به گزارش خبرنگار مهر، در سال 1347 هجری شمسی انجمن شهر اردبیل با برگزاری انتخابات اعضای خود را از میان نخبگان و تحصیلکرده گان شهر گلچین کرد. اعضایی که برای پایان دادن به محرومیت و عقب ماندگی شهر به میدان آمدند تا بتوانند آغازگر تحولی باشند که تا نسل ها جزو افتخارات این شهر به حساب آید.
در نهایت محمد امیری به عنوان رئیس انجمن، یوسف معماری نایب رئیس، بابا حاج نجفی دبیر، محمد ذکری دبیر و عبدالرحیم جلایی، لطفعلی مناف زاده، حاج خان اوغلان نوری، عباس رحیمیان و علی اصغر شیخ باقری به عنوان اعضای انجمن انتخاب شده اند.
انجمنی که نقطه عطف کارنامه خود را در انتخاب احمد نایبی به عنوان شهردار اردبیل در تاریخ این شهر ثبت کرد.
احمد نایبی فرزند بابا متولد 1304 هجری شمسی به روایت خود در کتاب "خط عمر" هفت روز گذشته از چله بزرگ زمستان در محله باغمیشه متولد شد و در سن پنج سالگی در محضر نایب محمد خان رشید لشکر و حاج آقا آخوند اجودی خواندن قرآن را فرا گرفت.
جلسه انجمن شهر اردبیل
اهتمام به تحصیل حتی در دوران جنگ
در شش سالگی به مدرسه صداقت به مدیریت مرحوم میرزا شفیع شیرانی رفت و تحصیلات خود را در مدارس هدایت، سعدی و نهایتا در دبیرستان صفوی تا پایان پنجم متوسطه به پایان رساند.
حمله قشون روس وقفه ای چند ماهه در تحصیل ایجاد می کند و در همین مقطع نایبی از محضر خلیل علومی و ابوالفضل حلال زاده علوم حوزوی را تا باب حادی عشر می آموزد.
بعد از رجعت دوباره به مدرسه در سال 1322 هجری شمسی برای ادامه تحصیل به تهران رفته و در نهایت با پایان دادن تحصیلات 12 طبیعی در 1323 هجری شمسی از رشته داروسازی پذیرفته می شود.
به پیشنهاد پدر سال بعد با کنکور مجدد از رشته پزشکی دانشگاه تهران پذیرفته می شود که پس از گذراندن دوران تحصیل در دانشگاه با ارائه دانشنامه و با تز ممتاز در 1330 به خدمت سربازی فراخوانده می شود.
خدمت به عنوان رئیس بهداری گردان یکم آغاز می شود، نقطه آغازی که تحولات قابل توجه بسیاری را دامن زاده و خدمات نایبی را برای نسل های بعد ماندگار می کند.
تصویر جوانی مرحوم نائبی
کاهش مرگ و میر زایمان طبیعی توسط اولین رادیولوژیست اردبیل
فریدون نوری مدیرعامل سابق شبکه بهداری بهزیستی اردبیل، مرحوم نایبی را اولین شخصی می داند که به دلیل تحصیل در بیمارستان زنان دکتر جهانشاه صالح؛ بخش بیماری های زنان و زایمان را در اردبیل راه اندازی می کند.
اقدامات وی در انجام فورسپس، ورسیون و کرانیو تومی موجب می شود مرگ و میر های زایمان های طبیعی به حد قابل توجهی کاهش یابد. علاوه بر این به دلیل آموزش و رعایت بهداشت زنان باردار بسیاری از بیماری های نوزادان در آن مقطع کاهش می یابد، تا جایی که احداث زایشگاه سینا به اهتمام این پزشک جوان بخش مهمی از بهداشت زنان بارادار و زایمان های اصولی را زمینه سازی می کند.
نایبی در مصاحبه های مختلف و در بیان فعالیت های این دوران دیدار با فرزندان و نوه هایی نوزادانی که از مرگ نجات یافته اند را شیرین ترین خاطره خود ابراز کرده است.
در کنار این اقدام مهم به صورت جدی با بیماری دیفتری که در سال های 1334 در اردبیل شایع بوده است، مقابله می کند.
نوری عنوان می کند که به دلیل دخالت افراد غیر فنی نایبی به بهداری منتقل می شود اما شور خدمت به مردم موجب می شود برای اولین بار کلینیک رادیوگرافی را بعد از گذراندن دوره آموزشی در اردبیل راه اندازی کند.
نمایی از ساختمان قدیمی و تاریخی شهرداری اردبیل
در سایه همین افدامات و نیز به دلیل توان مدیریتی بالا و حسن خلق در سال 1342 به سمت کفالت و در سال 1343 به ریاست بهداری اردبیل منصوب می شود.
