به گزارش خبرنگار مهر، هفته گذشته با کشته شدن یک بزمجه بیابانی به عنوان یکی از نادرترین گونه‌های در حال انقراض در روستای جهادآباد واقع در شهرستان شاهین‌شهر تاسف و تاثر همگان را برانگیخت.
در طول این مدت با توجه به عکس ایستاده انتشار یافته از بزمجه خفه شده در سایت ها شایعات فراوانی مبنی بر عظیم‌الجثه بودن این حیوان در سایت‌های خبری و خبرگزاری ها منتشر شد ضمن اینکه برخی عنوان بزرگ ترین بزمجه دنیا را به این مارمولک دادند و طول آن را بیش از دو متر دانستند.
نکته مهم این است که منطقه شاهین شهر و میمه نیز منطقه‌ای مارمولک‌خیز است و بیشتر ایستگاه‌های آتش نشانی در هفته‌های گذشته از گزارش‌های مردمی مشابهی در زمینه دیده شدن بزمجه در روستا‌های حوالی این منطقه خبر دادند اما آتش‌نشانان اعزامی نتوانستند این بزمجه را پیدا کنند.
بر این اساس با توجه به اینکه اینکه نام بزمجه بیابانی در زمره در کنوانسیون منع تجارت گونه های در حال انقراض نیز درج شده است اهمیت آگاهسازی مردم درباره چگونگی برخورد با این گونه های نادر حیات وحش بیش از پیش رخ می نمایاند.
بر این اساس با پرویز کردوانی پژوهشگر و محقق محیط زیست کشور و حمید ظهرابی رئیس اداره کل محیط‌زیست استان اصفهان به گفتگو نشسته ایم.
آگاه کردن مردم درباره گونه‌های نادر جانوری ضروری است
پرویز کردوانی در گفتگو با خبرنگار مهر در این زمینه اظهار داشت: هر منطقه‌ای در کشور ایران دارای حیوانی نادر همانند تشی(جونده‌ای خاردار)، جوجه تیغی، بزمجه، خرس، پلنگ و موارد دیگر می تواند باشد و بر این مبنا یکی از وظایف اداره محیط‌زیست هر استان این است که برای مردم روستاها یا مناطق مختلف راجع به گونه‌های بومی و نادر آن منطقه توضیح دهد.
وی افزود: بر این اساس محیط‌بانان هر منطقه باید مردم را آگاه کنند که در صورت رویارویی با هرکدام از این حیوانات چگونه برخورد کنند و به آنها اموزش دهند که اگر به بسیاری از حیوان‌ها نزدیک نشویم آنها نیز کاری با ما ندارند.
پژوهشگر و محقق محیط‌زیست کشور تصریح کرد: بر همین اساس بزمجه‌ای که در شاهین‌شهر اصفهان به دست افراد ناآگاه شکار شده حیوانی بی آزار است و به طور معمول غذاهایی همچون حشرات و جوندگان را می خورد گرچه برخی از بزرگ‌ترین بزمجه‌ها گاهی بزغاله نیز شکار می‌کنند.
محیط‌زیست بی آزار بودن بزمجه بیابانی را اطلاع‌رسانی کند
وی ادامه داد: با توجه به اینکه محیط‌زیست طبیعی این گونه نادر از بزمجه بیابانی در منطقه‌ای از شاهین‌شهر قرار دارد، وظیفه مسئولان محیط‌زیست این است که با جمع کردن مردم در مکان‌های عمومی بی آزار بودن این حیوان را به مردم متذکر شوند.
کردوانی بیان داشت: همچنین لازم است به مردم این منطقه آموزش داده شود تا در صورت مواجه شدن با این نوع حیوان در وهله اول محیط‌بانان را برای زنده‌گیری حیوان آگاه کرده و یا در صورت احساس ترس یا خطر به دلیل جثه حیوان با سروصدا آن را فراری داده و با یاد گرفتن جهت و مسیر فرار حیوان آن را به محیط‌بانان یادآور شوند.
