به گزارش خبرنگار مهر، سرما و گرما در کارشان اثر ندارد. اگر جشنی باشد یا راهپیمایی، پای کارند. نزدیک هر انتخاباتی شب و روزشان یکی می‌شود. اگر حادثه‌ای گوشه‌ای از شهر بیفتد، سر صحنه حاضرند. وزرا و وکلا که از پایتخت تشریف می‌آورند، دوندگی‌های اطلاع‌رسانی‌اش با آنها است. مردم امید دارند آنها صدایشان را به گوش مسئولان برسانند. مسئولان تلاش می‌کنند آنها بازوی تبلیغاتی‌شان باشند...
17 مرداد متعلق به قشری است که تمام 365 روز سال را برای بازگو کردن دغدغه‌های اقشار دیگر تلاش می‌کنند اما گاهی حتی یادشان می‌رود یک روز در سال درباره خودشان حرف بزنند.
رسانه رکن چهارم دموکراسی است و خبرنگاران رکن اصلی رسانه. یعنی خبرنگار در کنار ارکانی مانند قانون اساسی، نظام پارلمانی و احزاب سیاسی می‌تواند تضمین کننده استقرار مردم‌سالاری در کشور و در مقیاس کوچک‌تر در استانها باشد.
خبرنگار وجدان بیدار جامعه است یعنی آنجا که همه خواب می‌مانند، او باید به هوش باشد. از طرفی خبرنگاری پس از کار در معدن و بازیگری به عنوان سومین شغل سخت و زیان‌آور شناخته شده است. این در حالی است که این وظیفه پیچیده در بدترین شرایط صنفی و درآمدی بر دوش خبرنگاران گذاشته شده است. همه اینها موجب شده ایفای نقش به عنوان یک خبرنگار و با تکیه بر رسالت‌های این عرصه کار ساده‌ای نباشد.
انتقاد از نبود ضابطه مشخص در ورود افراد به خبرنگاری
فاطمه عسکری، سردبیر خبرگزاری شبستان در قم و یکی از خبرنگاران باسابقه قمی است. او ساماندهی به وضعیت خبرنگاران را یکی از نیازهای اصلی عرصه مطبوعات در قم می‌داند. به عقیده وی نبود ضابطه مشخص در ورود افراد به این عرصه به شان و جایگاه خبرنگاران ضربه زده است.
آموزش خبرنگاران دیگر دغدغه عسکری است که در سال‌های اخیر نسبت به آن بی توجهی شده است. مسئله دیگر امنیت شغلی خبرنگاران است.
سردبیر خبرگزاری شبستان در قم، شرایط کنونی که خبرنگاران در آن با قراردادهای ظالمانه خرید خبر کار می‌کنند را موجب دلسردی آنان و روی آوردن به دیگر شغل‌ها یا دوشغله شدن می‌داند.
مشکل دیگری که این خبرنگار قمی به آن اشاره می‌کند، برخورد مسئولان با خبرنگاران است.
به گفته وی مسئولان جایی که از بخواهند از خبرنگار بهره‌برداری تبلیغاتی کنند او مورد توجه قرار می‌دهند اما اگر خبرنگار بخواهد مطالبات مردم را پیگیری کند، برخورد دیگری خواهد دید.
ضعف تشکل‌های صنفی مطبوعات
ضعف در تشکل‌های صنفی مطبوعات دغدغه دیگر خبرنگاران قمی است که سید مهدی حسینی، مسئول خبرگزاری برنا در قم به آن اشاره می‌کند.
وی معتقد است رفع مشکلات خبرنگاران متولی مشخصی ندارد و هیچ تشکل صنفی قوی‌ای هم از آنان حمایت نمی‌کند.
وی با تاکید بر اینکه این مشکل به دست خود خبرنگاران قابل حل است اضافه کرد: اگر با هم متحد شده و یک تشکل صنفی قوی داشته باشیم، بسیاری از مطالبات خود را پیگیری کرده و مشکلات را برطرف می‌کنیم.
مسئول خبرگزاری برنا در قم با اشاره به ظلمی که در قراردادهای خرید خبر به خبرنگاران می‌شود افزود: از مظلومیت خبرنگاران این است که هیچکس این مشکلات عدیده صنفی را دنبال نمی‌کند تا راهی برایشان بیابد.
خبرنگار با هزار زحمت خبر را تهیه می‌کند، اگر تائید کننده صلاح بداند که آن خبر کار شود، مبلغ اندکی به خبرنگار تعلق می‌گیرد که نسبتی به هزینه‌های زندگی امروز و ارزش کاری که انجام شده ندارد.
رضا علیمحمدی خبرنگار ایرنا هم مانند بسیاری از خبرنگاران، نبود تشکل صنفی قوی را ریشه بسیاری از مشکلات می‌داند.
وی با اشاره به اینکه در دوره‌هایی در کشور شاهد قوت گرفتن این تشکل‌ها بوده‌ایم اظهار داشت: امروز این تشکل‌ها از رونق افتاده‌اند.
بسیاری از خبرنگاران نبود اتحاد در این قشر را عامل شکل نگرفتن تشکل صنفی قوی می‌داند اما علیمحمدی معتقد است اگر این تشکل وجود داشته باشد می‌تواند اتحاد را ایجاد کند.
وی با اشاره به مشکلات معیشتی خبرنگاران گفت: کافی نبودن دستمزدها و فقدان تسهیلات لازم برای مسکن و ازدواج از مهم‌ترین مشکلات خبرنگاران است.
