خبرگزاری مهر-گروه فرهنگ و هنر: «وروجک ها» سومین فیلم بلند سینمایی فرزاد اژدری است که در ژانر کودک و نوجوان ساخته می شود. در این اثر بازیگرانی چون علیرضا خمسه و سیما تیرانداز حضور دارند. خمسه در 2 فیلم قبلی اژدری با او همکاری داشته و سیما تیرانداز نیز اولین تجربه همکاری خود را با این کاگردان پشت سر می گذارد.
«وروجک ها» یک فیلم سینمایی با موضوع کودک است که داستان آن درباره خواهر و برادری به نام های ساینا و سینا است که پدر و مادرشان را با رفتارهای ناشایست و نادرست به ستوه آورده اند. یک روز صبح که از خواب بیدار می شوند متوجه می شوند که پدر و مادرشان ناپدید شده اند. ساینا و سینا قدم در راهی می گذارند که مشکلات عجیب و غریبی انتظارشان را می کشد.
فیلمبرداری این فیلم هفتم شهریور ماه در لوکیشنی در مرکز توانبخشی به پایان رسید، اما قبل از آن برای گرفتن گزارش از پشت صحنه این فیلم سینمایی در محل لوکیشن اصلی «وروجک ها» در منطقه تهرانپارس حاضر شدیم.
برای گرفتن گزارش از پشت صحنه این فیلم سینمایی که قرار است در جشنواره بین المللی فیلم کودک و نوجوان اصفهان نمایش داده شود به محل لوکیشن اصلی «وروجک ها» در منطقه تهرانپارس رفتم. یک خانه 2 طبقه که گروه فیلمبرداری در طبقه دوم آن مشغول به کار بودند. با ورود به محل فیلمبرداری و با دیدن تعداد زیادی کودک که همگی کلاه بوقی بر سر دارند، متوجه شدم که قرار است یک سکانس تولد فیلمبرداری شود.
از جمله بازیگرانی که در این سکانس هستند می‌توان به علیرضا خمسه و سیما تیرانداز که نقش ناهید و نادر پدر و مادر قصه را بازی می کنند و ساینا اژدری و ایلیا مجیدی که نقش ساینا و سینا را ایفا می کنند، اشاره کرد. البته در کنار آنها تعدادی از بازیگران کودک نیز حضور دارند که هرکدام از آنها مشغول رقص و شادی هستند، در گوشه ای از لوکیشن چند پسربچه دور هم ایستاده اند و با کلاه بوقی هایی که بر سر دارند، تمرین چگونه رقصیدن می کنند. هر چند دقیقه یک بار منشی صحنه از بچه ها می خواهد که کمی سکوت کرده و به جای شیطنت به صحبت‌های کارگردان توجه کنند.
زمانی که یک کیک بزرگ سفید که با چسب چوب سرهم شده و با خامه روی آن را تزیین کرده اند، توسط یکی از عوامل وارد صحنه می شود، بچه ها با تعجب و خنده از عوامل می پرسند که چگونه می توان یک کیک از جنس چسب چوب ساخت و نگران آب شدن آن بود.
با توجه به اینکه عوامل فیلم مشغول فیلمبرداری و گرفتن سکانس های مربوط به تولد بودند، تصمیم گرفتم با احمدی تهیه کننده این فیلم سینمایی گپ بزنم.
یک زندگی رئال همراه با طنز
احمدی تهیه کننده فیلم «وروجک ها» را در حیاط ساختمان پیدا می کنم در حالی که روی یکی از صندلی ها نشسته است و در حال هماهنگ کردن برخی امور با شخصی پای تلفن است. از احمدی درباره فیلم سینمایی «وروجک ها» می پرسم. او می‌گوید: این فیلم با نام «شادمانه» پروانه ساخت دریافت کرد، اما برای اکران با نام «وروجک ها» به سینماها می رود. با توجه به اینکه این فیلم سینمایی در ژانر کودک و نوجوان ساخته شده است سعی کردیم واقعا برای کودک کار کنیم نه اینکه فیلمی درباره کودک بسازیم. فیلمی کاملا شاد و مفرح که در کنار آن آموزش های خوبی هم به طور مستقیم برای کودکان داشته باشد.
وی معقتد است، «وروجک ها» قصه آموزشی تربیتی خوبی برای کودکان دارد که با استفاده از زبان خود کودک مشکلات آن ها را مطرح می کند. در این فیلم سینمایی بچه ها از زبان بزرگسالان حرف نمی زنند بلکه بچه‌ها جای خودشان هستند و دغدغه‌های خود را بیان می کنند، بزرگ ترها نیز جای خودشان قرار دارند. یک زندگی رئال با یک نگاه طنزگونه که خیلی برای بچه ها هم سخت نیست.
