به گزارش خبرنگار مهر، نجفعلی میرزایی مدیرعامل خانه کتاب عصر روز سه‌شنبه 10 تیر در نشستی خبری که در محل این موسسه برگزار شد، با ابراز نگرانی از اینکه به گفته او «وضع کتاب در ایران، وضع خوبی نیست» به برخی مصادیق این مدعا اشاره کرد و گفت: پدیده زردنویسی، زردخوانی و وجود کتاب‌نماها، عناوین غیرحقیقی و کتاب‌های عامه‌پسند، چهره غالب کتاب در ایران هستند.
وی افزود: وضع کتاب‌های آموزشی و دانشگاهی هم در چارچوبی کنترل شده نیست اما ساماندهی این عرصه نیازمند یک تحول است.
تا مدیری تغییر می کند، سر و کله خبرنگاران پیدا می‌شود
مدیرعامل خانه کتاب در این بخش از سخنانش به انتقاد از رسانه‌ها هم پرداخت و گفت: تا یک نفر در خانه کتاب استعفا می‌دهد، سر و کله خبرنگاران حوزه کتاب پیدا می‌شود و از «سونامی تغییرات مدیریتی» در خانه کتاب سخن می‌گویند در حالی که ما از رسانه‌ها انتظار انتقادهای شدید اما نسبت به چالش‌های اصلی حوزه کتاب داریم. واقعیت این است که بدون وجود خبرنگاران حرفه‌ای کتاب، عرصه کتاب متحول نمی‌شود.
میرزایی گفت: ما به عنوان خانه کتاب چیزی برای پنهان کردن نداریم اما باید به وضع آسیب‌دیده صنعت نشر در ایران رسیدگی کرد. عمیقاً معتقدم که اساساً برنامه‌ریزی کلان کتاب مبتنی بر تحقیقات علمی درباره وضعیت فعلی و مطلوب کتاب نیست. میلیاردها تومان صرف برگزاری یک نمایشگاه بین‌المللی کتاب می‌کنیم اما برنامه‌ریزی برای این نمایشگاه مبتنی بر حل بحران‌های عرصه کتاب نیست.
متاسفانه کتاب‌هایی که در حد جایزه نیستند، جایزه می‌گیرند
وی سپس با بیان اینکه ما در خانه کتاب، جریان نقد را به عنوان یک جریان مادر و تحول‌آفرین در عرصه کتاب تشخیص داده‌ایم، افزود: مهمترین عامل رکود کیفی عرصه کتاب و در واقع کیفیت کتاب‌ها در ایران، فقدان جریان نقد کتاب است و به همین خاطر است که کتاب‌هایی که در حد جایزه نیستند، جایزه می‌گیرند.
نویسندگان به دغدغه رهبری در مورد نقد کتاب پاسخ مثبت نداده‌اند
مدیرعامل خانه کتاب همچنین گفت: یکی از مهمترین توصیه‌های رهبری، دعوت نویسندگان به نقد است، حتی ایشان خواهش کرده‌اند که آنها وارد عرصه نقد کتاب‌ها شوند ولی به عقیده من، نویسندگان ما تا این لحظه به این دغدغه رهبری پاسخ مثبت نداده‌اند.
95 درصد نشریات «کتاب ماه» اهدا می‌شدند!
میرزایی در بخش دیگری از این نشست خبری و پیش از بیان جزئیات تغییرات ساختاری که در نشریات 10 گانه «کتاب ماه» وابسته به موسسه خانه کتاب در شُرف وقوع است، تاکید کرد: تنها در سال 92 مبلغ 2 میلیارد تومان هزینه نشر مجلات «کتاب ماه» شده است، از نظر توزیع هم اساساً نشریات «کتاب ماه» توزیع خارج از تهران هم نداشته‌اند و 95 درصد آنها هم یا اهدا شده‌اند و یا همین الان هم انبارهای خانه کتاب مملو از این نشریات است.
