به گزارش خبرنگار مهر، سید حسن رضوی در همایش ملی چالش‌های بحران آب در حوزه دریاچه نمک که ظهر سه شنبه در اتاق بازرگانی استان قم برگزار شد، با اشاره به اینکه مباحث مرتبط با جایگاه و اهمیت آب به نسبت سایر کالاهای دیگر برای همه روشن است ابراز داشت: آب به عنوان نیاز حیاتی مهم و راهبردی در دنیا مطرح شده و نمی‌شود به آن نگاه عام داشت.
وی افزود: باید باور عمومی در زمینه آب را با فرهنگ‌سازی و تبیین جایگاه آب تغییر دهیم تا تمام مردم جایگاه واقعی آب را بدانند.
معاون برنامه‌ریزی استانداری قم خاطرنشان کرد: در شرایط فعلی به رغم تمام کارهایی که شده به آب آنطور که باید اهمیت داده نمی‌شود و این کالا جایگاه خود را بین ما پیدا نکرده است.
وی با اشاره به اینکه چه از بعد مصرف سرانه و چه از بعد ارزش اقتصادی آب، عملکرد ضعیفی داریم عنوان کرد: در سرانه مصرف میانگین مصارفمان بیش از دو برابر است. با اینکه کشور خشکی هستیم مراعات این کالای حیاتی را نمی‌کنیم و این به دلیل ندانستن اهمیت و ارزش اقتصادی این کالا است که این موضوع صدمات جبران ناپذیری به ما زده و خواهد زد.
رضوی با اشاره به اینکه هزینه‌های آب در سبد هزینه‌های ما حداقل‌ها است عنوان داشت: در تأمین آب هزینه‌ای بسیار بیشتر از رقمی که از مردم دریافت می‌شود، اختصاص می‌یابد.
نگاه به آب اقتصادی نیست
وی خاطرنشان کرد: در بخش شرب مردم نیم درصد هزینه تأمین آب را پرداخت می‌کنند و در بخش کشاورزی یک درصد هزینه را دریافت می‌کنیم.
معاون برنامه‌ریزی استانداری قم گفت: این نشان می‌دهد ارزش اقتصادی آب را ندانسته و به همین علت است که در کشاورزی یک سوم محصولی که باید را به دست می‌آوریم.
وی اضافه کرد: ظرف 5 دهه گذشته سرمایه‌های مردم را برای سدسازی‌ها مصرف کرده‌ایم اما با مدیریت غلط همین سرمایه‌ها هم دارد مستهلک می‌شود.
رضوی تصریح کرد: در بهره‌برداری از تأسیسات شرایط ما حادتر است و این نشان می‌دهد در بعد ملی و استانی رقم‌های پایینی در بهره‌وری مطرح می‌شود.
وی گفت: در بخش پایلوتی اثرگذاری‌های بالا به دست آورده‌ایم اما تا کنون این را عمومی نکرده‌ایم و این موجب شده در طولانی مدت به اهداف خود نرسیم.
معاون برنامه‌ریزی استانداری قم با اشاره به اینکه تجارب مدیریتی منابع آب در 5 دهه گذشته حکایت از ناکارآمدی‌های متعدد دارد خاطرنشان کرد: رویکرد ما در این مدت صرفاً عرضه محور بوده که این روش ناکارآمدی خود را اثبات کرده است.
وی با اشاره به اینکه رویکرد تکنولوژی محور در مدیریت آب هم جوابگو نبوده ابراز داشت: استفاده از ظرفیت‌هایی مانند آبیاری تحت فشار و بارانی خروجی مطلوب به همراه نداشته است.
تعارضات ذی‌نفعان در حوزه آب
وی خاطرنشان کرد: بحث دیگر این است که عملکرد سازمان‌ها نیز ناکارآمد است و تعارضات میان ذی‌نفعان مانع مدیریت صحیح شده است. حتی در دو مدیریت بزرگ کشور که در بخش آب درگیر هستند مانند وزارت کشاورزی و وزارت نیرو استراتژی کارآمدی نداریم و از آن طرف با نهادهای غیر دولتی مانند شهرداری‌ها هم تعارضاتی داشته‌ایم که مدیریت نشده است.
