به گزارش خبرنگار مهر، محمدرضا وصفی دبیر کارگروه بازنگری جوایز فرهنگی حوزه کتاب زیر نظر معاونت فرهنگی وزارت ارشاد، صبح امروز شنبه 4 مرداد در نشستی خبری به تشریح فعالیت‌های این کارگروه پرداخت و جزئیات تغییرات صورت گرفته در جوایز مذکور را هم اعلام کرد.
وصفی در بخشی از این نشست خبری از همسنگ شدن ارزش مادی جایزه گام اول با جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران خبر داد و گفت: مقرر شد که سطح این جایزه همسنگ با جایزه کتاب سال شود با این تبصره که این جایزه تبدیل شود به بخش ویژه جوانان جایزه کتاب سال و در مراسم اختتامیه همین جایزه (کتاب سال) برگزار شود.
وی در ادامه از واگذاری جوایز ادبی جلال آل‌احمد و پروین اعتصامی به بنیاد شعر و ادبیات داستانی خبر داد و در عین حال تاکید کرد: این بنیاد موظف شد با قدرت و اثرگذاری جدید دبیرخانه علمی و اجرایی جوایز ادبی پروین اعتصامی و جلال آل‌احمد و نیز کارگروهی را به منظور بازنگری در آیین نامه‌های اجرایی این جوایز تشکیل دهد و نیز پیشنهادهای خود را به منظور بررسی نهایی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جهت ارائه به شورای عالی انقلاب فرهنگی، تدوین و به معاونت امور فرهنگی این وزارتخانه ارائه کند.
دبیر کارگروه بازنگری جوایز فرهنگی حوزه کتاب همچنین در خصوص تغییرات صورت گرفته در مورد جایزه کتاب فصل گفت: بحث‌های فراوانی در مورد نتایجی که از برگزاری مکرر این جایزه حاصل می‌شود، در کارگروه صورت گرفت و از آنجا که بسیار مشاهده می‌شد که برخی از آثار برگزیده جایزه کتاب فصل، به طور رندوم به جایزه کتاب سال راه می‌یافتند و حتی موفق به کسب آن می شدند و نیز این مسئله که تکرار در برگزاری جایزه کتاب فصل، انرژی فراوانی را از هیات اجرایی و علمی می‌گرفت، تصمیم گرفته شد که مراسم جایزه کتاب فصل برگزار نشود اما دبیرخانه آن برای رصد علمی و اجرایی کتاب‌های منتشر شده در هر فصل، فعالیت خود را داشته باشد.
به گفته وصفی، اهدای جوایز کتاب فصل هم دیگر محلی از اعراب نخواهد داشت و دبیرخانه مذکور هم با هدف کمک به دبیرخانه کتاب سال به فعالیت خود ادامه می‌دهد و هدف از این تصمیم‌گیری نیز جلوگیری از تراکم و انباشت کتاب‌ها پشت در دبیرخانه کتاب سال است.
وی همچنین با اظهار تاسف از نبود بازخورد بیرونی کتاب‌های برگزیده جوایز مذکور به خصوص در حوزه نقد آنها و به ویژه در رسانه‌ها، اعلام کرد که جشنواره نقد کتاب هم با کمک اصحاب رسانه تقویت خواهد شد اما در نحوه برگزاری آن تجدیدنظر اساسی صورت خواهد گرفت.
دبیر کارگروه بازنگری جوایز حوزه کتاب که خود دبیر علمی جایزه جهانی کتاب سال نیز هست، با بیان اینکه برگزاری این جایزه در کارگروه بازنگری جوایز حوزه کتاب، مخالفی نداشت در عین حال گفت: با این حال همچنان این پرسش مطرح است که آیا دبیرخانه جایزه کتاب سال و جایزه جهانی کتاب سال باید یکی باشد یا دو تا؟ واقعیتی که در مورد جایزه جهانی کتاب سال وجود دارد، این است که شناسایی آثار مکتوب خوب و آوردن آنها به ایران، کار بسیار دشواری است و از آنجا که یکی از اهداف جایزه جهانی کتاب سال ترویج مطالعه آثار خارجی است، لذا باید در حوزه دیپلماسی فرهنگی در این خصوص تصمیمی جدی اتخاذ شود.
