به گزارش خبرنگار مهر، فرش دست باف باغی از گل های زیبای ترنج، اسلیمی و نقش نگاره های لچک ماهی است که هنر و ذوق بافندگان خود را به جهانیان عرضه می دارد.
آری هنرمندان ایرانی عشق و علاقه خود را به اهل بیت و شور هیجان خود را در نمایش باغ های بهشتی و عشق به پروردگار در تار و پودهای قالی جان داده و باغ هایی از جنس ابریشم و الماس سفید خلق کرده اند باغ هایی از گل که هر بیننده ای را فریفته ای خود می کند و به عنوان یک برند یا به قول خودمان نمادی بین المللی نام مردمان خطه خراسان جنوبی را در جهان یدک می کشد.
فرش خراسان جنوبی یا فرش مود یکی از مهم ترین برندهای بین المللی فرش در جهان است که ظرافت، طرح، رنگ و اندازه آن مردم جهان را فریفته خود کرده و لبخندی به شیرینی قند پارسی از لذت تماشای باغ های بی کران بهشتی بر لبان آنها نشانده است.
اما با وجود تمامی این شیرینی ها غصه فرش دستباف خراسان جنوبی غصه تلخی است قصه ای که حکایت از بی مهری مسئولان، بی علاقگی بافندگان، رقیب های ماشینی و گرانی مواد اولیه مرغوب دارد که اگر به همین ترتیب پیش رود از فرش مود یا فرش خراسان جنوبی جز یک نام چیزی باقی نخواهد ماند.
بی مهری مسئولان ریشه فرش خراسان جنوبی را خشکانده است
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی خراسان جنوبی بی مهری مسئولان و عدم حمایت مالی از بافندگان را عامل رکود در صنعت فرش دستباف خراسان جنوبی عنوان کرد.
امیر انوری مقدم در گفتگو با مهر با بیان اینکه نبود حمایت های مالی یا حمایت های مالی کم زمینه منسوخ شدن بسیاری از صنایع دستی در خراسان جنوبی از جمله فرش را فراهم کرده است، گفت: در حال حاضر حمایت های مالی که از صنایع دستی می شود کافی نبوده و اگر وضع به همین ترتیب ادامه پیدا کند بیشتر رشته های صنایع دستی از جمله فرش در معرض فراموشی قرار خواهند گرفت.
وی شهرنشینی و در آمد کم بافندگان را یکی دیگر از عواملی عنوان کرد که صنعت فرش استان را با مشکل مواجه کرده است.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی خراسان جنوبی با بیان اینکه باید به صنایع دستی به خصوص فرش توجه جدی شود، بیان داشت: تا زمانی که صنایع دستی از جمله فرش در متن توجه مسئولان قرار نگیرد تحول جدی در این حوزه ها ایجاد نخواهد شد و حمایت های مالی اندک تنها به ادامه حیات صنایع دستی از جمله فرش کمک خواهد کرد و نخواهد توانست موجب تحول جدی در این عرصه شود.
انوری مقدم با بیان اینکه صنایع دستی از جمله فرش بعد از درآمدهای نفتی بیشترین ارزش افزوده را در زمینه صادارت محصولات غیر نفتی تامین می کند، گفت: بی مهری به فرش خراسان جنوبی بی مهری به یکی از مهم ترین نمادهای فرهنگی ایران در عرصه بین المللی است.
لطمه شدید مواد اولیه نامرغوب به برند بین المللی فرش خراسان جنوبی
رئیس اتحادیه تولید کنندگان و بافندگان فرش دستباف خراسان جنوبی مواد اولیه نامرغوب و ارزان را یکی از عواملی عنوان کرد که برند بین المللی فرش خراسان جنوبی را در معرض آسیب قرار داده است.
محمد حسن کامیابی، رئیس اتحادیه تولید کنندگان و بافندگان فرش دستباف خراسان جنوبی در گفتگو با مهر، با بیان این که در حال حاضر حدود 50 هزار بافنده در استان وجود دارد که به صورت تمام وقت و پاره وقت در زمینه فرش دستباف مشغول به کار هستند، بیان کرد: از این تعداد بافنده پنج هزار نفر تحت پوشش بیمه خدمات درمانی اتحادیه فرش هستند.
کاهش 30 درصدی بافندگان فرش خراسان جنوبی
وی با بیان این که عوامل مختلف در سطح استان بر تولید فرش دستباف اثر گذار است، ادامه داد: تا سال 90 سالانه 200هزار متر مربع در استان فرش دستباف تولید می شده که در سال 91 به دلیل کاهش تعداد بافندگان این رقم به 160 هزار متر مربع فرش در استان رسیده و حدود 30 درصد کاهش را تجربه کرده است.
