به گزارش خبرگزاری مهر، رایزنی فرهنگی ایران در دهلی، با توجه به نقش متولیان مساجد در کشور هند، در آستانه ماه مبارک رمضان، متولیان مساجد پیروان اهل بیت(ع) در دهلی و ایالت‌های همجوار را دعوت كرد تا در اجلاسی در خصوص مباحث مرتبط تبادل نظر كنند كه نخستین بار در در سی و پنج سال اخیر و از سوي يك نهاد ايراني برگزار مي‌شد.
در اين اجلاس كه در دهلي نو برگزار شد، علاوه بر چهره‌هاي مسجدي و ديني و امامان جماعت مساجد شيعي هند، متوليان امور فرهنگي جمهوري اسلامي ايران در كشور هندوستان نيز حضور داشتند.
مسجدها با كمك مردم اداره شوند
اجلاس با سخنان حجتالاسلام مهدوی‌پور، نماینده ولی فقیه در هندوستان، به عنوان نخستين سخنران، رسميت يافت. وي در سخنان خود، خطاب به متوليان مساجد در هند گفت: مسجد، مهمترین پایگاه دینی در اسلام و مقدس‌ترین مکان و پایگاه همبستگی امت اسلامی است.
وی همچنين با بيان احاديث به اهمیت آبادانی مساجد اشاره کرد و گفت: غیر از رسیدگی به ظاهر مساجد، باید به باطن و روح مساجد نیز توجه کرد و البته همه مي‌دانيم كه روح مساجد، تعلیم و تربیت و عبادت است.
مهدوی‌پور در ادامه سخنان خود با استناد به فرمايشات امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری كه مسجد را سنگر و محل آمیختگی دنیا و آخرت معرفي كرده‌اند، اظهار كرد: برای رسیدن به مساجد زنده و فعال، باید تلاش کرد و از هرگونه اختلاف پرهیز و دوري كرد.
وی همجنين به نقش ائمه جماعات در مساجد اشاره و آنرا مهم ارزيابي كرد کرد و گفت: باید از ائمه جماعات به نحو شایسته‌اي بهره برد تا با استفاده از توانايي‌هاي آنها، هم حضور جوانان را افزايش داد و هم اينكه مساجد را با حضور و كمك‌هاي مردم اداره كرد.
مسجد مرکز آموزش مسلمانان باشد
حجتالاسلام سید محمد عسگری، دبیر مجمع جهانی اهل بیت(ع) در هند، سخنران ديگر اين اجلاس بود كه موضوع سخنراني خود را به نقش جوانان در مساجد و شیوه‌ها و عوامل جذب جوانان به مساجد اختصاص داده بود. وي با استناد به حدیثی از پیامبر(ص) که دوران جوانی را بهترین زمان عمر انسان می‌داند، اظهار كرد: چه بهتر که جوانان بخشي از این ایام را در مساجد سپری کنند.
حجتالاسلام مهدوی، نماینده‌ي جامعة المصطفی(ص) العالمیة در هندوستان نيز در سخناني نقش مساجد در تعلیم و تربیت را يادآور شد و بيان كرد: ائمه ما در مسجد نبوی(ص) کرسی درس برقرار و مردم را با معارف الهی آشنا کردند؛ بنابراين شایسته است كه مسجد مرکز آموزش مردم مسلمان باشد.
وی در ادامه گفت: ما با توجه به آمار موجود از شیعیان در هندوستان حداقل به هزار دارالقرآن کریم، 500 مدرسه در مقطع دبستان و 200 مؤسسه‌ي فرهنگی نیاز داریم که متأسفانه آمار موجود بسیار کمتر از این است. در حال حاضر نيز فعال كردن مساجد، تنها راه پر كردن اين خلاء براي پاسخگويی به نیاز جامعه‌ي شیعه است.
روحاني توانمند، خلأ مساجد هند است
سید بدرالحسن زیدی، متولی مسجد نویدا، سخنران بعدی بود که با ارايه‌ي گزارشی فعالیتهاي مسجد نویدا و چگونگي و ميزان جذب جوانان شیعه به این مسجد را برشمرد و گفت: برای جذب جوانان در مسجد، کلاس‌های متنوع آموزشی برگزار می‌كنيم که این موجب رونق مسجد شده است.
