به گزارش خبرنگار مهر، ولی الله سیف دیشب در برنامه زنده پایش از شبکه یک سیما حضور یافت و به بیان عملکرد یکساله بانک مرکزی پرداخت.
در این برنامه، مجتبی قمری وفا سردبیر اقتصادی خبرگزاری مهر از سیف پرسید:"جناب آقای ولی الله سیف، اگر یادتان باشد که قطعا هست، دولت دهم زمستان سال 90 مصوبه خیلی مهم "برداشت مستقیم از حساب بانکها" بابت مابه‌التفاوت ارز دریافتی را صادر کرد و مقاومت‌های پنهان بانک مرکزی هم نتیجه نداد تا اینکه روزهای پایانی اسفندماه همان سال حدود 3 هزار میلیارد تومان "شبانه" از حساب بانکها پول برداشته شد و بعدها دیوان محاسبات، حکم اولیه "انفصال از خدمت رئیس کل وقت بانک مرکزی" را در این باره صادر کرد. جنابعالی نیز پس از تصدی این پست اعلام کردید کارگروه ویژه‌ای در این باره تشکیل داده اید؛ حال پاسخ دهید پس از گذشت یکسال، بانک مرکزی دولت تدبیر و امید، این برداشت را غیرقانونی تشخیص داد یا خیر؟"
وی در پاسخ گفت: این اقدام از کارهای عجیب بانک مرکزی در دولت گذشته بود که این بانک تصمیم گرفت به صورت شبانه و در آخرین روز سال دست در جیب بانکها کند. اکنون مانده‌ایم که با این اقدام چه کنیم؟ یا آن را جزء بدهکاری دولت قرار دهیم که تبعات خود را دارد.
رئیس شورای پول و اعتبار با تاکید بر اینکه هیچ منطقی برای انجام این کار وجود نداشت، در مورد راهکارهای جبران این اقدام تصریح کرد: یکی ار راه‌ها این است که برای برگرداندن این پول باید این بدهی را به حساب دولت بگذاریم و به هر حال در بسته سیاست‌های بانک مرکزی این برداشت شبانه جبران خواهد شد اما این به معنای آن نیست که بانکها خلافی در این ارتباط با مابه التفاوت ارزی انجام نداده اند.
حجم نقدینگی؛ 615 هزار میلیارد تومان
وی، حجم نقدینگی کشور را 615 هزار میلیارد تومان و مانده تسهیلات نظام بانکی را 485 هزار میلیارد تومان اعلام کرد.
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه در اقتصاد نیاز به تصمیمات بلندمدت داریم، گفت: در حال حاضر همکاری خوبی در تیم دولت وجود دارد و انضباط در فعالیت‌های پولی و مالی تنها توسط بانک مرکزی حاصل نمی‌شود.
وی، یکی از انتظارات مهم تجار و تولید کنندگان از بانک مرکزی را حمایت از تولید ذکر کرد و با بیان اینکه مسئولیت‌های زیادی بر دوش نظام بانکی است، تصریح کرد: بخش خصوصی نیاز به نظام بانکی دارد که کاملاً در خدمت آنها باشد. با این وجود، یکی از مباحث این است که نظام بانکی نتوانسته خود را با شرایط و خواسته های آنها تطبیق دهد.
سیف، یکی از بحث های جدی در بسته را تقویت سرمایه پایه بانک ها اعلام کرد و گفت: در بسته سیاستی پیش بینی شده که بانک‌هایی که خارج از نُرم هستند، لازم است سهام خود را واگذار کنند که اصطلاحاً به آن «برون رفت از بنگاه داری بانکها» گفته می‌شود. بانک مرکزی سه سال زمان برای آن در نظر گرفته است که بانکها هر سال بتوانند یک سوم مازاد سهام و شرایط بنگاه داری خود را عرضه کنند.
وی اظهارداشت: در قضاوت‌ها نسبت به بانکها این موضوع مطرح می‌شود که برخی بانکها تخلفاتی دارند اما این در حالی است که برخی از بانکها دقیقاً در چارچوب قوانین نظام بانکی و بانک مرکزی عمل می‌کنند. اما عرضه سهم بانک ها در بازار سرمایه به یکباره امکان پذیر نیست و امکان دارد که شوکی به این بازار وارد کند. بر این اساس، قرار است که به مرور طی همین مدت زمان این اقدام صورت گیرد.
