نجفعلی میرزایی مدیرعامل موسسه خانه کتاب در گفتگو با خبرنگار مهر و در پاسخ به سوالی در مورد جلسه اخیر هیئت امنای این موسسه اظهار داشت: یکی از مهمترین موضوعاتی که در این جلسه - که سه شنبه شب گذشته برگزار شد- مطرح بود، گزارشی تفصیلی بود که من در مورد معضلات مالی خانه کتاب ارائه دادم و از اعضاء استمداد کردم که پیگیر این مساله باشند و تاثیرات منفی نبود بودجه بر روند آتی فعالیت‌های خانه کتاب را مورد توجه قرار دهند. همچنین من گزارشی را هم از مهمترین فعالیت‌های خانه کتاب ارائه کردم و البته جناب آقای صالحی (معاون فرهنگی وزارت ارشاد و رئیس هیئت امنای خانه کتاب) هم به این مساله تاکید داشتند که کسری بودجه اغلب برنامه‌های وزارتخانه را هم سخت تحت تأثیر خود قرار داده و معضلی منحصر به معاونت یا خانه کتاب نیست.
وی در ادامه به موضوع ضرورت درآمد‌زایی از فعالیت‌های فرهنگی با هدف خودبسندگی اقتصادی اشاره کرد و گفت: برای خودکفایی ناچاریم دست به فعالیت‌هایی بزنیم که آشکارا از وابستگی ما به بودجه‌های دولتی بکاهد. این موضوع محقق نمی‌شود جز اینکه ما در زیرساخت‌ها و نیز ساختار‌های اداری و نیز ترکیب منابع والگوهای مدیریتی خود بازنگری کنیم که به نظر من تمامی اینها بخشی از پیش‌نیازها و اقتضاهای تحقق اقتصاد مقاومتی در حوزه فرهنگ هم هست.
میرزایی تاکید کرد: ما چاره‌ای نداریم جز اینکه به جای چشم دوختن به جیب دولت، به سمت ارائه خدمات و محصولات با کیفیت و مشتری‌دار و دارای جاذبه فرهنگی برای کسب درآمد پیش برویم. به باور من ایرانی‌ها یکی از ملل سخاوتمند در هزینه‌کردن در عرصه محصولات فرهنگی هستند اما به خاطر معضلاتی مانند کم‌کیفیتی کالای فرهنگی همانند غلبه کتاب زرد در بازار و پدیده‌های منافی با بومی‌سازی ارزش‌های ملی و اسلامی و امثال آنها و یا ناکارآمدی و ناکامی واسطه‌های پخش و توزیع، که مانع رسیدن محصولات کیفیت دار به دست مردم می‌شود، مردم اقبال چندانی به کتاب و نشریه نمی‌کنند. طبیعی است که سیر این پدیده خطرناک باعث شده است که سبد مصرفی خانواده ایرانی از کالاهای فرهنگی و کتاب، خالی شود. تجربه اما نشان داده که وقتی محصولی درست و به قاعده تولید و به شکلی صحیح در اختیار مخاطب قرار بگیردشهروند ایرانی از آن استقبال می‌کند.
هر حرفی به نمایندگی از هیأت امنا را تکذیب می‌کنم
مدیرعامل موسسه خانه کتاب در ادامه با اشاره به موضوعاتی که به گفته خودش اخیرا علیه او و موسسه تحت نظرش در مورد برخی از استعفاهای رخ داده در آن مطرح می‌شود، گفت: تا این لحظه هر حرفی به نمایندگی از هیأت امنا را تکذیب می‌کنم. هیأت امنا اگر حرفی داشته باشد آن را درِ گوشی به یکی از اعضای سابق خانه کتاب نخواهد گفت. طبیعی است که مواضع هیأت آمنا در نشست‌های رسمی و با حضور مدیر عامل و در قالب شفافیتی که بین بنده و اعضای ارجمند و دانشور آن حاکم است، مبادله خواهد شد. چند نفری از هیأت امنا هم نسبت به سخن گفتن از طرف هیأت امنای خانه کتاب توسط دیگران هشدار دادند.