وی با اشاره به اینکه تغییرات آب و هوایی می تواند منجر به خارج شدن حیوانات از محیط مناسب زندگی خود خارج شود، تصریح کرد: به طور مثال زمانی که محدوه کوهستان پر از برف می شود تمام آهوان به محدوده دشت کوچ می کنند و می‌توان مردم مناطق را آموزش داد که آذوقه این حیوانات را تامین کنند چرا که آنها به نوعی در روزهای سرد سال مهمان مردم این مناطق می شوند.
ضرورت اتحاد مسئولان و مردم برای حفظ گونه‌های نادر جانوری
پدر علم کویرشناسی ایران با اشاره به لزوم هماهنگی مسئولان و مردم در راستای حفظ گونه‌های نادر و رو به انقراض جانوری در ایران تاکید کرد: در تمام کشورهای دنیا محیط‌بانان ماشین مخصوص تعقیب حیوانات و تجهیرات ویژه ای برای بیهوش کردن حیوانات شماره‌گذاری و آزمایش دارند.
وی اضافه کرد: این در حالی است که محیط‌بانان ما در کمال تعجب گاهی با موتور گازی باید انجام وظیفه کنند و به همین دلیل گاهی شکارچیان با برترین ماشین، موتور و با امکانات کافی حیوانات نادر را شکار می کند و محیط بانان ما علی رغم جانفشانی نمی توانند به گرد پای آنها برسند.
کردوانی با تاکید بر توجه بیشتر مسئولان و مردم بر حفظ حیات وحش و محیط‌زیست تاکید کرد: در کشورهایی همچون استرالیا و چین سازمان محیط زیست به منظور پرورش آهو و گونه‌های نادر دیگر به علوفه‌کاری و حفر چاه اقدام کرده و و حتی گوزن و گورخر پرورشی را به دنیا نیز صادر می کنند.
وی ادامه داد: این در حالی است که در کشور ما برخی گونه‌های جانوری به دلیل شرایط نامناسب زندگی رو به نابودی می روند که لازم است مسئولان همانگونه که به فکر تامین غذا و آب انسان‌ها با روش‌های مختلف هستند برای تامین شرایط زندگی حیوانات نیز اقدام کنند.
پژوهشگر و محقق محیط‌زیست کشور گفت: بر همین اساس می توانیم با برنامه‌ریزی صحیح برای پرورش گونه نادر بزمجه بیابانی در محیط های مساعد زندگی این حیوان اقدام و امکانات تسهیلات مانند غذا و آب فراهم شود.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با توجه به شایعاتی مبنی بر بیرون آمدن بزمجه مذکور از چاه درباره احتمال این مسئله، تاکید کرد: احتمال این موضوع منتفی نیست چراکه بزمجه‌ها از خانواده تمساح و کروکدیل هستند و بیشتر در تالاب‌ها و باتلاق‌ها و برخی نیز در قنات زندگی می کنند.
لزوم جایگزینی گونه‌های نادر شکار شده
کردوانی تصریح کرد: برای پیگیری این موضوع لازم است محیط‌بانان از مقنی و فردی که آخرین بار برای لایروبی قنات اقدام کرده سئوال کنند که آیا در این قنات‌ها با بزمجه روبرو شده اند و اینکه حیوان با دیدن مقنی چگونه برخورد کرده است.
وی با اشاره به اینکه به طور مثال اگر حیوان با دیدن مقنی پنهان شود خطراتی برای انسان ندارد، تاکید کرد: بر این اساس محیط بانان باید با تعیین جنسیت حیوان شکار شده نر برای پیداکردن جفت آن اقدام و با تکثیر این گونه نادر، حیوان مرده را جایگزین کنند.
دستگیری ضاربان بزمجه در شاهین شهر
همچنین حمید ظهرابی مدیر کل اداره محیط زیست استان اصفهان در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به اینکه نام بزمجه بیابانی در کنوانسیون جهانی منع تجارت گونه‌های در حال انقراض درج شده است از دستگیری ضاربان بزمجه بیابانی در شاهین‌شهر و برخورد جدی قضایی با آنها خبر داد.