رئیس کل بانک مرکزی در خصوص وضعیت سهامداران عمده نظام بانکی گفت: نظام بانکی نهادی است که ذی نفعانی دارد و باید بتواند به صورت مستقل حقوق آنها را رعایت کند اما این تضاد منافع باعث می‌شود که منافع سپرده گذاران به خطر بیافتد و حقوق ذی نفعان به درستی رعایت نشود. بر این اساس، نسبتی برای اشخاص مرتبط با بانکها (ذینفع واحد) وجود دارد و سهامدارانی را که از درصد خاصی در سهامداری بانکها بالاتر هستند، تسهیلات محدودتری نسبت به افراد عادی باید دریافت کنند که بر این اساس، بانک مرکزی نیز لیستی را به بانکها ارایه کرده است که براساس واقعیت‌ها، گزارش‌ها در مورد تسهیلات دهی را ارایه دهند که مشخص شود از قوانین عدول نکرده‌اند و این سهامداران عمده نُرم واقعی تری را پرداخت ننموده‌اند که اگر غیر از آن باشد، تخلف محسوب می‌شود و جریمه خواهند شد.
وی ادامه داد: هیچ سهامدار و سرمایه گذاری نمی‌تواند به دلیل نیاز خود بانک تاسیس کند، زیرا سپرده گذاران باید مطمئن باشند که مدیریت بانک براساس اصول و قواعد عمل می‌کند. یکی از مباحث مهم بانک مرکزی دقت در آمارها و تحلیل‌ها است؛ بدین ترتیب که بانک مرکزی از حسابرسان مستقل می‌خواهد تسهیلات بانکها به شرکت‌های تابعه را به درستی ثبت کنند و گزارش حسابرسان مستقل مبنا قرار می گیرد. به زودی شرایط را به نحوی تغییر خواهیم داد که عدول از ضوابط و پوشاندن خلاف بانکها در این ارتباط امان پذیر نباشد.
سیف گفت: امسال برای اولین سال است که به بانکها اعلام کرده‌ایم فقط در شرایطی می توانند مجمع برگزار کنند که تقسیم سود مشاع بین بانک و سپرده گذار انجام شود و حسابرس باید آن را تایید کرده باشد و اولویت با سپرده گذاران است اما بانکها روش و فرمول‌هایی را قبلاً به کار می‌گرفتند که در حق سپرده گذاران اجحاف می‌شد.
مردان 50 میلیارد دلاری ناگهان ناپدید می‌شوند
وی درباره اقدام به اخذ رشوه از سوی برخی کارمندان سیستم بانکی، گفت: از مردم می خواهم با همت جمعی از فساد رشوه جلوگیری کنند. سایت بانک مرکزی و بخش نظارت بانک مرکزی با جدیت این موضوع را دنبال می کند و اطمینان می‌دهیم که در صورت گزارش مورد توسط مردم، مشکلی برای گزارش دهنده پیش نخواهد آمد. بارها افرادی به من مراجعه می‌کنند و می‌گویند مبالغ بالایی مانند 50 میلیارد دلار دارند که می‌خواهند وارد کشور کنند و وقتی می‌گویم حواله کنید، ناپدید می‌شوند. این موضوعات و پیشنهادهای وامی، دام هایی است که برای افراد ساده لوح پهن می شود.
رئیس کل بانک مرکزی در مورد مطالبات مشکل الوصول بانکها اظهار داشت: یکی دو سال است که مدیریت منابع در بانکها ایجاد شده است. تسهیلات پرداختی بانکها باید در سررسید وصول شود اما در برخی موارد شرایطی ایجاد می‌شود که این وصول امکان پذیر نمی‌شود. مانند شرایطی که در نوسانات نرخ ارز برای تولیدکنندگان ایجاد شده و آنها را دچار مشکل کرده. در عین حال تسهیلات تکلیفی پرداختی به بانکها به ویژه بانک های دولتی بسیار زیاد است که از جمله آنها پرداخت تسهیلات به بنگاه های زودبازده بود که البته بازدهی نیز نداشتند. همچنین تسهیلات دهی به حوادث غیرمترقبه از جمله آنها است.
