به گزارش خبرنگار مهر، خراسان رضوی با بارشهای کم و محدود، اسراف منابع آب و برداشت بی رویه از سفره های آب زیرزمینی دست و پنجه نرم می کند و این مشکلات در حالی روی می دهد که زلزله خشکسالی آرام و بی صدا در کمین خراسان است و عده ای از کارشناسان مطرح می کنند که به احتمال زیاد و در خوش بینانه ترین حالت تنها 10 سال ديگر منابع آبي پاسخگوي نيازهاي زائران و مجاوران است.
خراسان رضوی بیش از یک دهه با خشکسالی دست و پنجه نرم می کند
خراسان رضوی بیش از یک دهه با خشکسالی دست و پنجه نرم می کند و سال جاری با توجه به اسراف منابع آبی و کمبود بارش امکان مواجهه شدن با این بحران وجود دارد و این امر برای استانی که اقتصادش بر مبنای کشاورزی است یک بحران جدی قلمداد می شود لذا باتوجه به اینکه این سرزمین سالیانه میزبان 25 تا 30 میلیون زائر است باید راهکاری برای مدیریت آب و الگوی مصرف ارائه داد.
خشکسالی در حالی این استان پهناور را تهدید می کند که جمعيت این استان روز به روز افزایش می یابد و طی سالهای اخیر منابع آبي با اين رشد جمعيت همخواني نداشته طوری که در اغلب دشت ها فاجعه بسيار خطرناک نشست زمين اتفاق افتاده است.
معاون هماهنگی و امور استانداری خراسان رضوی از تصویب طرح جیره بندی آب خبر داد و گفت: با کاهش میزان بارش در سطح استان طرح جیره بندی آب مشهد در دستور کار قرار گرفته است.
محمدحسن واحدی تاکید کرد: مشهد با کاهش بارندگی و افت سطح ذخایر آب زیرزمینی روبروست و به همین دلیل صرفه‌جویی در مصرف و اجرای طرح جیره بندی ضروری است.
وی با اشاره به صرفه‌جویی در مصرف آب کشاورزی عنوان کرد: در حال حاضر صرفه جویی آب در بخش کشاورزی و انسداد چاه‌های غیرمجاز در دستور کار قرار دارد و در این راستا با نصب کنتورهای حجمی، مقابله با اضافه برداشت آب و خرید چاه‌های جدید توسط آب منطقه‌ای می توان با حجم بالای آب مصرفی در بخش کشاورزی مقابله کرد.
تامین 80 درصد از آب خراسان رضوی از طریق منابع زیرزمینی
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی نیز با اعلام اینکه خطر خشکسالی خراسان رضوی تهدید می کند به خبرنگار مهر گفت: اسراف بی رویه و کمبود بارش دو عاملی است که در کاهش منابع آب و خشکسالی دخیل است.
محمد حسین جعفری عنوان کرد: امروز بیش از 80 درصد آب این استان از طریق منابع زیرزمینی تامین می شود و طی 10 سال آینده محدودیت‌های منابع آب شیرین به صورت یک معضل جدی گریبان این استان پهناور را خواهد گرفت.
وی تصریح کرد: نفوذ بارش سالانه نمی‌تواند کسری مخزن را جبران کند و در حال حاضر این استان با کسری 1070میلیون متر مکعبی آب مواجهه است.
ظرف 20 سال سطح آب هاي زيرزميني استان بيش از 15 متر افت کرد
وی با اعلام اینکه اگر این روند ادامه یابد، طعم کمبود آب را همگان به صورت جدی در آینده ای نزدیک احساس خواهند کرد، افزود: به صورت تقریبی تمامی دشتهای این استان در وضعیت بحرانی قرار دارد و در عرض ۲۰ سال سطح آب هاي زيرزميني استان بيش از 15 متر افت کرده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی یادآور شد: وضعیت بحرانی دشتهای خراسان رضوی به برداشت بی رویه آب از منابع آب زیرزمینی بازمی گردد و تا هنگامی که این مقوله کنترل نشود نمی توان با معضل بحرانی دشتها مقابله کرد.
برداشت سالانه 790میلیون متر مکعب آب زیرزمینی از دشت مشهد
وی بیان کرد: سالانه 790میلیون متر مکعب آب زیرزمینی از دشت مشهد برداشت می شود و با ادامه این وضعیت ظرف 20سال آینده، دشت مشهد در تامین آب با مشکلات جدی روبروست.
جعفری بزرگترین مشکل آبی استان را مربوط به عدم تعادل بین منابع و مصارف به ویژه در بخش کشاورزی دانست و گفت: برداشت اضافی آب ازچاه‌های مجاز هم یکی از عوامل اصلی خشک شدن چاه‌ها وکمبود آب شرب است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی تاکید کرد: اکنون91 درصد آب استان در بخش کشاورزی، 7 درصد در بخش شرب شهر و روستا و 2 درصد نیز در بخش صنعت و خدمات مصرف می شود و ضروری است تا مصرف آب در حوزه کشاورزی مدیریت شود.