وی افزود: حیوانی که تصویر جسد آن بر روی برخی سایت ها قرار گرفت با نام بزمجه بیابانی، یکی از انواع خزندگان مناطق مرکزی با آب و هوای بیابانی و نیمه بیابانی است که در تمام این محدوده پراکنده شده است.
این مسئول ادامه داد: به دلیل تخریب های زیستگاهی جمعیت این گونه کاهش یافته و بدین لحاظ این حیوان در رده حیوانات آسیب پذیر دسته بندی شده به گونه ای که حتی نام آن در کنوانسیون منع تجارت گونه های در حال انقراض درج شده است.
بزمجه بیابانی حیوانی کاملا بی آزار است
وی با بی اساس خواندن خبرهایی که حیوان کشته شده را عظیم الجثه توصیف کردند، بیان داشت: اندازه این نوع از بزمجه بیابانی به شکل کاملا طبیعی از سر تا دم مابین 130 تا 150 سانتی متر( حدود یک متر و نیم) است اماعکس بزمجه موردنظر از فاصله بسیار نزدیک گرفته شده و بدین لحاظ بسیار بزرگ به نظر می رسد.
ظهرابی با تاکید بر اینکه بزمجه بیابانی حیوانی کاملا بی آزار است و تنها سرو صدای زیادی ایجاد می کند، ابراز داشت: این حیوان هیچگونه خطری برای انسان ندارد و از حشرات و جوندگان کوچک و پرندگان خاص تغذیه می کند و به هیچ عنوان مهاجم و سمی نیست.
وی با توجه به شایعاتی مبنی بر اینکه این حیوان از قناتی در منطقه جهادآباد خارج شده تصریح کرد: نمی توان به طور قطعی گفت که این حیوان از داخل چاه خارج شده زیرا حضور این حیوان در مناطق بیابانی امری طبیعی است و هر فردی هنگام عبور از این مناطق ممکن است با آنها برخورد داشته باشد.
دستگیری دو شکارچی بزمجه بیابانی
مدیر کل محیط زیست استان اصفهان از دستگیری افرادی که در کشتن این بزمجه نقش داشتند خبر داد و گفت: در حال حاضر این دو نفر شناسایی و برعلیه آنها در دادگاه اعلام جرم و قرار است با آنان برخورد قضایی صورت گیرد.
این مقام مسئول در پاسخ به این سئوال که "آیا برنامه های آموزشی لازم برای این گونه مناطق که گونه های نادر از حیوانات در این زندگی می کند انجام شده"، ابراز داشت: متأسفانه موضوع مشاهده این حیوان در شاهین شهر برای ما اطلاع رسانی نشده بود و گرنه می توانستیم از کشته شدن این حیوان جلوگیری کنیم.
زنده گیری گونه های حیات وحش در صورت اطلاع مردم به محیط زیست
وی ادامه داد: برنامه های آموزش عمومی این مرکز به شکل روتین در حال انجام است و از مردم خوب استان نیز خواهشمندیم تا در صورت مشاهده هرگونه ای از حیات وحش در مناطق مسکونی مراتب را بلافاصله به ما اطلاع دهند تا حیوان مورد نظر مهار شده و اقدامات لازم برای به زنده گیری آن انجام شود.
ظهرابی با توجه به اینکه منطقه شاهین شهر محیط زیست طبیعی این حیوان محسوب می شود، گفت: برای آینده نیز برنامه ای داریم تا با اطلاع رسانی موثر از تکرار این موارد در این منطقه و دیگر نقاط استان پیشگیری شود اما از رسانه ها نیرز خواهشمندیم که بدون غلو در مسایل در اطلاع رسانی صحیح درباره حیات وحش همکاری لازم را با مبذول دارند.
.....................
گزارش: فاطمه کازرونی