احداث و نامگذاری طبقه دوم بیمارستان بوعلی، افتتاح و تجهیز مرکز نیمه ساخت مبارزه با سل، احداث درمانگاه رازی، درمانگاه مهر و مرکز بهداشت دهان و دندان و درمانگاه سرعین بخشی از خدمات این پزشک حاذق است.
اجرای برنامه چهار ساله توسعه شهر
توانمندی نایبی از چشم فعالان انجمن شهر و مردم پنهان نمی ماند و اعضا تحصیل کرده این انجمن بلافاصله در سال 47 بعد از انتخاب اعضای خود نایبی را به عنوان شهردار معرفی می کند.
شهرداری که قرار است برنامه چهار ساله توسعه شهر را بر اساس نقشه جامع توسعه 25 ساله اجرا کند و در سایه همان توانمندی اغلب مفاد این برنامه به اجرا در می آید.
اردبیلی ها به یاد دارند که نائبی در طول مدت حضور خود در شهرداری اردبیل اجرای خیابان کمربندی پیرامون شهر به طول 20 کیلومتر و عرض 30 متر، اجرای خیابان 20 متری ججین از "داشکسن" تا کوی باغمیشه،اجرای خیابان ساحلی در مسیر رودخانه بالیخلو از پل ججین تا پل سید آباد، اجرای خیابان سی متری از جنب مسجد باغمیشه تا میدان عالی قاپو و اجرای خیابان سی متری از راسته بازار تا میدان عالی قاپو را در سال 48 در کارنامه خود ثبت می کند.
میدان معروف و تخریب شده "عالی قاپو"ی اردبیل
تا جایی که در همان سال انجمن شهر و دکتر نائبی به عنوان شهردار اردبیل در سطح کشور به عنوان انجمن و شهردار نمونه انتخاب شده و تحسین مردم را توشه افتخارات خود می کنند.
عادت نائبی به عنوان مهمترین ویژگی شخصیتی و مدریتی به ارتباط تنگاتنگ با مردم بوده و گزارش سالانه خود را در اختیار مسئولان و مردم قرار می داده و تلاش خود را در راستای خدمت به خلق فهیم عنوان می کند.
بطوریکه در سال 88 خطاب به یوسف معماری یکی از اعضاء انجمن شهر آن دوره می نویسد:" ما با هم اشتراک روحی فراوانی داریم و آن ایمان به یک روح اجتماعی در مردمی است که بد و نیک را می فهمند و ارج می نهند و بنابراین مستحق خدمتگذاری اند و گرچه گذشت روزگاران به دفعات بطلان آن را در بسیاری از موارد ظاهر ساخته است، هنوز بر آن عقیده استواریم اعم از اینکه کاری از دست ما ساخته باشد یا نباشد."
تصفیه بدهی شهرداری و کمک گرفتن از همت مردمی
نایبی در سال دوم خدمت خود در شهرداری خیابان کشی امتداد منصوریه و خیابان کشی خیابان بیست متری از جنب مسجد باغمیشه و اتصال آن به خیابان کمربندی و در سال سوم اجرای امتداد خیابان سی متری از راسته بازار تا میدان پیرعبدالملک و ادامه آن تا خیابان کمربندی و خیابان کشی از جنب مسجد سلیمان تا مسجد صفویه و ادامه آن تا خیابان کمربندی را در پیش می گیرد.
مراسم کلنگ زنی کتابخانه عمومی اردبیل
نهایتا در سال 51 خیابان کشی مسیر خطی دباغ خانه بین پل سید‌آباد و یعقوبیه و رشته دوم در امتداد خیابان سی متری از مقابل مسجد باغمیشه تا بیرون شهر و اتصال آن به خیابان کمربندی اجرا می شود و مابقی برنامه ها به شهردار بعد واگذار می شود.
حد فاصل میدان شریعتی و سه راهی دانش فعلی همچنان به نام این شهردار مردمی و نوگرا ثبت شده و همه شهروندان این خیابان را با نام اصلی خود یعنی خیابان نائبی می شناسند.
به گفته یوسف معماری از اعضا انجمن شهر اردبیل در همان سال ها و پزشک اردبیلی در نقشه های صفوی رود بالیخلو دو شاخه داشت که در زمان خیابان کشی ها عملا یک شاخه آن مخروب شده بود.
وی که این سخنان را در خصوص برخی انتقادها به خیابان کشی های آن دوره بیان می کند، اضافه کرد: بنابراین خیابان کشی ها تاثیر منفی در چشمه های جاری این شهر که به نقل از جهانگردان سفر کرده دوران صفوی اردبیل را به شهر ونیز شبیه کرده بود، نداشته است.