وی ادامه داد: تحول گرایی که یکی از مطالبات همیشگی و درست و حیاتی نظام اسلامی و تأکید مقام معظم رهبری است، نباید با جنجال آفرینی هدایت شده رسانه‌ای علیه خانه کتاب متوقف شود. اگر ادعای ولایی بودن ماها صادقانه و عمیق و از عمق وجود است، باید حاضر باشیم برای تحقق فرمایشات رهبری در عرصه کتاب تن به تحولات و تبعات آن بدهیم. اگر تحول‌های عمیق در راستای نقشه کلان تحول کتاب و زیر سایه رهنمون‌های حیاتی مقام رهبری و دولت خدمتگذار برای صنعت نیمه جان و در حال فروپاشی ایران یک ضرورت است، دیگر نباید از تغییر و تحولات مدیران جزئی جار و جنجال راه بیندازیم. به خدا قسم صادقانه عرض می‌کنم که اگر روزی به این برسم که کسی از بنده بهتر در شرایط کنونی برای تحقق فرمایشات رهبری و مطالبات بزرگ تحول‌گرایانه در خانه کتاب آماده خدمت است، بنده شخصاً یک دقیقه در این جایگاه نخواهم ماند. من متعجبم از این تلاش‌های عجیب برخی برای مانع تراشی بر سر تیم جناب آقای دکتر صالحی در خانه کتاب. به جای این تلاش‌های تضعیف کننده کمی به این فکر بکنند که در همین چند ماه در خانه کتاب دقیقاً چه اتفاقات مبارکی روی داده و چه تحولات مثبتی رخ نموده است؟
میرزایی افزود: از مجموع حدود 30 نفر کادر مدیریتی خانه کتاب در این چند ماه و با وجود تغییر و تحول راهبردی و زیربنایی در نوع نگاه به مدیریت تیم جدید و قدیم اما فقط دو سه نفر به معنای واقعی استعفا داده‌اند. عقیده بنده این است که از نظر فقهی و اخلاقی و عقلانی بیرون کردن یک فرد شایسته و توانمند اصولاً حرمت دارد. تعویض مدیران هم برای خودش در روز قیامت حساب و کتابی دارد. ما اختیار نداریم که دست به تغییر و تعویض منابع انسانی بزنیم. اساس برنامه جناب دکتر صالحی و بنده حفظ ظرفیت‌های انسانی و برنامه‌ای بوده و هست.
تنها دو نفر به خواست من از دفترشان رفتند
مدیر عامل موسسه خانه کتاب همچنین گفت: در محضر خدای متعال به کسانی که مدعی‌‌اند نگران استعفاها در خانه کتاب‌‌اند، عرض می‌کنم که معاون فرهنگی و سردبیر محترم و سابق ایبنا (خبرگزاری کتاب ایران) تنها کسانی‌اند که با خواست بنده از کارشان رفتند. در خصوص ایبنا من هیچ نظری نمی‌دهم. خود شما حرفه‌ای و رسانه چی هستید، واقعا ببینید در این چند ماه ایبنا چه میزان متحول و حرفه‌ای شده است؟ جناب آقای اوجبی (معاون پیشین فرهنگی خانه کتاب) هم با همه احترامی که به ایشان می‌گذارم و هم اکنون هم از نیروهای خانه کتاب و سردبیر مجله فلسفه ما هستند، اما در مقام مدیریت فرهنگی خط و نگاه و رویکرد ایشان در خانه کتاب را با برنامه راهبردی جدید این مؤسسه ناسازگار می‌دانم.
وی تصریح کرد: خبرنگاران معترض به استعفای مدیران خانه کتاب آیا تصور می‌کنند الان بودن آنها و عقاید و برنامه‌های آنها در خانه کتاب می‌تواند برای هشت سال دوم هم ادامه یابد؟ واقعاً تصور جامعه فرهیخته اهل کتاب این است؟ بعید می‌دانم. باید در جمهوری اسلامی به تغییر و تحول مدیران حساسیت نشان ندهیم. رضای خدای متعال و آرمانهای این کشور برای رشد در صنعت نشر در این اصرار بر مدیریت نیست. اجازه بدهیم دیگران هم کار خود را بکنند.
