آخرین دور از مذاکرات ایران و کشورهای 1+5 برای رسیدن به توافق جامع هسته ای که از دو هفته قبل در وین آغاز شده بود از روز گذشته روند جدی تری به خود گرفت. دلیل این تغییر، حضور وزیران خارجه چهار کشور آمریکا، فرانسه، انگلیس و آلمان در پایتخت اتریش برای قانع کردن جمهوری اسلامی برای دست کشیدن از حقوق مسلم خود بود.
پیش از حضور "جان کری، "لوران فابیوس"، "ویلیام هیگ"، و "فرانک والتر اشتاین مایر" در وین، "سید عباس عراقچی" معاون وزیر خارجه و مذاکره کننده ارشد ایران در گفتگوهای وین، هشدار داده بود که زیاده خواهی های غرب می تواند موجب شکست مذاکرات و خروج ایران از گفتگوها شود.
یک منبع نزدیک به مذاکرات نیز به رسانه های آمریکایی اعلام کرده بود که حضور وزیران خارجه، به دعوت "کاترین اشتون" مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، احتمالا بیش از آنکه به خاطر بررسی نحوه پيشرفت مذاکرات باشد، تلاش برای مذاکره درباره مسائل سخت تر است.
عراقچی پیش از آغاز دیدارهای وزیران خارجه چهار کشور آمریکا، فرانسه، انگلیس و آلمان با "محمد جواد ظریف" وزیر امور خارجه ایران گفته بود : پس از گذشت شش ماه از مذاکرات میان دو طرف به ویژه این یازده روز ، فکر می کنیم که بحث ها پخته تر و آماده تر شده است. بحث ها جمع بندی و اختلافات میان دوطرف کاملا مشخص شده است و حتی با دقت کامل، حد و مرزهای آن هم مشخص شده است. گزینه هایی که درباره اختلافات وجود دارد ارائه شده و در حقیقت جلسات فشرده ای که میان ایران و 5+1برگزار شده می توان گفت که همه بحث ها برای تصمیم گیران سیاسی آماده شده است.
عراقچی با بیان اینکه مذاکره شش جانبه و یا رسمی در وین با حضور وزرای خارجه انجام نخواهد شد،گفت: با حضور آنان دیدار ها و مذاکرات دوجانبه برگزار خواهد شد و تصور ما این است که این دیدارها در سطح وزرای خارجه بتواند راهگشای مشکلات موجود باشد و امیدواریم که در هرکدام از موضوعات راهی را برای رسیدن به توافق باز کند. اگر با حضور وزرا این اتفاق بیفتد ، دوباره از روز دوشنبه دو طرف به جلسات فشرده خود در سطح سیاسی باز خواهند گشت تا این توافقات در سطح بالا در قالب متن توافق نگارش شود .
مذاکره کننده ارشد ایران در وین همچنین در مورد مهمترین موضوعی که این روزها در وین درباره آن بحث می شود گفت : غنی سازی جدی ترین موضوع مذاکرات است و تصمیم گیری در این خصوص نیز سخت ترین بخش مذاکرات ما است باید هم خواسته های مردم ایران رعایت شود و هم ضمن آن نگرانی هایی که نسبت به ابعاد برنامه وجود دارد مرتفع شود. رسیدن به چنین فرمولی کار سختی است.
به گزارش مهر، از چند روز قبل رسانه ها و مقامات غربی بر روی این موضوع متمرکز شده اند که ایران باید تعداد سانتریفیوژهای خود و همچنین ظرفیت تولید سوخت را کاهش بدهد و این در حالی است که بازرسی های آژانس بین المللی انرژی اتمی نشان می دهد تهران فقط برای تامین سوخت راکتورهای خود اقدام به تولید سوخت می کند و دلیل آن نیز کارشکنی های است که طرف های غربی در سال های گذشته در تامین سوخت مورد نیاز ایران انجام داده اند.
توپ کجاست؟
وضعیت مذاکرات به گونه ای که دو طرف نیازمند اتخاذ تصمیماتی سخت هستند. موضع ایران در جریان این مذاکرات شش ماهه تغییر نکرده و در اصل این 1+5 است که با مطرح کردن موضوعات جدید موجب پیچیده شدن روند گفتگوها شده است. علاوه بر این اختلافاتی نیز میان اعضای 1+5 در مورد توافق نهایی با ایران وجود دارد که لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه، به صراحت به آن اذعان کرده است.
بر هین اساس می توان گفت که با وجود ادعای مقامات غربی توپ هم اکنون در زمین 1+5 است و نه ایران و این کشورهای غربی هستند که باید با کنار گذاشتن اختلافات خود تصمیمی واحد در خصوص توافق جامع هسته ای بگیرند.
اما اشتاین مایر، وزیر امور خارجه آلمان، پس از پایان دیدارهای روز گذشته در وین گفت : آلمان و دیگر اعضای گروه 1+5 تلاش می کنند تا ایران را قانع کنند که رسیدن به توافق فوریت دارد. ممکن است این آخرین فرصت برای حل صلح آمیز برنامه هسته ای ایران باشد . اکنون به ایران بستگی دارد که تصمیم بگیرد که آیا می خواهد با جامعه بین الملل همکاری کند یا آنکه وضعیت این کشور به صورت فعلی باقی بماند. توپ هم اکنون در زمین ایران است. اعضای 1+5 موضعی واحد در برابر ایران دارند.
وریر امور خارجه آلمان همچنین گفت: امیدوارم تا زمان باقی مانده تا تاریخ 20 جولای، زمان کافی برای ایران وجود داشته باشد تا درباره تغییر نظرش تصمیم گیری کرده و در پایان مسیر رسیدن به توافق هموارتر شود.
در همین رابطه "ویلیام هیگ" وزیر امور خارجه انگلیس، نیز گفت : این نکته مهم است که ایران در مورد آنچه برای رسیدن به توافق ضروری است واقع بین تر باشد. هنوز اتفاق مثبت چمشگیری در مذاکرات رخ نداده و در مذاکرات وین نیز هنوز تغییر مهمی اتفاق نیفتاده است.
سخن آخر
پس از امضای توافق ژنو در آذرماه سال گذشته انتقادات فراوانی توسط افراطیون از کشورهای 1+5 صورت گرفت. منتقدین اعتقاد داشتند که برنده واقعی این توافق ایران است . از همین رو اکنون به نظر می رسد که کشورهای غربی قصد دارند با سخت کردن شرایط توافق امتیازهای احتمالی که قرار است از تهران بگیرند را افزایش بدهند.
هر یک از کشورهای حاضر در گروه 1+5 منافع مختلفی در حل موضوع هسته ای دارند از همین رو نوعی رقابت پنهان میان آنها برای کسب حداکثر امتیازات وجود دارد و همین امر دلیل اصلی کندی پیشرفت مذاکرات در وین است.
به نظر می رسد تا زمانیکه 1+5 بر این اختلافات درونی غلبه نکرده و دست از زیاده خواهی خود برندارد نتیجه این مذاکرات همان می شود که در سال های گذشته شاهد آن بوده ایم. این کشورها در سال گذشته با دست کشیدن از مواضع غیر اصولی خود به توافقی موقت با تهران دست یافتند و اکنون نیز باید خواسته های غیرمنطقی خود را کنار گذاشته و مسیر رسیدن به توافق جامع هسته ای را هموار کنند.
-------------------------------
گزارش از عبدالحمید بیاتی