به گزارش خبرگزاری مهر، سیزدهمین جلسه از سلسله نشست‌های سینماروایت با نمایش دو فیلم «ضربدر، مربع، دایره» و «رو به قبله» و با حضور محسن یزدی فعال رسانه ای، محمدامین نوروزی منتقد سینما، امیرمهدی پوروزیری و محمد شفاه کارگردان و تهیه کننده «روبه قبله» برگزار شد.
هر دو این فیلم‌ها با مضمونی پیرامون اثرات استفاده از ماهواره در زندگی ایرانیان ساخته شده اند. «ضربدر دایره مربع» ساخته مرجان اسماعیلی از آثار مخربی که برنامه‌های ماهواره‌ای در فروپاشی زندگی خانوادگی دارند سخن می‌گوید و «روبه قبله» به کارگردانی امیرمهدی پوروزیری درباره وظیفه روحانیون در اطلاع رسانی پیرامون این پدیده روایت طنزگونه‌ای دارد.
محمد شفاه تهیه کننده «رو به قبله» در ابتدای این نشست بیان کرد: مهمترین مشکل ما این است که سعی می‌کنیم از اظهارنظر درباره مشکلات پرهیز کنیم. ماهواره هم از جمله سوژه‌هایی است که همواره سعی شده بی تفاوت از کنار آن عبور شود و برای همین رفتن سراغ این سوژه به اندازه کافی حرف و حدیث ایجاد کرد. در کنار آن نظرمان این بود که چنین سوژه‌ای را با زبان طنز بیان کنیم تا اثرگذاری آن بیشتر شود چراکه تجربه نشان داده است که ژانر طنز همواره مخاطب خود را داشته است.
مدت‌ها قبل از شهادت مرتضی آوینی خودی‌ها بودند که او را شهید کردند
در ادامه نشست امیرمهدی پوروزیری درباره زبان طنز فیلم گفت: ماهواره بخودی خود یک طنز تلخ درون خود دارد چون همه از آن استفاده می‌کنند و اغلب هم به نداشتن آن توصیه می‌کنند. خود من فکر می‌کنم ماهواره وسیله خوبی است به شرط اینکه ما هم قدرتمندانه در آن حضور داشته باشیم.
وی در پاسخ به اینکه چرا در فیلمش به سراغ روحانیون رفته افزود: تاثیرگذار اصلی فرهنگ ما روحانیون هستند و سعی من بر این بود در این فیلم درباره روحانی‌ای حرف بزنم که آبرویش را کف دست گرفته و با عنوان صوری نصاب ماهواره وارد خانه یک مرد معتقد شده تا درباره این پدیده برای او روشنگری کند.
پوروزیری در ادامه سخنان خود به زندگی شهیدآوینی اشاره و بیان کرد: مدت‌ها قبل از شهادت مرتضی آوینی این خودی‌ها بودند که او را شهید کردند. دلیلش هم این بود که خالصانه کار می‌کرد. در جامعه اغلب آنها که خالصانه کار می‌کنند ضربه می‌خورند. با کار ما هم مخالفت زیاد شد و بیشتر مخالفان هم می‌گفتند دنیای فیلم واقعی نیست اما حتی یک نفر نبود که به تمثیلی بودن ماجراها اشاره کند. من نمی‌خواستم مستند واقع نگارانه بسازم بلکه دنبال تمثیل سازی بودم تا مخاطب را همراه خود کنم.
اینکه مرتب بگوییم ماهواره بد است مشکلی را حل نمی‌کند
محمدامین نوروزی در ادامه بحث با مقایسه دو فیلم گفت: فیلم اول «ضربدر، مربع، دایره» بلحاظ تحلیل اثرگذاری بیشتری را برای مخاطب بجای می‌گذارد اما فیلم دوم «روبه قبله» در ارائه هدف خود باورپذیر عمل نکرده است و بنظرم تاثیرپذیری لازم را ندارد. وقتی بناست به سراغ ماهواره برویم باید دقیقتر حرف بزنیم. اینکه مرتب بگوییم ماهواره بد است مشکلی را حل نمی‌کند بلکه باید در دیدگاهی جامع به آن بنگریم.
جنبه رسانه ای سینما را کنار گذاشته ایم و به جنبه‌های هنری چسبیده‌ایم
پوروزیری در ادامه با اشاره به تقسیم بندیهایی که در جامعه هنری میان اثر بفروش و اثر هنری شکل گرفته است گفت: مسئولان فرهنگی ما در برهه ای به دنبال سینمای متعالی بودند و همین باعث شد که جنبه های سرگرم کننده اثر را فراموش کنند و رفته رفته شرایط به جایی رسید که همه بودجه ها در خدمت نگاهی متعالی قرار گرفت. این روش باعث دوری مخاطب از سینما شد و نتیجه اش را این روزها می بینیم. ما در «روبه قبله» سعی کردیم با زبان طنز داستان خود را روایت کنیم تا فیلممان مخاطب داشته باشد.