بهادر عباس، متولی مسجد شاه مردان (کربلا مسجد) در دهلی نيز در سخناني به مشکلات این مسجد و املاک موقوفه آن اشاره و اظهار کرد: با همکاری و پشتیبانی علماء و مردم توانستیم مقداری از اراضی موقوفه را بازپس بگيريم و برای تحویل باقی موقوفات مسجد در تلاش هستیم.
وی از حاضران در اين اجلاس درخواست كرد تا متولیان این مسجد را بازپس‌گيري موفوات مسجد شاه مردان ياري برسانند. بهادر عباس تأكيد كرد: این مسجد و موقوفات آن در مرغوب‌ترین نقطه دهلی قرار دارد که در آینده می‌توان با ساخت و ساز آن را به پایگاهی مهمی برای شیعیان و مسلمانان تبدیل كرد.
عالمی، معاون رایزنی فرهنگی ايران در دهلي، دیگر سخنران این اجلاس بود که با ارايه بحث با موضوع حضور زنان در مساجد، این مشکل عمده‌ي اکثر مساجد هندوستان مبنی بر عدم حضور بانوان را مورد بررسی قرار داد.
وی به دو گروه از روایات در جواز و عدم جواز حضور زنان در مساجد اشاره و اظهار كرد: با توجه به آیه 63 سوره نور بر مشارکت عمومی مؤمنین در مسائل اجتماعی که یکی از مصادیق آن حضور در نماز جماعت است، شواهد تاریخی مبتنی بر حضور زنان در نماز جماعت حضرت رسول(ص) وجود دارد و نمي‌توان آثار مثبت حضور زنان در مساجد را كتمان كرد.
وي در ادامه سخنان خود گفت: برخي از روایات عدم جواز، از نظر سند مخدوش هستند و بیشتر به اهمیت حجاب بانوان اشعار دارد، بنابراين نمی‌توان از نیمی از جامعه و حضور پرشور زنان در اجتماع به جهت این چند روایت ممانعت كرد در حالیکه روایات دسته دوم، همه به حضور زنان دلالت دارد.
وی در پایان به شیوه‌های جذب بانوان و راهکارهای عملی آن اشاره کرد و از متولیان خواست در این باره تلاش جدی به عمل آورند.
آخرین سخنران از متولیان مساجد هند نيز سید اشتیاق حیدر جعفری، از مسجد الخضراء شهر فریدآباد بود. وی گفت: ما از هیچکس کمک اقتصادی نمی‌خواهیم، فقط درخواست ما روحانی خوب و فعال است تا بتواند به مسجد ما رونق دهد؛ زیرا هرگاه یک روحانی را برای مسجد آورده‌ایم پس از مدتی به ایران بازگشته و ما را تنها گذشته‌اند. ما نیازمند کمک‌های فکری و معنوی هستیم و از شما می‌خواهیم ما را در این خصوص یاری كنید.
آغازي براي ساماندهي مساجد شيعيان
علی فولادی، رایزن فرهنگی کشورمان در دهلي، آخرين سخنران اين اجلاس بود. وي به جمع‌بندی مباحث مطروحه در این اجلاس پرداخت و اين هم‌انديشي را نقطه شروعي برای حرکتی جدی برای ساماندهی مساجد شیعیان دانست.
وی گفت: اهمیت تأسیس مساجد در دین اسلام بر هیچ کس پوشیده نیست و پیامبر مکرم اسلام (ص) در نخستین گام خود برای آماده‌سازی زیرساخت لازم براي تشکیل حکومت اسلامی، مسجد قبا را به عنوان پایگاه ارتباط خداوند سبحان با خلق و مرکز رسیدگی به امور دنیوی و اخروی مردم بنا كرد.
وی در ادامه سخنان خود اظهار كرد: در روایات و احادیث وارده اقدام مؤمنین در آبادانی مساجد، مانع نزول عذاب خداوند دانسته شده و حضرت علی (ع) آنرا یکی از 6 نشانه جوانمردی دانسته است. در روایتی دیگر آمده کسانی که مسجد را گرامی بدارند، خداوند را در حال شادمانی ملاقات می‌کنند و نامه اعمال ایشان به دست راستشان داده می‌شود. پرهیز از تحقیر مسجد و اهل مسجد، حضور در اجتماع مسلمین در مساجد، روشن نگاه داشتن چراغ مساجد از دیگر مواردیست که در ضمن آبادانی و نگهداری از مساجد مطرح شده است.