وی بار دیگر به ذکر دلایل انتقادش به برخی رسانه‌ها در خصوص این قبیل مشکلات پرداخت و گفت: دوستان رسانه‌ای بگویند که آیا ما باید این وضعیت غلط را ادامه دهیم فقط برای اینکه برخی دوستان ناراحت نشوند یا باید بدون نگرانی از این قبیل مسائل حاشیه‌ای، کارمان را ادامه دهیم و امور را اصلاح کنیم؟!
هزینه 2 میلیارد تومانی برای نشریات «کتاب ماه» تنها در سال 92
مدیرعامل خانه کتاب افزود: نشریات «کتاب ماه» که 10 عنوان بودند، با این بودجه 2 میلیاردی به اهداف خودشان نرسیدند. مثلاً کتاب ماه فلسفه را در نظر بگیرید؛ فلسفه آن این بوده که به هر کتابی که در ایران به عرصه فلسفه می‌پرداخته، بپردازد اما به ضرس قاطع می‌گویم که برخی از این نشریات تا 80 درصد مطالبش فقط مختص کتاب‌های خارجی بوده است در واقع مجله‌ای که قرار بود کتاب‌های فلسفی ایران را مورد نقد و بررسی قرار دهد، تبدیل شده بود به نشریه معرفی کننده کتاب‌های خارجی این عرصه.
میرزایی گفت: تعداد زیادی از این نشریات تبدیل شده بودند به ویژه‌نامه‌های شخصیت‌های علمی جهان مثلاً کتاب ماه حوزه دین چهره‌هایی مثل جان هیک را معرفی می‌کرد در حالی که تنها 1 درصد کتاب‌های ایرانی در این مجلات نقد یا معرفی می‌شده است و اساساً ما با بحران نقد نشدن کتاب مواجه هستیم.
وی سپس به برخی اقدامات برای تغییر این رویه اشاره کرد و افزود: اقداماتی که ما انجام داده‌ایم، اقدامات تکمیلی است، ما برخلاف برخی دوستان رسانه‌ها که اعلام می‌کنند، چیزی را تعطیل نکرده‌ایم البته که اگر چیزی کارکرد خودش را از دست بدهد و نیازمند تعطیل کردن باشد، باید تعطیل شود ولی از بس، خبرنگاران حوزه کتاب پرسیده‌اند چرا تعطیل شد که ما مسئولان هم فکر می‌کنیم باید همیشه بگوئیم نه، تعطیل نشده است. سوال من این است چرا خبرنگارها به جای این سوالات، از ما انتقاد نمی‌کنند که چرا یک رویه غلط را ادامه می‌دهید؟!
تغییر دوره انتشار مجلات «کتاب ماه» به فصلنامه
مدیرعامل خانه کتاب سپس از تغییر دوره انتشار نشریات «کتاب ماه» به فصلنامه خبر داد و دلیل این اقدام را به جریان انداختن نقد تخصصی در عرصه کتاب اعلام و تاکید کرد: نشریات «کتاب ماه» مطلقاً درباره کتاب‌هایی که در ماه گذشته منتشر شده‌اند، نبوده‌اند بلکه به معنای کلی کتاب به ما هو کتاب می‌پرداختند. ضمن اینکه یک ماه فرصت کمی است برای پرداختن به کتاب‌هایی که در طول یک ماه منتشر می‌شوند.
میرزایی با بیان اینکه اولین شماره‌های فصلنامه‌های «نقد کتاب» اواخر شهریور منتشر می‌شوند و تلاش خواهد شد که به مرور درجه علمی و پژوهشی را هم دریافت کنند، گفت: کار این نشریات صرفاً در حوزه نقد کتاب خواهد بود و هیچ برنامه‌ای خارج از چارچوب نقد کتاب‌های ایرانی نخواهد داشت. نشریه اطلاع‌رسانی حوزه کتاب از این پس زیر نظر سیدفرید قاسمی منتشر خواهد شد. در خصوص عناوین هم باید بگویم که فصلنامه‌های هنر، علوم اجتماعی، علوم سیاسی، فلسفه، تاریخ، ادبیات، کودک و نوجوان و علوم و فنون، با همان عنوان سابق منتشر خواهند شد.