این کارگردان جوان ادامه داد: مدت هاست که جنبه رسانه ای سینما را کنار گذاشته ایم و فقط چسبیده ایم به جنبه هنری اش بدون توجه به اینکه مردم اول از همه سرگرمی می‌خواهند و بعد پندآموزی. مردم پیچ تلویزیون را برای تجدید بیعت با انقلاب باز نمی‌کنند بلکه برای لذت بردن به سراغ تلویزیون می آیند. این مساله درباره سینما هم صادق است. ما حتی اگر می‌خواهیم مردم را با دستاوردهای انقلاب آشنا کنیم اول باید او را سرگرم کنیم.
وی سپس با انتقاد از نگاه شبه روشنفکران به سینما افزود: سینمای شبه روشنفکران هم دردی از ما دوا نمی‌کند. سینمایی که حکومت می‌خواهد آن را به مردم حقنه کند هم طرفی نمی بندد. برای بازگشت به اصالت سینما باید مردم را داشته باشیم.
فارابی بودجه‌اش را هزینه فیلم‌های نفروش فاخر میکند
شفاه در ادامه بحث از نیاز به نوعی از سینمای تجاری که اهداف انقلاب را هم پوشش دهد حرف زد و گفت: چرا نباید سینمای بدنه ای داشته باشیم که در فضای فکری انقلاب مسائل خود را طرح کند؟ چرا نهادهای ذینفع در تولید آثار سینمایی هیچ گاه نگاهشان به سینمای بدنه نیست؟ چرا بنیاد سینمایی فارابی فیلم معمولی مردم پسند نمی‌سازد و بجایش مرتب بودجه هایش را هزینه فیلم‌های نفروش فاخر میکند؟ ما نیاز داریم به فیلم هایی که حرف مردم را بزند و البته جذابیت های سینمایی هم داشته باشد.
پوروزیری با تایید صحبت های شفاه از مشکلات آکادمیک هنر سینمای ما چنین گفت: متاسفانه در اغلب دانشکده های سینمایی ما نوعی جریان سینمایی ضدمخاطب تدریس می شود اما در نهایت مخاطبان می روند فیلم هایی را می بینند که در نقطه مقابل این جریانات قرار دارد.
وی با اشاره به فیلمی مانند «ترمیناتور» ادامه داد: قسمت دوم «ترمیناتور» از جمله فیلم هایی است که مخاطبان عام سینما به شدت به آن علاقه دارند اما اگر همین الان بخواهید درباره مقالاتی که پیرامون این فیلم در رسانه های ما منتشر شده آمار کمی بگیرید دست شما بسته است. در مقابل برای جریاناتی مانند «دگما95» و مانند آن تا دلتان بخواهد مطلب پیدا می کنید. این در حالی است که باز هم مخاطب به سراغ فیلمی می رود که از آن لذت ببرد و به تعداد بالای مقاله و مطلب آکادمیک درباره «دگما95» کاری ندارد.
شهید آوینی گفت به سراغ ماهواره بروید
محمدامین نوروزی منتقد با اشاره به اینکه بهتر است در تقسیم بندیهای سینمایی جانب اعتدال را رعایت کنیم گفت: اگر بخواهیم مطلقا دنبال سلیقه عام باشیم به جایی نمی رسیم همان طور که اگر بخواهیم مستقیما به وجوه شبه روشنفکرانه بپردازیم هم به جایی نمی رسیم. باید حد وسط را گرفته و پیش رفت. درباره ماهواره هم استناد می کنیم به سخنان آوینی که سالها پیش گفت بروید به سراغ ماهواره. این حرف هنوز هم کاربرد دارد.
در ادامه بحث شفاه درباره سختی های کار با سوژه ماهواره گفت: اینکه فقط از یک جنبه به ماهواره نگاه می شود به این دلیل است که اگر به سراغ جنبه های دیگر آن برویم ممکن است اصلا نتوانیم کاری بسازیم. از آن طرف این را هم درنظر بگیرید که خیلی از سینماگران به دلایل مختلف سراغ کار با چنین سوژه ای نمی روند.
همینکه مردم به جای «حریم سلطان»، «ستایش» می‌بینند خوب است
وی با اشاره به یک ایراد مدیریت فرهنگی ادامه داد: مدیران فرهنگی اغلب می خواهند با یک اثر بسیاری از کارهای نشده را ممکن کنند. مدیران فرهنگی این قدر حرف برای گفتن دارند که نتیجه اش می شود فیلم نساختن چون انتظاراتشان خیلی زیاد است.
پوروزیری نیز با امتداد صحبت های شفاه گفت: مدیران فرهنگی می خواهند تمامی مسئولیت های مغفول مانده خویش را با ساخت یک اثر تمام کنند و در نتیجه به هیچ جایی نمی رسند. از آن طرف برخی نگاه از بالا به مخاطبان دارند و همین نگاه باعث میشود اثرشان به محصول مطلوب مخاطب بدل نشود.
وی در پایان با انتقاد از آنها که سلیقه مخاطبان را سطحی می دانند خاطرنشان کرد: اگر عینک شبه روشنفکری را برداریم حتما خواهیم دید که اتفاقا مردم خیلی خوب انتخاب هایشان را انجام می دهند. همه از اینکه «ستایش» مخاطب دارد می نالند اما هیچ کس به اثرات مثبت همین مخاطب دار بودن یک سریال اشاره نمی کند. یادمان نرود همین که مردم به جای «حریم سلطان» به تماشای «ستایش» می نشینند خوب است.