رئیس اتحادیه تولید کنندگان و بافندگان فرش دستباف خراسان جنوبی با بیان این که دستمزدهای پایین یکی از عوامل مهم کاهش تعداد بافندگان در استان است، گفت: افزایش حمایت های مالی از خانواده های روستایی توسط نهادها، تبدیل روستاها به نقاط شهری و کاهش تعداد کارگاه ها، ایجاد فرصت های شغلی با درآمد بیشتر در نقاط شهری جدید از دیگر عواملی است که بر صنعت فرش در خراسان جنوبی تاثیر منفی داشته است.
کامیابی با بیان این که جشنواره های فرش تنها در جهت تکریم بافندگان فرش است، تصریح کرد: چند سالی است که در استان های مختلف کشور از جمله خراسان جنوبی جشنواره فرش دست باف توسط اداره کل صنعت معدن و تجارت برگزار نشده است.
وی گرانی مواد اولیه مرغوب را از مشکلات اساسی تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف عنوان کرد و افزود: با وجود این که در استانداری بودجه ای برای تهیه مواد اولیه مرغوب توسط تولیدکنندگان تصویب شده تاکنون هیچ اعتباری در این زمینه پرداخت نشده است.
صادرات 13 میلیون دلاری فرش دستباف خراسان جنوبی
رئیس اتحادیه تولید کنندگان و بافندگان فرش دستباف خراسان جنوبی با بیان این که فرش دست باف خراسان جنوبی یکی از مشهور ترین برندهای بین المللی فرش در جهان است، گفت: فرش خراسان جنوبی از نظر ظرافت، طراحی، رنگ بندی، و جنس مواد اولیه در جهان بی نظیر است.
کامیابی با بیان این که در سال گذشته 120 هزار متر مربع از فرش خراسان جنوبی صادر شده است، عنوان کرد: 99 درصد از فرش تولیدی در استان از طریق بازارچه های مرزی به نقاط مختلف دنیا از جمله کشورهای اروپایی با وجود تحریم ها صادر می شود که ارزش ریالی فرش صاداراتی خراسان جنوبی در سال گذشته 13 میلیون دلار بوده است.
ادغام نقشه های بافت دومین آسیب اساسی صنعت فرش دستباف در استان
وی با بیان این که باید نقشه فرش دستباف خراسان جنوبی بدون هیچ کم و کاستی حفظ شود، گفت: متاسفانه در حال حاضر نقشه های فرش دستباف شهرستان سرایان و بشرویه با نقشه های سایر نقاط ایران ادغام شده است که این موضوع خود در صورت گسترش می تواند مشکلی جدی برای برند تجاری فرش خراسان جنوبی ایجاد کند.
کامیابی، واسطه گری را از دیگر مشکلات صنعت فرش دست باف در استان عنوان کرد و گفت: از آن جایی که فاصله موجود میان تولید کننده و مصرف کننده نهایی در کشورهای اروپایی زیاد است عمدتا بیشترین سود حاصل از تولید فرش دستباف عاید واسطه ها می شود و بافندگان حداقل دستمزد را دریافت می کنند.
وی ادامه داد: دستمزد کم بافندگان فرش موجب شده که این هنرمندان قابل به مشاغل دیگری از جمله دست فروشی یا سایر شغل های کاذب روی آورند که این موضوع در آینده ای نزدیک صنعت فرش دستباف را در استان با مشکل جدی روبه رو خواهد کرد.
رئیس اتحادیه تولید کنندگان و بافندگان فرش دستباف خراسان جنوبی اظهارکرد: وجود یک متولی خاص در حوزه فرش و ادغام نهادهایی که متولی کار فرش در استان هستند از جمله کمیته امداد در یک نهاد خاص فرش در استان می تواند موجب کاهش مشکلات تولیدکنندگان صنعت فرش دستباف در استان شود.
دستمزد کم و مواد اولیه گران زمینه ساز دلسردی بافندگان خراسان جنوبی شده است
کنیز رمضانی یکی از بافندگان بیرجندی در گفتگو با مهر، با بیان این که دستمزدهای بافندگان فرش با وجود افزایش تورم بسیار کم است، گفت: بیشتر خانواده های روستایی به دلیل نداشتن درآمد کافی برای خرید مواد اولیه مرغوب دست از تولید فرش دستباف برداشته اند.