خبرنگار ایرنا ابزار دست سیاست‌مداران شدن را یکی از آفت‌های عرصه رسانه دانست و ابراز داشت: مطبوعات و رسانه‌های مجازی باید تلاش کنند دولت را در بهبود امور مردم یاری کنند نه اینکه با جزئی‌نگری این ظرفیت را از بین ببرد. در عین حال مدیران هم باید با ایجاد ظرفیت انتقادپذیری در خود، خبرنگاران را در انجام رسالت خبری یاری کنند.
دلایل افول دوران طلایی مطبوعات قم
دغدغه بسیاری از خبرنگاران در این روزها افول مطبوعات قم از نظر کیفی است. روح‌الله کریمی، خبرنگار مهر معتقد است مسیر انبیایی و تعهد مؤمنانه خبرنگاران در قم دچار خدشه شده و این برمی‌گردد به عملکرد غلط مدیران ارشاد در دوره‌های قبل.
وی با اشاره به اینکه این مدیران به دنبال پیاده کردن اهداف سیاسی خود با استفاده از رسانه‌ها بوده‌اند، گفت: در گذشته مدیران صفحات نشریات قم که هر یک به عنوان استادان بلامنازع عرصه خبر و گزارش شناخته می‌شوند، با اشتیاق فراوان خبرنگاران نوپا را هدایت می‌کردند اما امروز همان افراد یا به گوشه‌ای خزیده و منزوی شده یا به دنبال شغل دیگری رفته‌اند و کوله‌باری از تخصص و تجربه بی استفاده مانده است.
کریمی با اشاره به اینکه در آن دوره مطالب روزنامه‌ها با کیفیت بسیار بهتر از امروز تولید می‌شد و خبرنگاران با علقه خاصی فعالیت می‌کردند ادامه داد: مدیرانی که دغدغه کار حرفه‌ای در حوزه رسانه نداشتند با سیاسی‌بازی‌های خود، مسیر خبرنگاران را منحرف کردند.
وی با اشاره به تفاوت فاحش کیفیت کار مطبوعات در سال‌های گذشته و دوره اخیر اضافه کرد: به عنوان مثال روزنامه 19 دی در سال 84، 6 رتبه برتر کشوری در جشنواره‌های مطبوعات کسب کرد اما امروز این دوران طلایی کمتر دیده می‌شود. در شرایطی که ما به خاطر این سیاسی‌کاری‌ها هر روز پسرفت می‌کردیم، استان‌هایی مانند قزوین با برنامه‌ریزی دقیق توانستند جایگاه مطبوعات خود را بسیار ارتقا دهند.
خبرنگار مهر، مشکل دیگر سال‌های اخیر در عرصه خبر را ضعف معاونان مطبوعاتی ارشاد می‌داند. به عقیده او این افراد فرهنگ‌ساز و مبتکر نبوده و توان پیش قراول بودن در عرصه مطبوعات را نداشته‌اند؛ به همین خاطر نتوانسته‌اند رسانه‌ها را از نظر آموزشی و مشاوره‌ای تغذیه کنند.
وی با اشاره به مشکلات عدیده خبرنگاران و وعده‌های هر ساله مسئولان برای رفع آنها، گفت: به نظر می‌رسد اگر سیاسی‌کاری دست از سر مطبوعات و خبرنگاران و عکاسان خبری ما بردارد، این مشکل برطرف خواهد شد.
مردم در رسانه‌ها فراموش شده‌اند
وی نبود ضمانت شغلی، پایین بودن دستمزدها، مشکلات بیمه‌ای و نداشتن جایگاه حرفه‌ای قوی را از دیگر مشکلات خبرنگاران دانست.
کریمی با اشاره به بی توجهی به سلامتی جسمی خبرنگاران خاطرنشان کرد: دفاتر مطبوعات عموماً شرایط مناسبی برای خبرنگاران مهیا نمی‌کنند. در جریان تهیه اخبار پوششی هم جایگاه مناسب به خبرنگار داده نمی‌شود و همین سلامت جسمی خبرنگاران را به خطر انداخته است.
وی چند شغله بودن خبرنگاران را از مشکلاتی دانست که موجب لطمه دیدن استقلال، شجاعت و عملکرد حرفه‌ای آنان می‌شود. مسئله‌ای که به دلیل مشکلات مالی گاهی اجتناب‌ناپذیر است.
این خبرنگار قمی مشکل بزرگ خبرنگاران را فراموش کردن رسالت خبرنگاری در حوزه درخواست‌های مردم و نیازهای اجتماعی می‌داند. او می‌گوید مردم محوری در رسانه‌ها جای خود را به مسئول‌محوری داده است و این اتفاق نامبارکی است.
وی کم‌همتی خبرنگاران در تشکیل یک تشکل صنفی قوی را عامل بسیاری از این مشکلات می‌داند. مشکلاتی که موجب شده خبرنگاران برای برگزاری جشن روز خبرنگار مجبور به التماس مدیران باشند. او می‌گوید آرزو دارد جشن روز خبرنگار به صورت یک جُنگ شاد با حضور تمام خبرنگاران و بدون اظهار نظرهای همیشگی و وعده‌های پوچ مسئولان برگزار شود. جشنی که فرصتی باشد برای بازگویی روزهای تلخ و شیرین و تجربه‌های عرصه خبر.
کریمی استقامت خبرنگاران متعهد که حتی گاهی از سوی هم‌قطارانشان سرکوب می‌شوند را تنها روزنه امید برای سپری شدن این روزهای تلخ رسانه و رسیدن به شیرینی دوران طلایی مطبوعات در قم می‌داند.
.................................
گزارش: زینب آخوندی