سیف در مورد پرونده های مطالبات معوق بانک پارسیان گفت: یکی از دلایل ایجاد مطالبات معوق برای بانک پارسیان این بود که در اوایل تاسیس و ایجاد این بانک پرداخت وام به برخی پرونده ها به صورت تکلیفی صورت گرفت به طوری که لیست اسامی برخی از افراد مشکوک الوصول دارای مطالبات معوق در این بانک جزو 575 پرونده بانک پارسیان است که بانک مرکزی به قوه قضائیه ارایه کرده است و همچنین می توان گفت که سوء جریان هایی در برخی پروند ها وجود دارد. این دیدگاه که هر پرونده ای که دچار مطالبات معوق شده فسادی در پشت آن وجود دارد باید اصلح شود.
وی با اشاره به بسته خروج غیرتورمی دولت از رکود گفت: یکی از دستور کارها احیای بخش تولید بر اساس این بسته است تا با تزریق جدید منابع توسط نظام بانکی این بخش احیا شود. بانکها وظیفه پرداخت دوباره تسهیلات به بنگاه هایی را دارند که پیش از این دارای مطالبات معوق شده اند اما نمی توان آنها را جزو بدحسابان بانکی به حساب آورد.
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه حسابرسان مستقل باید مانع بزک کردن صورت‌های مالی بانکها شوند، تصریح کرد: اگر بانکی صورت سازی کند، جریمه خواهد شد.
وی با اعلام اینکه بانک مرکزی هیچ برنامه ای برای دادن مجوز جدید بانکی ندارد، یکی از برنامه های مهم بانک مرکزی را ساماندهی وضعیت فعلی بازار پولی و مالی کشور ذکر کرد و گفت: در حال حاضر تمرکز سهامداری در بانکها مخفی شده است.
بانکهای دولتی که زیان ده هستند
سیف با بیان این که برخی بانکهای دولتی ما در حال حاضر زیان‌ده هستند، افزود: بانک ملی از بانک هایی است که تحت فشار است و تسهیلات تکلیفی سنگین و مطالبات لاوصول بسیاری دارد. بر این اساس با طیب نیا وزیر امور اقتصادی و دارایی برای احیای جدی چند بانک به ویژه در صورت های مالی آنها و ساماندهی این بانک های دولتی صحبت کرده ام. در حال حاضر 4 بانک ملی، صنعت و معدن، کشاورزی و سپه زیان‌ده هستند.
وی در بخش دیگری از صحبت خود با بیان این که بانکها در حال حاضر مابه التفاوت نرخ سود را پرداخت می‌کنند، اظهارداشت: من سعی می کنم که اصطلاح بانکداری اسلامی را به کار نبرم. بهتر است که اصطلاح بانکداری بدون ربا را به کار گیریم. برخی ها مطرح می‌کنند که بانکداری بدون ربا در برخی شعب اجرا نمی شود اما باید گفت که اثری از ربا در دستورالعمل ها وجود ندارد و نقشه راه ما این است که از بانکداری بدون ربا به سمت بانکداری اسلامی حرکت کنیم و یک بازنگری در آن انجام دهیم. نرخ سود تسهیلات هم ارتباطی با بانکداری اسلامی ندارد، زیرا نرخ تورم در اقتصاد شرایطی را ایجاد کرده است که ما را ناچار به اعمال نرخ های سود تسهیلات این چنینی می‌کند؛ بنابراین باید تلاش خود را برای کنترل تورم به کار بگیریم.
بانکها در بازار ارز آزاد فعال نیستند
رئیس شورای پول و اعتبار در مورد حضور بانکها در بازار ارز کشور گفت: بانکها در بازار ارز آزاد فعال نیستند. اخیراً نیز در مورد سرمایه صرافی ها تجدیدنظر صورت گرفته است به طوری که در شهرهای کوچک 5 میلیارد تومان و در شهرهای بزرگ 20 میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.