معماری همچنین عمده اقدام شایان توجه نائبی را در تجهیز شهرداری اردبیل و پرداخت بدهی های آن عنوان می کند. بطوریکه با سد بندی از سازمان آب تا پل یعقوبیه بیش از 80 هزار متر مربع زمین برای شهرداری ایجاد می شود که بعد از فروش نیمی از آن شهرداری نه تنها بدهی های قبلی خود را پرداخت می کند، بلکه در مابقی فضای ایجاد شده بلوار و زمین بازی ایجاد می شود.
میدان ساعت اردبیل که هم اکنون تخریب شده
معماری می گوید: علاوه بر این تمامی محصولات کشاورزی و تولیدی شهر که به استان های دیگر صادر می شد، مشمول عوارض شهرداری بود و نکته جالب اینکه در زمان نائبی عوارض شهرداری به صورت کامل از سوی شهروندان پرداخت می شده و شهروندان وقتی هزینه کرد خود را مستقیما در عمران شهر مشاهده می کردند همیار شهرداری بودند.
معماری به یاد دارد که به غیر از تلاش های فراموش نشدنی صفری شهردار سال 1332 هیچ شهردار دیگری به قد و قواره نائبی در اردبیل ظاهر نشده است.
نایبی علاوه بر اقدامات ذکر شده کلنگ زنی کتابخانه شیخ صفی، احداث بلوار تبریز و آستارا، جدول کشی و آسفالت کوچه ها و معابر، نوسازی پارک ملت مطابق با نیازهای روز شهر، راه اندازی شرکت اتوبوسرانی اردبیل با 10 دستگاه اتوبوس را در کارنامه خود دارد.
علاوه بر این به گفته معماری طراحی پیرامون شیخ صفی به قطر 100 متر برای اولین بار در زمان نائبی مطرح شد که قرار بود توسط شهرداری اجرا شود و نهایتا اجرای آن مسکوت ماند.
بازدید استاندار آذربایجان شرقی از بیمارستان بوعلی به همراه دکتر نائبی شهریور 48
وی تاکید دارد در صورتی که این طرح به شهرداری ارائه شده است امروز در بایگانی این دستگاه اجرایی موجود خواهد بود.
نائبی مبتکر ایجاد مرکز فوریت های پزشکی در کشور
درست پس از پایان دوران شهرداری، مرحوم نائبی سال بعد به عنوان نماینده مجلس مسئولیت خدمت رسانی به مردم شهر خود را می پذیرد تا با دست و بال بازتر و اختیارات بیشتری خدمت کند.
اتفاقی که خود وی بعدها آن را به دلیل سنگ اندازی ها و عدم تحقق آمال و خواسته های مردم اردبیل به عنوان بزرگترین اشتباه و خبط زندگی خود خواند.
با این وجود در مدت نمایندگی برای اولین بار طرح ایجاد مرکز فوریت های پزشکی را به کمیسیون بهداشت مجلس طرح می کند. طرحی که با کارشناسی نحوه اجرا و تامین مالی مورد پذیرش واقع شده و در نهایت در تمامی استان های کشور اجرا می شود.
نائبی در سفر مکه مکرمه
ساخت راه های اردبیل به آستار و تبریز، تغییر ساختمان رادیو اردبیل به صدا و سیما، ساخت راه اردبیل – ارجستان و ساخت خانه جوانان شیر و خورشید از دیگر اقدامات وی در همین مقطع است.
با این وجود نایبی اقدامات طلایی خود را کافی نمی داند و شش ماه قبل از پایان دوره مجلس بیست و سوم عدم تمایل خود را برای انتخاب مجدد اعلام می کند.
وی پس از نمایندگی مجلس در تاریخ 17 شهریور 1354 به عنوان پزشک ساده بهداری که خود آن را ساخته بود، طبابت را از سر می گیرد و بعد از وقوع انقلاب به شهر تهران نقل مکان می کند.
شور نویسندگی و شاعری در پزشک حاذق
نایبی از جمله نخبگان علمی اردبیل است که سال های متمادی در مطبوعات اردبیل به ویژه نشریه "قبس" مقاله های اجتماعی، فرهنگی، تاریخی، ادبی، پزشکی و بهداشتی را با اسامی مستعار "بابا" و "ایاذ" به نگارش درآورده است.
مرحوم نائبی در اواخر عمر
علاوه بر این تربیت اخلاقی و ادبی وی موجب می شود از سنین نوجوانی علاقه مندی به شعر در وجود او شکل گیرد. اشعاری که بیانگر ذوق و قریحه و روح مردمی شاعر است.
مرحوم نائبی در شعر مرگ زیبای خود گفته است:
"دوست می دارم که اندر شهر خود در موطن خود
در میان مردم خود جان دهم، والا بمیرم."
امروز اردبیل داغدار شخصی است که ثبت یادگارهای وی و مهمتر از همه نتایج و ثمرات این اقدامات از توان قلم خارج است.
.................................
گزارش: ونوس بهنود