وی افزود: متاسفانه بیشتر سود تولید فرش در دست واسطه ها و صادرکنندگان قرار می گیرد و سهم بافندگان از سود فرش دست باف صادراتی بسیار ناچیز است.
بافنده بیرجندی ادامه داد: بافندگان استان نیازمند حمایت های مالی در زمینه تهیه و تولید مواد اولیه هستند و اگر دستمزدها افزایش یابد قطعا کسانی که این حرفه را ترک کرده اند به آن بازگشت خواهند کرد.
وی ادامه داد: تولید و طراحی نقشه های فرش تجاری استان وتوزیع آن در میان بافندگان می تواند به افزایش تولید فرش تجاری دستباف استان کمک موثری کند.
ایجاد کارگروه فرش برای سر و سامان دادن صنعت فرش خراسان جنوبی
در زمینه مشکلات فرش استان در دولت جدید مسئولان استان تصمیم بر ایجاد کارگروه اختصاصی فرش برای سر و سامان دادن به صنعت فرش این استان که از سابقه 600 ساله را گرفتند.
این تصمم در جلسه بررسی راهکارهای حمایت از فرش دستباف خراسان جنوبی اتخاذ و بنا شد کارگروه استانی فرش به دبیری اداره کل صنعت، معدن تجارت و ریاست معاونت برنامه ریزی و اشتغال استانداری تشکیل شود.
در این کارگروه افراد فعال و صاحب نظر صنعت فرش در خراسان جنوبی شناسایی و عضو خواهند شد.
معاون برنامه ريزي و اشتغال استانداري خراسان جنوبي چندی پیش در جلسه بررسي راهكارهاي حمايت از فرش دستباف استان گفت:خراسان جنوبي از مناطق مهم و نه گانه فرش ايران است و پيشينه فاخر و مهمي در توليد فرش ايران داشته و حضور چشمگيري در بازارهاي جهاني داشته و دارد.
علي رضايي بیان داشت: استان در حوزه فرش دستباف تحت تاثير عوامل متعدد اجتماعي و اقتصادي، دچار ضعف هايي شده كه نياز است مورد بررسي قرار گيرد.
گفت: با توجه به مزيت هاي توليد فرش دستباف، عدم نياز به سرمايه بالا و ماشين آلات و تجهيزات پيشرفته و بومي بودن اين هنرو صنعت؛ ارزش افزوده مناسبي دارد كه بايد به آن توجه ويژه شود.
وي با توجه به اينكه فرش هاي توليدي استان مورد پسند بازارهاي جهاني است، گفت:با توجه به خشكسالي هاي متعدد و مشكلات كشاورزي و دامداري در منطقه، اشتغال به توليد فرش دستباف از سوي روستاييان بيشتر مورد توجه قرار مي گيرد.
وي با تاكيد بر لزوم شناسايي افراد فعال در زمينه صنعت فرش و لزوم بهره‌گيري از نظرات آنان در جلسات مرتبط، خواستار آن شد تا اعضاي جلسه،طرح هاي پيشنهادي خود را به منظور انتخاب راهكار جهت پيشبرد اهداف كارگروه فرش و حمايت از توسعه صنعت فرش دستباف استان ارائه نمايند.
وي ادامه داد: دستگاه هاي مرتبط بصورت منسجم و از طريق طرح و برنامه هاي مدون، به نظارت بر ارتقاي سطح كيفي توليد و مواد اوليه، از طريق ايجاد شبكه هاي ناظرين فرش، توجه ويژه داشته باشند.
رضایی در خصوص فعاليتهاي موثر كميته امداد امام خميني (ره) استان در زمينه حمايت و توسعه فرش دستباف، گفت: فرش دستباف توليدي مددجويان كميته امداد استان، بالاترين متراژ توليد دربين كميته هاي امداد امام خميني (ره) در سراسر كشور را دارد.
وي با بيان اينكه فرش هاي دستباف توليد كميته امداد امام خميني(ره) استان از لحاظ كيفي به ثبات موثري رسيده كه خود تبديل به يك برند شده است، بیان کرد: با توجه به اينكه عملاً بافندگان فرش و روستائيان بهره اصلي از تجارت فرش را نمي برند و واسطه ها و دلالان بازار را تحت كنترل دارند، لازم است تشكل هاي حرفه‌اي و مستقل به حمايت، عرضه و كنترل توليدات فرش دستباف وارد شوند و به نحوي برنامه ريزي شود كه سود اصلي فرش دستباف نصيب بافنده شود.
.................................
گزارش: فاطمه زیراچی