به گزارش خبرنگار مهر، در سطح شهر مشهد حدود ۱۵موزه مشغول فعالیت هستند که موزه توس واقع در کهن‌شهر توس در کنار آرامگاه حکیم فردوسی موزه نادری واقع در باغ نادری در کنار آرامگاه نادر شاه افشار، موزه آب، موزه علوم و تاریخ طبیعی، موزه بزرگ تاریخ طبیعی خراسان از جمله موزه‌های اين ديار هستند.
به گفته رجبعلي لباف خانيكي، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی فردا سه شنبه چهارم شهریور ماه به مناسبت هفته دولت و روز کارمند، بازدید از موزه های خراسان رضوی رایگان است تا علاقه مندان در اين روز از موزه های زیر پوشش این اداره کل به صورت رایگان بازدید و هويت تاريخي سرزمين خورشيد را از نزديك نظاره گر شوند.
موزه حوضخانه هزاردستان
این مکان با وسعتی معادل ۳۵۰ متر مربع در اواسط راسته بازار جنت واقع گردیده و پیش از تغییر کاربری به حوضخانه بخشی از یک خانه مسکونی در محله قدیمی سراب قرار داشته‌است. هدف از ایجاد چنین فضای سنتی ارائه و بازشناخت فرهنگ غنی ایرانی اسلامی به گردشگران داخلی و خارجی و زائران آرامگاه رضا است.
موزه علوم و تاریخ طبیعی مشهد
موزه تاریخ طبیعی استان خراسان که در مرکز تربیت معلم شهید بهشتی واقع شده ، سال 1377ش. با مجوز اداره کل آموزش و پرورش خراسان تأسیس شده است و در حال حاضر دریک ساختمان دو طبقه ، شامل چهار سالن و چندین اتاق اداری ، همه روزه بازديد دارد.
دراین موزه درچهار سالن جداگانه به صورت تخصصی غرفه های متعددی در بخش فیزیک ، زیست و زمین ، حیات وحش ، جغرافیا و دفاع مقدس ایجاد شده و اشیای مختلف را درمعرض بازدید علاقه مندان قرار داده است.
مهمترین غرفه های این موزه ، غرفه هایی است که در آن انواع جانوران و فسیل ها و وسایل و دستگاه های مختلفی به نمایش گذاشته شده است
موزه "فردوسی" و شاهنامه توس
این موزه درمجموعه آرامگاهی فردوسی و در شهرک تاریخی توس در 29 کیلومتری شمال غربی مشهد درمسیر جاده مشهد – قوچان واقع شده است.
بنای ساختمان موزه درسال 1347 ش. همزمان با تجدید بنای آرامگاه فردوسی به همت انجمن آثار ملی و با طراحی مهندس هوشنگ سیحون به صورت رستوران سنتی ساخته شد و در سال 1363 ش. با اندکی تغییرات به موزه تبدیل شدو اشیای مکشوفه باستانی درآن جا به نمایش گذاشته شد
این موزه درسال 1366 برای مدتی تعطیل شد و درسال 1367 نام موزه توس به موزه مردم شناسی و باستانشناسی تبدیل و در سال 1369 با ارائه اشیا و آثار مربوط به دوران فردوسی به صورت موزه اختصاصی افتتاح شد.
درموزه توس اشیای مختلفی از قبیل تیرکمان ،گرز ، سپر و سنگ چخماق و ظروف سفالین و اشیای مربوط به قرون اولیه اسلامی به تماشا گذاشته شده و موزه با تابلوهایی از داستان های شاهنامه اثر استاد رخسار مزین شده است.
موزه" مردم شناسی" رباط ویرانی
این موزه با هدف معرفی جایگاه و اهمیت مشاغل سنتی و بومی مشهد در سال 85 شمسی در محل رباط ویرانی از بناهای تاریخی دوره تیموری و صفوی بر پا شده است.
رباط ویرانی بنایی است سرپوشیده که در قرون و سده‌های پیشین در راه کاروان‌رو نیشابور به توس واقع بوده اما امروزه در محور گردشگری مشهد شاندیز در ویرانی ۱۹ قرار دارد.
موزه "علوم و تاریخ طبیعی خراسان"
سازمان آموزش و پرورش خراسان رضوی با هدف ارتقای سطح اطلاعات عموم علاقه مندان در سال 77 شمسی اقدام به تاسیس موزه علوم و تاریخ طبیعی خراسان نمود. بخشی از اشیاء ارزشمند این موزه اهدایی نمونه‌هایی توسط مردم بوده‌است.
موزه "علوم زمین" با هزار نمونه فسیل و سنگ
این مکان در وسعتی حدود ۴۵۰ مترمربع در سال ۸۵ شمسی به بهره برداری رسید که از بخش‌های مختلف آن می‌توان به سالن مرکزی با تنوعی از نمونه سنگ‌ها، کانی‌ها، فسیل، مخزن با بیش از هزار نمونه، سالن نمایش فیلم و کارگاه اشاره کرد.
موزه "تاریخ طبیعی" اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی
پروژه احداث موزه تاریخ طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی با مساحت تقریبی ۲۰۰متردر سال 87 در محل اداری واقع در بلوار وکیل آباد مورد بهره برداری قرار گرفت.
این مجموعه شامل ۲۲ زیستگاه مصنوعی از جمله منطقه دشتی، کویری تپه ماهوری استپی، کوهستانی جنگلی، باتلاقی، نی زار، خور، آب‌های ساحلی و دریا است که در آن بیش از ۳۰۰ نمونهٔ تاکسیدرمی شده نظیر ۱۷ گونه پستاندار ، ۱۱۰۰گونه پرنده ۳گونه خزنده ، ۵نوع سنگواره و ۳۹ تابلو حشرات است.