سیف در ادامه با بیان اینکه نوسانات شدید غیرمنطقی در بازار ارز توسط بانک مرکزی کنترل می‌شود، تاکید کرد: هر بازاری واقعیت اقتصادی خود را دارد. برنامه اصلی بانک مواجه با تورم و برنامه ریزی برای رشد اقتصادی است و تمام کسانی که نسبت به قیمت دلار حساسند، باید ثبات قیمت را مدنظر قرار دهند و نباید مانند گذشته انتظار داشته باشیم که شب بخوابیم و صبح قیمت ارز افزایش پیدا کند. نباید اجازه دهیم که تلاطم و التهاب در بازار ارز وجود داشته باشد.
رئیس کل بانک مرکزی از آمادگی برای اجرای ارز تک رقمی خبر داد و خاطرنشان کرد: بازار ارز در حال حاضر در ثبات به سر می برد اما یکی از پیش نیازهای اجرایی ارز تک نرخی اطمینان از ارتباطات بین المللی به دلیل محدودیت بانکی و کارگزاری ها است، بنابراین این موضوع مانعی می‌شود برای این که به سمت ارز تک نرخی برویم اما در صورتی که این موضوع حل شود می توانیم در فاصله 5 الی 6 ماه ارز تک نرخی را اجرایی کنیم. مهم این است که در شرایط با ثبات اقتصادی بتوان به آن عمل کرد. عرضه و تقاضا قیمت ارز را در بازار تعیین می‌کند و قیمت در بازار قابل پیش بینی نیست اما به هر حال تعادل و ثبات برای بانک مرکزی مهم است.
وی، یکی از بدترین روش های تامین مالی را مربوط به مسکن مهر دانست و گفت: پول پرقدرت که منجر به افزایش پایه پولی می‌شود، در مسکن مهر به شدت ایجاد شد به طوری که تورم 40 درصدی نقطه به نقطه تیرماه پارسال مربوط به مسکن مهر بود. بر این اساس با وزیر راه و شهرسازی تصمیم گرفتیم که با بهترین روش مسکن مهر را تامین مالی کنیم تا آثار زیان‌بار آن از بین برود و قرار شد که از درون خود آن تامین مالی صورت گیرد.
سیف در مورد تامین مالی خرید مسکن گفت: از قبل نیز مذاکراتی با آخوندی داشته ایم که ماحصل آن پیشنهاد هر دو نفر ما در این زمینه به رئیس جمهور بود که البته قصد ما رسانه ای کردن این پیشنهاد نبود بلکه می خواستیم هماهنگی این دو دستگاه یعنی مسکن وزارت راه را در این زمینه را نشان دهیم و این که برخی ها می‌گویند قرار است 80 درصد تامین مالی توسط بانکها صورت گیرد، هنوز نهایی نشده و بانک مرکزی در حال کار بر روی مکانیزم های آن است.
رئیس کل بانک مرکزی اظهارداشت: در حال حاضر بخش مسکن در کشور راکد است و تولیدی در آن انجام نمی‌شود، نیاز داریم که طبقه متوسط بتواند برنامه ریزی برای تامین مسکن خود انجام دهد؛ بنابراین ایجاد صندوق پس انداز مسکن تشویقی برای این گونه افراد است. بدین ترتیب باید یک تحرک اساسی در بخش مسکن کشور انجام شود.
وی از برنامه بانک مرکزی برای ساماندهی بازار غیرمتشکل پولی خبر داد و گفت: گفته می‌شود 25 درصد از حجم فعالیت های پولی در کشور در این بازار انجام می‌شود که البته بانک مرکزی بخشی از این فعالیت ها و بازار را ساماندهی کرد به طوری که بر اساس بررسی ها حدود 3.2 درصد از رشد نقدینگی 29.1 درصدی سال 92 مربوط به موسسات مالی که در این بازار فعالیت می‌کنند که البته به لیست موسسات تحت نظارت بانک مرکزی اضافه شده است.
عضو کابینه دولت یازدهم در ادامه صحبت های خود در ارتباط با پرداخت و تسهیل وام قرض الحسنه ازدواج گفت: پس از ماه رمضان سرعت زیادی در پرداخت وام قرض الحسنه به ویژه ازدواج صورت گرفته است و قصد داریم که طول زمان انتظار را کاهش دهیم.