تیم سابق اجازه کار به تازه‌نفس‌ها بدهند
میرزایی افزود: تبم قبلی خانه کتاب حضوری هشت ساله در مدیریت ابن خانه داشته‌اند. کارهای بسیار خوب و مفیدی هم به دست آنان محقق شده و هزینه های زیادی هم صورت گرفته است. تا اینجا حرفی نیست. عرض من الان این است. از تیم سابق خانه کتاب و حامیان آنان در اینجا و آن‌جا خواهش می‌کنم که بعد از مدیریت هشت ساله خود و دستاوردهای خوبشان حالا اجازه بدهند تیمی تازه نفس‌تر و البته خبره‌تر در عرصه کتاب هم کارهایشان را ادامه بدهند. اینقدر مزاحمت و تلاش برای تأثیر منفی گذاشتن بر روندهای خانه کتاب مرضی خدای متعال نیست.
مدیرعامل خانه کتاب با تصریح به اینکه تفکر حذف افراد تفکری شیطانی و غیرشرعی است، گفت: من با کمال افتخار از تحولات رخ داده در خانه کتاب اظهار رضایت می‌کنم اما خُب گاهی برخی از خبرنگارانی که از موسسه خبر تهیه می‌کنند اراده‌هایی غیرحرفه‌ای دارند. می‌خواهم به این دوستان بگویم که در 5 ماه گذشته در خانه کتاب اتفاقات مهمی رخ داده که مجموعه‌ای از آنها را در نمایشگاه کتاب دیدیم. اما با این حال این موسسه کمترین تغییر و تحولات مدیریتی را در تغییر یک دولت به دولت دیگر داشته است، اما ابایی ندارم بگویم که برخی افراد که اینجا دو یا سه شغل داشتند؛ یک شعل را از آنها گرفتیم و این معنایش استعفا و یا وادار کردن به استعفا نیست.
صبر ما هم حدی دارد
وی همچنین گفت: جناب آقای اوجبی عزیز معاون فرهنگی، دبیر جشنواره نقد کتاب، سردبیر مجله کتاب ماه فلسفه، بررس و داور در اداره کتاب و جشنواره‌های خانه کتاب و متولی چند کار دیگر بوده‌اند. من الان کاری ندارم که این کارها آیا با کیفیت تمام از یک نفر ساخته است یا نه، اما پس از هشت سال نباید تحویل کرسی مدیریت اینقدر ساخت بیاید که جمعی در رسانه و وزارت به بهانه رفتن ایشان از یکی از این شغل‌ها آرامش را از تیم جدیدی بگیرند. اگر قرار است در این دوره هم آقایان عزیز تیم سابق خانه کتاب مدیریت کنند، خُب چرا ما را آورده‌اند. چرا بنده باید هر روز از قم بیایم تهران؟ چرا آقایان سیدفرید قاسمی، دکتر مهدوی‌راد، دکتر اسلامی، آقای کیانفر، آقای جلیسه، آقای رحیمی‌ریسه، آقای دکتر ساکت، آقای دکتر شجاعی جشوقانی، آقای دکتر محسن باغبان، آقای آل‌داود و غیر این عزیزان که لطف کرده‌اند و همکاری با بنده را پذیرفتند، باید الان به خانه کتاب بیایند؟ چرا باید خانه ویرایش، خانه ترجمه، خانه نقد کتاب، دفتر حمایت از اهل قلم، مرکز کتاب پژوهی ایران، فصلنامه‌های تخصصی نقد کتاب جدید و غیر آنها در این مدت تشکیل شود؟ خوب لابد برنامه‌ای داریم که با این تیم منحصر به فرد و مجرب و توانمند و سرشناس آمده‌ایم؟ اینها تیم کتابشناسی و متخصص جناب دکتر صالحی در خانه کتاب هستند. نباید جامعه اصولگرا و ارزشمدار ما بدون توجه به این همه تحول مبنایی صرفا به خاطر استعفای یکی دو نفر از کسانی که هشت سال تمام همه تلاش خود را انجام دادند چرخ تحول و ارتقابخشی خانه کتاب را با مانع مواجه کنند. اساسا این منطق با عقلانیت و اخلاق و شریعت سازگار نیست. صبر ما هم حدی دارد.