معاون برنامه‌ریزی استانداری قم اضافه کرد: روش موفقی که در دنیا جواب گرفته توسعه بر اساس مبانی فرهنگی سیاسی با نگاه زیست محیطی است که در کشور کمتر به آن نگاه شده است. ما همیشه فکر کردیم تکنولوژی و پول مشکلات ما را حل می‌کند اما بعد از انقلاب اسلامی این مباحث را تجربه کردیم و به این جمع بندی رسیدیم که بدون دخیل کردن مردم و نگاه زیست محیطی نمی‌توان به نقطه مطلوب رسید.
وی گفت: مشکلات امروز ما ناشی از سوء مدیریت دیروز بوده پس امروز باید نگاهی به فردا داشته و طوری حرکت کنیم که در آینده دچار مشکلات بیشتر نشویم.
رضوی عنوان کرد: در شرایط فعلی به این نتیجه رسیده‌ایم که نمی‌شود تمام کارها را به مهندسان و اقتصاددانان واگذار کرد و باید به چرخه طبیعت و محیط زیست احترام گذاشت. در نهایت طی سال‌های اخیر دنیا به این نتیجه رسیده که بدون مشارکت جامعه‌شناسان و مردم هیچ راهکاری جوابگو نیست.
وی با اشاره به اینکه از هشت چالش بزرگ دنیا آب چالش اول است افزود: اگر نگاهی به مهم‌ترین مشکلات قرن 21 داشته باشیم، تغییرات آب و هوایی بسیار چشمگیر و مشکل‌ساز است و این به دلیل دخل و تصرف در طبیعت است. ما داریم حاصل کار خود را می‌بینیم و به وضوح درک می‌کنیم دخل و تصرف در طبیعت چه تأثیری دارد.
معاون برنامه‌ریزی استانداری قم گفت: جنگل‌زدایی و کویرزایی یکی از مهم‌ترین چالش‌های امروز کشور ما است که در کل خاورمیانه دارد وضعیت خطرناکی به وجود می‌آورد.
وی با اشاره به تاریخچه تأمین منابع آبی در قم ابراز داشت: روزی گمان می‌کردیم که اگر طرح علی آباد اجرا شود مشکل آب قم حل می‌شود. پس از آن در مورد طرح 15 خرداد چنین نگاهی داشتیم. امروز هم که با هزینه فراوان طرح انتقال آب از سرشاخه‌ها را به عنوان طرح جامع آب قم انجام دادیم، با این شکل مدیریت هنوز مشکل آب قم حل نشده است.
رضوی به این تاریخچه در سطح جهان اشاره کرد و افزود: زمانی در قرن 19 مشکل آب را با زور حل می‌کردند. پس از آن در قرن بیستم قانون مطرح شد. امروز هیچ یک از این روش‌ها جواب نداده است.
وی با اشاره به اینکه در سال گذشته آبی 91 درصد آورد رودخانه قم کاهش پیدا کرده است اضافه کرد: در سال آبی جدید با اینکه 100 میلیون متر مکعب بین حوزه‌ای آب انتقال دادیم، همین عدد باقی مانده است.
دو برابر شدن سختی آب چاه‌ها
به گفته معاون برنامه‌ریزی استانداری قم بیلان منفی 350 میلیون متر مکعب آب است که نیمی از آن دارد با آب شور جبران می‌شود. سختی آب چاه‌های قم در یک دهه گذشته بیش از دو برابر شده است.
وی به پیش‌بینی‌های علمی اشاره کرد و افزود: در آینده وضع بدتر خواهد شد و اکثر بارش‌ها غیر موثر یا مخرب می‌شود. سطوح یخ‌های قطب کمتر شده و زمین گرم‌تر می‌شود. ظرف دو دهه آینده تجربه 200 سال گذشته را از نظر گرم شدن زمین خواهیم داد.
وی با اشاره به اینکه در محدوده جغرافیای سیاسی استانها مدیریت جامع آب امکان‌پذیر نیست ابراز داشت: یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات، استانی کردن مدیریت آب است که شرایط بدی ایجاد کرده و کسی خود را مسئول نمی‌داند که این مشکل را حل کند.
رضوی با اشاره به اینکه در قم تفاهم‌ها تبدیل به تقابل شده است گفت: ما در تقسیم منابع آب سرشاخه‌ها با استان اصفهان تفاهم نداریم و این خروجی یک تصمیم غلط است. نتیجه این شده که امکان توزیع عادلانه آب وجود ندارد.