موزه بزرگ" خراسان رضوی" واقع در کوهسنگی
طراحان موزه بزرگ خراسان رضوی با الهام از نقشه و طرح بنای هارونیه و عمارت خورشید ساختمان موزه بزرگ خراسان رضوی را اجرا کردند.
سنگ بنای اولیه این موزه را شهرداری مشهد پی ریزی کرد و مکان این موزه در زمینی به وسعت ۴۹۰۰ متر مربع در بوستان کوهسنگی واقع شده است.
اجرای این طرح در ۱۲ طبقه و زیر بنای تقریبی ۱۸۰۰۰ متر مربع در سال ۸۲ از سوی شهرداری مشهد به سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی واگذار شد
در این گنجینه تاریخی بخش‌های مختلفی از جمله فضاهای موزه‌ای متنوع، اتاق پژوهشگران، محل نمایش نمایش دائمی اشیاء، فضای اداری پیش بینی شده‌است.
موزه ها در شهرستانهاي خراسان رضوي
همچنین دیگر شهرهای خراسان رضوی از جمله تایباد، کاشمر، سرخس، تربت حیدریه، تربت جام، چناران، بردسکن، خواف و درگز دارای موزه های متعددی می باشند که در این مکان ها آثاری درباره آداب و رسوم، تاریخ طبیعی، حیات وحش و مشاهیر به نمایش در آمده است.
شهرستان نیشابور نيز دارای موزه های متعددی از جمله موزه کاروانسرای شاه عباسی نیشابور، موزه حیات وحش نیشابور، موزه تخصصی خیام،موزه شهر و مرکز اسناد تاریخی نیشابور است.
موزه کاروانسرای شاه عباسی نیشابور در سال ۱۳۷۴ تبدیل به موزه هنرهای دستی مردم شناسی و تاریخ نیشابور شد؛ همچنین موزه حیات وحش نیشابور یک موزه شخصی است که در جنوب غربی کاروانسرای شاه عباسی نیشابور به نام "شکار در طبیعت"راه‌اندازی شده‌است.
در اين موزه هم اکنون نزدیک به ۴۵۰ گونه جانوران وحشی و شماری جانور منقرض شده تاکسیدرمی وجانورانی زنده مانند موش‌های آزمایشگاهی و مارهایی زیبا و ماهی‌های گوشت‌خوار نگهداری می‌شود؛ همچنین این تماشاگه کتابخانه ای کوچک دارد کتاب‌هایی درباره ی شکار در طبیعت و محیط زیست و فیلم‌هایی درباره ی حیات وحش را عرضه كرده است.
همچنين موزه تخصصی خیام در نزدیکی آرامگاه خیام، در نیشابور قرار دارد که در سال ۱۳۷۶ تأسیس شد و فعالیت تخصصی این موزه ابزار و ادوات مربوط علم نجوم است. تندیس حکیم عمر خیام نیشابوری در محوطه ی این موزه قرار دارد.
موزه خیام شامل چهار بخش است؛ بخش اول آثار مربوط به نجوم، شامل ابزار آلات رصد و ستاره شناسی، اسطرلاب، انواع قطب نماها و صور فلکی،بخش دوم ظروف مفرغی و فلزی معاصر با خیام از قرن پنجم تا هفتم هجری،بخش سوم شامل ظروف سفالین لعابدارمربوط به قرون سوم تا هفتم هجری قمری و بخش چهارم شامل نسخ خطی، نسخ خطی نجوم و تابلوهای مربوط به حکیم عمر خیام.
از دیگر موزه های خراسان رضوی می توان به موزه مردم‌شناسی قوچان، که شامل بخش های مختلفی همچون كشتی با چوخه، ازدواج عشایر، گله داری، موسیقی سنتی، چاروق دوزی، گلیم بافی و آهنگری است اشاره کرد.
شهرستان سبزوار نیز دارای موزه مردم شناسی است. این موزه شامل بخش هایی مختلف همچون آداب و رسوم تحویل سال مانند سفره ی عید، آداب و رسوم شب چله، اتاق عقد سنتی، فنون بافته ها مانند قالیبافی و گلیم و پلاس بافی، فرت بافی، اسب چوبی،فنون و مشاغل سنتی مانند آهنگری، نمد مالی، رنگرزی سنتی، سفالگری،خراطی و غرفه عطاری و گیاهان دارویی است.
به علاوه شهرستان گنباد موزه باستان شناسی دارد که برخی آثار همچون موزه وقف نامه و فرمان نامه دوره قاجار، سكه هایی از قرن اول تا دوران قاجار، اشیا اهدایی مردم گناباد، ظروف و اشیا فلزی و سفالی، كتیبه های آجری مدرسه نجومیه و چندین اثر مهم دیگر به چشم می خورد.
شهرستان گناباد همچنین موزه مردم شناسی دارد که شامل قنات قصبه گناباد، نمد مالی، عطاری و گیاهان دارویی، پارچه بافی، دنگ، آهنگری، خانه سنتی، خراس، قالی بافی، سفال مند و مدرسه علمیه نجومیه است.
خانه های حفظ آثار تاریخی در سرزمين خورشيد، خراسان رضوی فردا چشم انتظار نگاه تماشاگران است و این خصوص مشهد با بیش از 15 موزه فرصت مناسبی را برای مسافران و گردشگران فراهم می کند تا لحظاتی را به بررسی هویت خود بپردازند و این ارتباط فرهنگی برای آشتی میان نسل ها راهكاري موثر است.