وصفی همچنین در مورد دلایل کمبود آثار داستانی در میان کتاب‌های برگزیده جوایز مذکور و به طور خاص جایزه کتاب سال، گفت: واقعیت این است که در حوزه ادبیات داستانی ما بسیار جوان هستیم. شما اگر یک بررسی از وضعیت ادبیات داستانی در کشورهای آلمانی زبان که بالغ بر 110 میلیون نفر جمعیت را شامل می‌شوند، داشته باشید، خواهید دید که آنها 8 هزار نویسنده در حوزه ادبیات داستانی دارند و این در حالی است که ما حتی به لحاظ پیشینه تاریخی هم تنها در حوزه شعر غنی هستیم و حوزه ادبیات داستانی ما چندان غنی نیست. از سوی دیگر در حال حاضر نویسندگان زن ایرانی قدرت بیشتری پیدا کرده‌اند و می‌شود گفت که 30 درصد فرآیند تولید کتاب از خدمات زنان نویسنده در ایران نشات می‌گیرد و لذا باید به این بخش هم توجه جدی صورت گیرد.
وی در خصوص تصمیم اتخاذ شده برای جایزه کتاب سال خلیج فارس، از کمبود آثار تولید شده با موضوع خلیج فارس در کشوری که به داشتن این خلیج می‌نازد، اظهار تاسف کرد و گفت: به عنوان یک مثال می‌گویم که ما هنوز روی نام‌های فارسی محله‌های جنوبی خلیج فارس کار نکرده‌ایم در حالی که بیشتر از 70 درصد از این مناطق اسامی ایرانی و غیرغربی دارد.
وصفی همچنین از اینکه به گفته او حدود 80 درصد کتاب‌هایی که در جایزه کتاب سال روی میز داوری قرار می‌گیرد، آثاری است که در تهران، قم و مشهد تولید می‌شود و جای سایر استانها در این پروسه خالی است، اظهار تاسف کرد و گفت: این در حالی است که با وجود دانشگاه‌ها در سراسر کشور، می‌توان گفت که نویسنده در همه استانها موجود است اما چاپ و نشر در همه استانها موجود نیست بنابراین اگر گره این پازل را همینطور جستجو کنیم و جلو برویم، شاید بتوانیم به دلایل توسعه یافتگی برخی مناطق و توسعه نیافتگی مناطق دیگر در کشور برسیم.
دبیر کارگروه بازنگری جوایز فرهنگی حوزه کتاب همچنین در پاسخ به سئوال خبرنگار مهر در مورد وضعیت دبیری جوایز مذکور پس از بازنگری اخیر و نیز تغییرات در سطح مادی این جوایز، گفت: آیین نامه جوایز در مورد دبیر آنها دستخوش تغییر نشده و همانطور که بوده، باقی خواهند ماند. در مورد سطح جوایز هم باید بگویم که بجز تغییراتی که اعلام کردیم، سطح جوایز ثابت مانده مثلاً ارزش مادی جایزه کتاب سال همچنان 50 سکه است اما جایزه گام اول به سطح جایزه کتاب سال نزدیک شده است. البته در مورد میزان مادی جایزه جلال آل‌احمد، بحث‌ها و نقدهای جدی مطرح است و این موضوع همچنان در حال چکش خوردن است.
وصفی در پایان سخنانش در پاسخ به سوالی درباره وضعیت ادبیات داستانی ایران به لحاظ کسب رتبه‌های برتر در جوایز فرهنگی حوزه کتاب، این مسئله را که «بسیاری از کسانی که در این حوزه (ادبیات داستانی) قلم می‌زنند، دانشگاهی نیستند»، یک پدیده ذکر کرد و گفت: این در حالی است که در سایر حوزه‌ها مثل شیمی و فیزیک و حتی برخی از حوزه‌های علوم انسانی تعداد چهره‌های دانشگاهی بیشتر است.
در این نشست خبری همچنین مالک شجاعی جشوقانی از اعضای کارگروه بازنگری جوایز فرهنگی حوزه کتاب نیز در سخنانی از اینکه بعد از این همه سال برگزاری دوره‌های متعدد جایزه کتاب سال و کتاب فصل، هیچ پژوهش جدی در رسانه‌ها در نقد و بررسی آثار برگزیده و یا خود این جوایز انجام نشده است، اظهار تاسف کرد و گفت: ما از بین تمامی مطالبی که در بررسی جایزه کتاب سال انجام شده و تعداد آنها 130 مطلب است، به این نتیجه رسیده‌ایم که این جوایز چندان هم مورد استقبال رسانه‌ها برای نقد و بررسی قرار نمی‌گیرد.