زیر چک پولها را من امضا نکردم
سیف در پاسخ به این سئوال که چرا بر روی چک پولهای منتشر شده جدید بانک مرکزی امضای جنابعالی وجود ندارد گفت: دلیل آن صرفه جویی در چاپ چک پولها بود زیرا که این چک پولها از گذشته چاپ شده بود. به هر حال نیاز به بازسازی پولی داریم و نباید برای حذف صفرها از پول ملی عجله کنیم. بر اساس برنامه ریزی ها قرار است که در سال 95 به تورم تک رقمی برسیم و زمانی که ثبات در نرخ تورم در کشور برقرار شود در آن موقع می توانیم تصمیماتی برای اصلاح پول ملی و حساسیت ها بگیریم.
وی، یکی از ایده های جدید را گسترش بانکداری الکترونیک و ایجاد کیف پول الکترونیک در شهرها بدون اسکناس ذکر کرد و گفت: این ایده در کیش به صورت پایلوت اجرا می‌شود و حتی در این طرح داشتن یک موبایل نیز کفایت می کند
رئیس کل بانک مرکزی در پاسخ به این سئوال که مدیران بانکهای تجارت، صادرات و ملت را چه کسانی تعیین می‌کنند، گفت: این بانکها فرم خصوصی را به خود گرفته اند اما با واگذار شدن از طریق بازار سرمایه می تواند خلوص خصوصی شدن آنها زیاد شود.
جریمه دیرکرد حرام است اما...
وی در مورد جریمه دیرکرد بانکها تصریح کرد: جریمه دیرکرد حرام است اما ما بر مبنای دستورالعمل شورای نگهبان، وجه التزام را اجرا می کنیم که مقررات خاص خود را دارد و بحث شرعی آن از طریق مکانیزم وجه التزام تا حدود زیادی حل شده است.
رئیس شورای پول و اعتبار در مورد دریافت رشوه یا زیرمیزی در برخی بانکها گفت: از هموطنان استدعا دارم که با فساد به صورت جمعی مبارزه کنند، این موضوع مخرب است و اقتصاد را موریانه وار می‌خورد. البته بخش نظارتی بانک مرکزی این گونه قضایا را به صورت جدی پیگیری می‌کند. بنابراین از مردم درخواست می کنم که این گونه موارد را به بانک مرکزی اطلاع رسانی کنند و این اخبار برای ما مفید خواهد بود و مطمئن باشند که شیوه اقدام ما، مشکلی برای آنها ایجاد نخواهد کرد.
سیف در بخش دیگری از صحبت های خود گفت: در بسته سیاستی این بررسی صورت گرفته است که در حین کنترل تورم و خروج از رکود چه حمایت هایی از فعالیت های اقتصادی و بخش تولید می توانیم انجام دهیم به طوری که در سال 93 بالغ بر 280 هزار میلیارد تومان تسهیلات می توانیم پرداخت نماییم.
وی در پاسخ به این سوال که چرا در حال حاضر گشایش اعتبار اسنادی 30 درصد در بانکها اجرا نمی شود؟ گفت: الزام به گشایش اعتبار اسنادی به صورت 100 درصد برداشته شده و در حال حاضر 30 درصد عملیاتی شده است، با این وجود اگر مشتری مورد اعتماد بانکی نبود و یا این که عملکرد وی دارای ریسک بود ویا برای اولین بار بود که در این خصوص به بانک مراجعه می کرد و برای بانک شناخته شده نباشد، ممکن است که برخورد بانکها با این فرد متفاوت باشد. البته بانک مرکزی بانکها را ملزم به اجرای این دستورالعمل نکرده است، زیرا بانکها باید ریسک خود را در نظر بگیرند بنابراین الزام از آن برداشته شده است.
رئیس کل بانک مرکزی در مورد نتیجه نظرسنجی این برنامه گفت: پیش بینی می کنم که نتیجه این نظرسنجی گزینه 2 باشد، یعنی این که مردم عملکرد بانک مرکزی را در جهت حمایت از تولید ملی ندانند و این امر به دلیل محدودیت های نظام بانکی و برآورده نشدن توقعات فعالان اقتصادی است اما در بسته سیاستی جدید تدابیری در این راستا اندیشیده شده است ولی تصور می کنم که رای اکثریت نارضایتی باشد. در عین حال در پایان برنامه 64 درصد مردم به گزینه 2 یعنی خیر و 36 درصد به گزینه 1 یعنی بله رای دادند.