رایزن فرهنگی کشورمان در هند، بهداشت و نظافت مساجد را يكي از عناصر مرتبط با ساختار مساجد دانست و گفت: یکی از معضلاتی که باید جامعه‌ي مؤمنین هند به آن توجه جدی كنند، موضوع نظافت و به ویژه پاکیزه نگاه داشتن مساجد است. اگر حدیث شریف «النظافه من الایمان» را قبول داریم؛ چرا باید مساجد ما مانند معابد هندوها از تمیزی برخوردار نباشند؟ و چه بسا کثیف و وضعیت نامطلوب داشته باشند؟
وی در ارتباط با اهمیت نظافت مساجد به برخی احادیث و روایات در ارتباط با رفع آلودگی‌ها از مساجد و آلوده نکردن آن، غبارروبی از مساجد و اجتناب از هر وضعیتی که باعث آزرده شدن مؤمنین مانند بوی بد دهان و عرق بدن و .... می‌شود، اشاره كرد.
فولادی همچنين در بخش دوم سخنان خود به وجود دو نظریه‌ي حداقل‌گرا و حداکثرگرا در کارکرد مساجد اشاره کرد و گفت: طرفداران هر دو نظریه بر کارکردهای حداقلی مانند محل عبادت دانستن مساجد، تعلیم و قرائت قرآن، برپایی نماز جماعت، وعظ و خطابه و هرگونه عملی که زمینه‌ي انس مسلمانان را با خداوند فراهم می‌سازد اتفاق دارند؛ اما اختلاف این دو گروه در مسایل دیگری مانند کارکردهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مساجد است.
وی برای تبیین این بخش از سخنان خود، ضمن استناد به فرمايش امام خمینی (ره) که فرمودند؛ امیدوارم مساجدمان برگردد به حال مساجد صدر اول، به دو آیه از قرآن اشاره کرد و گفت: قرآن در آیه‌ای می‌فرماید: «یا بنی آدم خذوا زینتکم عند کل مسجد» و در آیه دیگری می‌فرماید: «المال والبنون زینة حیاة الدنیا» که اگر این دو آیه را در کنار هم قرار دهیم، نتیجه می‌دهد که اهل مسجد به هنگام حرکت به سوی مسجد باید پول و فرزندان خود را به همراه داشته باشند، که می‌توان از این مفهوم برداشت کرد که مساجد محل رتق و فتق امور اجتماعی مردم است.
وي تصريح كرد: اگر مؤمنی مشکل یا نیاز مالی دارد این موضوع می‌تواند در مسجد طرح و اهل مسجد بلافاصله در همانجا با همراه داشتن پول ـ بدون تضییع وقت ـ مشکل وی را برطرف سازند و همچنین همراه داشتن فرزندان اشاره به جنبه تربیتی حضور در مساجد دارد که کودکان از ابتدا به اجتماع مسلمانان وارد شده و ضمن تربیت شدن به آداب عبادی، از مشکلات و مسایل اجتماعی مسلمانان آگاه شوند.
فولادی همچنين در بخش ديگري از سخنان خود، عوامل تأثیرگذار بر کارکرد مساجد را برشمرد و گفت: این عوامل را می‌توان در چهار عنصر امام، امنا، مردم و حکومت دسته‌بندی کرد.
وی ویژگی‌های لازم برای دو دسته اول را ثابت بودن و حضور همیشگی در مسجد، توانایی علمی، هماهنگی و اجتناب از اختلاف، مقبولیت بین مردم، روابط عمومی مناسب ، استفاده از شیوه‌های جذب مخاطب و تلاش همراه و منطبق با برنامه برای تمشیت امور مسجد دانست و نقش اصلی مردم را در توسعه‌ي حضور و تقویت اجتماع شکوهمند در مساجد و حمایت و پشتیبانی از مساجد دانست.
علي فولادي، رايزن فرهنگي كشورمان در دهلي، در سخنان پایانی خود با پیشنهاد تأسیس مرکزی برای ساماندهی امور مساجد پیروان اهل بیت(ع) به نقش این مرکز به ارتباط‌گیری با حکومت اشاره كرد و افزود: اگر متوليان مساجد به این کارکردهای مسجد اعتقاد دارند، برای آزمودن میزان موفقیت خود ـ با حکم قراردادن وجدان خود ـ بررسی كنند که اگر مسجد آنان تعطیل شود چه اتفاقی در محله‌ي آنها رخ مي‌دهد و چه مشکلات اجتماعی ـ فرهنگی و تربیتی برای مسلمین روی می‌دهد.