعه از مجموعه را به نمایش گذاشته ام.
دریایی با بیان اینکه برای جمع آوری مجموعه علاوه بر اشیا موروثی خانواده در سراسر کشور به دنبال جمع آوری میراثی گرانبها بوده است، تصریح کرد: برخی از این اشیا مربوط به پدر بزرگان من است زیرا تعزیه در خانواده ما موروثی و پدر پیشه است.
وی ادامه داد: اشیا، البسه و آلات جنگی که در سال های دور در نقاط مختلف کشور با آن تعزیه اجرا می شده در این مجموعه است.
دریایی افزود: نسخ این مجموعه همگی مربوط به مناطق مختلف استان مرکزی است که از معتبرترین نسخ کشور است.
قدمت 300 ساله تعزیه در استان مرکزی
وی با اشاره به قدمت نزدیک به 300 سال تعزیه در استان مرکزی گفت: تعزیه خوانانی چون حاج حمزه آهنگران، حاج ابوطالب، علی اصغر کاووسی، ناظمی ، کرمی، عبدالواحد حاجیان، حسین حاجیان، رضا حیدری و نظام آبادی از پیشکسوتان این هنر سنتی و مذهبی در استان هستند.
این کارگردان و هنرمند تعزیه، تعزیه را هنری پدر پیشه در استان مرکزی می داند و افزود: بیشتر تعزیه خوانان این هنر را از پدران خود آموخته اند و پدرانشان نیز از پدرانشان فرا گرفتند و علاقمندان به تعزیه آن را تجربی آموختند.
دریایی با بیان اینکه نمایشگاه با هدف احیا تعزیه و معرفی آن برپا شده، گفت: برپایی چنین نمایشگاهی تنها بخش کوچکی از این کار است و احیای آن در میان جوانان و علاقمندان که کم نیستند باید با جدیت بیشتر دنبال شود تا این هنر فراموش نشود.
وی آموزش صحیح در تعزیه را امری مهم بیان می کند و اضافه کرد: تاسیس هنرستان ها و رشته های دانشگاهی تعزیه موجب می شود که آموزش علمی و کلاسیک در کنار تجربه، تعزیه را از آسیب های موجود حفظ کند. دریایی آگاهی کامل تعزیه خوانان جوان به شعرها، موسیقی و سبک ها تعزیه و شناخت نسخ را از مزایای علمی شدن تعزیه عنوان کرد.
این کارشناس تعزیه از آسیب هایی که امروز تعزیه با آن روبروست نگران است و گفت: هم اکنون نسخ تعزیه در زمینه های مختلف ترکیب شده است که باید کارشناسی و تفکیک شوند.
برخی آهنگ ها و سبک های غربی و شعرهای بی محتوا در تعزیه وارد شده
وی افزود: تحریفات در تعزیه و خرافه های وارد به آن باید کارشناسی و خارج شود و همینطور باید از برخی آهنگ ها و سبک های غربی و شعرهای بی محتوا که در تعزیه وارد شده، جلوگیری کرد.
دریایی نقش پوشی و رنگ شناسی را نیز یکی از پاشنه آشیل های تعزیه خواند و بیان کرد: گاهی در تعزیه ها لباس های نقش زنان و مردان اشتباهی پوشیده می شود یا در انتخاب رنگ ها اصول تعزیه و فلسفه اش در نظر گرفته نمی شود.
وی معتقد است که در استان مرکزی کار اساسی و پایه ای در خصوص تعزیه صورت نگرفته است و گفت: هم اکنون مشکل تعزیه استان فقط کمبود جا برای معرفی آثار تاریخی آن نیست بلکه خود تعزیه نیز به دلیل تمام مشکلات ذکر شده در حال فراموشی و تحریف است.
استان مرکزی مهد تعزیه کشور است و از گذشته های دور تعزیه در مناطق مختلف آن اجرا می شده و نسخه های مختلف از این استان جزو معتبرترین نسخه های تعزیه کشور است.
تعزیه هنری پدرپیشه در استان مرکزی است و بیشتر پسران؛ آن را از پدران خود آموخته اند. مهدی دریایی یکی از این پسران است که هنر تعزیه را از پدر آموخته است اما تعزیه خوانان و ابزارهای قیمتی آن همچنان در بلاتکیفی مکان و برنامه ریزی های بلندمدت به سر می برند.
لباس هایی ترمه دوزی و سنگ دوزی شده گل و بلبل، که برای نقش های خاص دوخته شده، خنجرها و سپرهایی با نقش شکار و سوار از دوره صفویه و زندیه، شمشیرهای دست ساز و منقش زمان ناصری و پهلوی، بازوبندها ،کلاه خودهای برنجی، زره های میخی و نسخه هایی که گرد زمان برآن نشسته، همه تا چهارم خرداد به نمایش گذاشته می شود.
به امید روزی که موزه های بزرگ و مناسب برای نگهداری مجموعه های بزرگ در استان راه اندازی شود و مردم و خصوصا مسئولان قدر میراث گرانبهای خود را بیشتر بدانند.
.....
گزارش: سمیه انصاری فر