ذخیره 455 میلیون متر مکعب آب در سد دوستی
وی با اعلام اینکه 455 میلیون متر مکعب آب در سد دوستی ذخیره شده است، افزود: آب سد دوستی 70 درصد از نياز آب شرب مشهد را تأمين مي کند اما در صورت عدم مدیریت صحیح آب، این منابع نیز روزی به پایان می رسد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی گفت: حجم کنونی آب موجود در مخازن سدهای این استان به حدود یک چهارم ظرفیت مخازن رسیده و در حال حاضر گنجایش ذخیره‌سازی آب در سدهای این استان یک میلیارد و 521 میلیون مترمکعب است.
جعفری با اعلام اینکه اکنون 393 میلیون مترمکعب آب معادل 26 درصد ظرفیت مخازن در پشت سدهای خراسان رضوی وجود دارد، افزود: حجم آب ذخیره شده پشت سدهای این استان در مشابه سال گذشته 764 میلیون مترمکعب بوده است.
وی از کاهش 27 درصدی بارندگی خبر داد و اظهار کرد: 121 ميلي‌متر بارندگي از ابتداي سال آبي جاري تاکنون، صورت گرفته که این میزان درمقایسه با مدت مشابه سال آبی گذشته 27 درصد کاهش را نشان می دهد.
به‌گفته وی بيشترين ميزان بارش در شهرستان نیشابور با 160 میلی‌متر و کمترين ميزان در مزینان به میزان 46 میلی‌متر بوده که درمقایسه با دوره مشابه سال گذشته 56 درصد کمتر شده است.
مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای خراسان‌رضوی نیز در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: به دلیل کاهش بارندگی سال گذشته و بارندگی‌های منطقه‌ای سال جاری به احتمال زیاد جیره‌بندی آب در تابستان اجرایی می شود.
احمد قندهاری مجموع بارندگی ها در اردیبهشت‌‌ماه جاری را خوب ارزیابی کرد و اظهار کرد: این بارندگی‌ها منطقه‌ای بوده و کمبود آب را جبران نمی‌کند به همین دلیل در صورتی که شهروندان در مصرف آب صرفه جویی نکنند آب در تابستان جیره بندی می شود.
کاهش 19 درصدی بارندگی ها
وی اعلام کرد: مجموع بارندگی‌ها از ابتدای مهرماه سال گذشته تا ٢٠اردیبهشت جاری ١٩درصد نسبت به سال گذشته
است.
مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای خراسان‌رضوی با اعلام اینکه تاکنون، ٢٦درصد از ذخایر سدهای استان آب‌گیری شده است، عنوان کرد: میزان بارندگی متوسط استان 230 تا 240 میلی متر است.
آب؛ شاهرگ توسعه
وی تصریح کرد: شاهرگ توسعه در بخش های گوناگون آب است و ضرورت دارد تا با مدیریت مصرف بهینه آب در بخش مصارف خانگی، کشاورزی و صنعتی در مسیر توسعه گام برداشت.
مدیر کل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی به مهر گفت: این استان طی 14 سال گذشته به غیر از سال های زراعی 87-88 و 90-91 و 92 دچار خشکسالی بوده و این زنگ خطری بزرگ است.
حجت علی شایان فر اظهار کرد: متوسط بارندگی در سال 90-91 و 91-92 وضعیت مطلوبی داشته اما به دلیل اینکه طی 15 سال اخیر خشکسالی های شدیدی دامن این استان را گرفته، سطح آب سفره های زیر زمینی کاهش زیادی داشته و بارندگی های اخیر تاثیر چندانی بر منابع آب زیر زمینی نداشته است.
بیشتر بارندگی ها طی سالهای اخیر به صورت باران بوده است
وی تاکید کرد: بیشتر بارندگی ها طی سالهای اخیر به صورت باران بوده اما بارش باران سبب جاری شدن روان آب و سیلاب می شود در صورتی که بارش برف به دلیل ضریب نفوذ بالایی که دارد به بهبود وضعیت منابع زیرزمینی کمک می کند.
مدیر کل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی عنوان کرد: در حال حاضر 90 درصد آب در بخش کشاورزی مصرف می شود بنابراین می توان با ترویج کشت های گلخانه ای، کشت محصولاتی که به آب کمتری نیاز دارد و استفاده از آبیاری به شیوه نوین مانع مصرف بی رویه آب در این بخش شد.
..............................
گزارش: مرضیه صاحبی