وی ادامه داد: برخی از نشریات «کتاب ماه» هر یک تبدیل خواهند شد به 4 مجله تخصصی، مثلاً کتاب ماه دین تبدیل خواهد شد به فصلنامه تخصصی فقه و حقوق، قرآن و حدیث، ادیان و فرق و مذاهب و نشریاه کلام و عرفان هم ملحق خواهد شد به فصلنامه تخصصی فلسفه و میراث پژوهی. نشریه «کتاب ماه» کلیات هم در قالب فصلنامه دیگری به نام کتاب، اطلاع‌رسانی و ارتباطات منتشر خواهد شد. علاوه بر اینها چند گاهنامه نقد کتاب هم داریم که البته زمان انتشارشان به همین شکل (گاهنامه‌ای) است یعنی ممکن است در طول سال یکی، دو بار یا کمتر و بیشتر منتشر شوند.
مدیرعامل خانه کتاب در توضیح بیشتر دلایل این تغییرات بنیادین در نشریات زیرمجموعه این موسسه گفت: برای ما مهم بود که اگر قرار است 2 میلیارد تومان هزینه نشر این مجلات شود، نسبت به نتایج عینی و کیفی این حرکت در عرصه کتاب در ایران اطمینان حاصل کنیم. ما به دنبال به حرکت درآوردن جریان نقد کتاب در ایران هستیم چرا که وقتی جریان نقد کتاب فعال نباشد، ما با 80 درصد آثار کم‌ارزش در جامعه مواجه هستیم.
متاسفانه نقد کتاب در ایران یعنی تخریب یا تملق!
میرزایی افزود: ما مجلات کتاب ماه را از حالب پیمانکاری که قبلاً داشتند، درآورده‌ایم و از این پس سردبیر، فقط سردبیر است و مسائل مالی با بخش مالی حل و فصل خواهد شد. ما اجازه نخواهیم داد که فصلنامه‌های نقد کتاب شخصیت‌محور باشند بلکه قرار است نشریاتی دانشگاهی باشند هر چند که متاسفانه نقد کتاب در ایران نهادینه نشده و مساوی شده یا تخریب یا تملق.
وی در بخش دیگری از سخنانش از انتشار کتاب کتابشناسی ایران در 3 جلد و زیر نظر سیدفرید قاسمی و همچنین گزیده‌ای از مهمترین و باکیفیت‌ترین مقالات نقد در تاریخ کشور خبر داد.
میرزایی همچنین به جایگاه ویراستاران در تولید کتاب در ایران اشاره کرد و از تلاش موسسه خانه کتاب برای تقویت این جایگاه و ایجاد خانه ویراستاران در آینده‌ای نه چندان دور خبر داد.
جزئیاتی از جلسات بازنگری در جوایز حوزه کتاب
مدیرعامل خانه کتاب همچنین در خصوص روند برگزاری جلسات به منظور بازنگری جوایز حوزه کتاب در این موسسه و به ریاست معاون امور فرهنگی وزارت ارشاد، گفت: در حال آسیب‌شناسی این جوایز هستیم و خوشبختانه بحث‌هایی بسیار جدی مطرح می‌شود و این فرآیند روندی رو به جلو دارد. در این جلسات درباره دولتی بودن یا نبودن جوایز، نحوه مدیریت بر آنها، میزان جوایز نقدی و جوایز معنوی بحث می‌شود و به نظرم به زودی به سرانجام خوبی خواهد رسید و پیش بینی می‌کنیم تا 45 روز و نهایتاً دو ماه آینده پیش نویس طرح جامع جوایز حوزه کتاب معاونت فرهنگی وزارت ارشاد آماده شود.
راه‌اندازی خانه ترجمه با بیش از 10 هزار جلد کتاب به زودی
وی در پایان از راه‌اندازی خانه ترجمه با بیش از 10 هزار جلد کتاب ترجمه شده از فارسی به زبان‌های دیگر زیر نظر احسان عباسلو و در طبقه دوم موسسه خانه کتاب در آینده نزدیک خبر داد.