ماجرای تماس عباسلو با میرزایی
میرزایی ادامه داد: این را هم بگویم که من در معاونت‌های خانه کتاب هیچ تغییری ایجاد نکرده‌ام. معاون محترم مالی و اداری ما بازنشسته از دوستان قدیمی جناب شجاعی بودند و خودشان تشریف بردند، که بلافاصله آقای هاتف معاون از تیم آقای شجاعی صایین جایشان را گرفتند. در بخش ارتباطات هم آقای مطلبی در سه جا کار می‌کرد. هم هیئت علمی بودند و هم معاون اطلاع رسانی و هم سردبیر کتاب ماه کلیات. خودش می‌خواست که مسئولیتش کم شود و ما هم موافقت کردیم. اگر در مقابل این حقایق، خبرنگاری می‌خواهد واقعیت را چیز دیگری جلوه دهد، باید چه بگویم؟ کار خبرنگار به نظر من شایعه‌سوزی است نه شایعه‌سازی!
وی همچنین با اشاره به استعفای احسان عباسلو از مدیریت خانه ترجمه نیز گفت: خود آقای عباسلو به من زنگ زدند و گفتند روحشان هم از رسانه و خبردهی به رسانه برای استعفا مطلع نیست. گفتند که به خاطر مسئولیت سابقشان در بنیاد شعر و ادبیات داستانی و مسئولیت فعلی‌شان در اداره کتاب نمی‌توانند سمتی پایین‌تر از معاونت را در خانه کتاب بپذیرند. جدای از این ایشان قبلاً مسئولیت سرای اهل قلم را هم داشته است و به هر دلیل آن تجربه هم در عمل موفقیت آمیز نبوده است، من هم صلاح ندیدم بخواهم در مسیر تحول کاری ایشان خلل وارد کنم.
استعفای من یک شایعه دروغ و تخریبی است
میرزایی در پایان و در پاسخ به سوالی در مورد شایعه استعفای خودش با رد صریح آن گفت: استعفای من دروغی است که از سوی تیمی که 4 ماه است در کار تخریب من هستند مطرح می‌شود. البته در ته دل از خدا می‌خواهم که فرصتی فراهم کند که بدون آسیب‌زدن به طرح‌هایی که برای خانه کتاب تدارک دیده‌ایم، مسئولیت اجرای آنها را به دیگران واگذار کنم که مشتاقانه می‌خواهند به این موسسه بازگردند. میل قلبی من ماندن در این سمت نیست اما وظیفه و تکلیف من وادارم کرده که تا جای ممکن و تا باقیمانده رمقی از صبر خودم، تحمل کنم و بمانم. اختیار ماندن و رفتن انسان‌ها دست خود آنها نیست. باید انسان به تکلیفی برسد که بیاید و به همان تکلییف هم برسد که باید برود. شیرینی کارهای سنگین برای بنده در همین تکلیف‌گرایی است.
وی همچنین از تیم همکاران خود دفاع کرد و گفت: از ابتدای تاسیس خانه کتاب تا به حال چنین تیمی از نظر قدرت کاری و حرفه‌ای بودن در این موسسه مشغول به فعالیت نبوده‌اند و تمامی آنها از برجسته‌ترین تیم‌های کتابشناسی در ایران هستند. حدود 20 روز پیش نیز جناب دکتر علی جنتی وزیر محترم ارشاد پس از ملاحظه فشارهایی که بر من وارد می‌شد، با ارسال نامه‌ای محبت آمیز به دکتر صالحی از مجموعه فعالیت‌های جدید خانه کتاب تقدیر کردند.