جشنواره فیلم کودک هر 2 سال یک بار برگزار شود
وی در پاسخ به این پرسش که در شرایطی که بازگشت سرمایه در سینمای کودک و نوجوان معنا ندارد، چطور بخش خصوصی وارد چنین ژانری شده است، می گوید: فرزاد اژدری در کارهای قبلی خود که با موضوع کودک و نوجوان ساخته است به خوبی نشان داده که دغدغه کودک دارد. البته دغدغه های اصلی من هم سینمای کودک و نوجوان است، من خودم سال های سال در گروه کودک و نوجوان فعالیت می کردم و کارهایی که در حوزه سینما در آن حضور داشتم نیز برای کودک و نوجوان است که از آن جمله می توان به «الو الو من جوجوام» اشاره کرد.
وی ادامه می دهد: عمده کارهای من کارهای کودک و نوجوان است. در آن سال ها فیلمسازی کودک دغدغه سازنده بود، بخش خصوصی در این حوزه کار می کرد و برگشت پول هم برای بخش خصوصی مهم بود. در واقع بخش خصوصی از عوامل سینمایی برای کار کودک استفاده می کرد و موفق هم بود اما ناگهان سینمای کودک از هدف خود فاصله گرفت به همین دلیل تماشاچی خود را از دست داد. در واقع این سینما از کودک فاصله گرفت و تبدیل به یک سینمای تجاری برای سازنده شد، سینمایی که دیگر برای مردم نبود.
تهیه کننده فیلم سینمایی «وروجک ها» معتقد است، متاسفانه تولید فیلم کودک و نوجوان تنها برای جشنواره فیلم کودک است. چنین تولیداتی خود به خود محکوم به نابودی است. در واقع از زمانی که تولید سینمای کودک و نوجوان سفارشی شد، تمام جذابیت های کودک و نوجوان به فراموشی سپرده شد و به دلیل نبود دغدغه فروش، فیلم های کودک و نوجوان اکران نشد.
این تهیه کننده سینما می افزاید: این درحالی است که در یک دوره، گروه سینمای کودک و نوجوان در نظر گرفته شده بود، چون برای سینمادار، تهیه کننده و بچه ها بازده داشت. به عنوان مثال در «کلاه قرمزی» سازنده از عامل شخصیت های این مجموعه استفاده می کند تا قصه هایی برای بزرگسالان را بیان کند. یعنی سال ها است که دغدغه سینمای کودک و نوجوان دغدغه بچه نیست بلکه دغدغه گیشه است. نباید به سینمای کودک دولتی نگاه کرد باید شرایطی را ایجاد کرد که بخش خصوصی وارد سینمای کودک و نوجوان شود، آن زمان است که به همان دوران طلایی سینمای کودک و نوجوان بازمی گردیم.
حضور در سینمای کودک را دوست دارم
بعد از اینکه گروه برای استراحت و صرف شام فیلمبرداری را تعطیل می کنند به سراغ علیرضا خمسه می روم که در حال گپ زدن با سیماتیرانداز بازیگر نقش مقابل خود است. او درباره بازی در این فیلم سینمایی می گوید: این سومین همکاری من با فرزاد اژدری است، «عملیات مهد کودک» و «سلام بر فرشته» فیلم هایی بود که من با اژدری در آن همکاری داشتم. فکر می کنم، «وروجک ها» فیلم جمع جورتر و شسته رفته تری نسبت به تجربه های قبلی اژدری باشد.
وی با اشاره به اینکه این فیلم از لحاط تولید، لوکیشن و قصه، فضای بسیار ساده تر و جمع جور تری دارد، توضیح می دهد: البته تا زمانی که فیلم مونتاژ نشود و با تماشاگر آن را نبینم، نمی توانم درباره خوب و یا بد بودن آن قضاوت کنم. این فیلم داستان یک زن و شوهری است که بچه های بسیار شیطانی دارند و شیطنت آنها باعث می شود که مادر خانواده کارش به بیمارستان بکشد. پدر این خانواده هم پژوهشگری است که با یک ترفند سعی می کند بفهمد کودکانش در غیاب آنها چه می کنند.
این بازیگر طنز ادامه می دهد: هر کدام از نقش های من در کارهای قبلی اژدی یک فانتزی داشت، اما در این فیلم نقش من رئال تر است، من نقش پدری را بازی می کنم که خیلی معمولی و واقعی است. من دوست دارم در سینمای کودک و نوجوان فعالیت کنم و کار اژدری نیز در آثار قبلیش خوب بود و ترجیح دادم که دعوت او بپذیرم.
انتقاد از بچه ها در «وروجک ها»
برای صحبت با فرزاد اژدری کارگردان فیلم سینمایی «وروجک ها» از او می خواهم که به جای خلوت تری برویم، چرا که بچه ها با اعلام وقت استراحت، مشغول بازی و شیطنت هستند. او می گوید: وقتی فیلمی برای کودک می سازیم باید به فضایی شبیه مهد کودک عادت کنید.
از اژدری درباره این فیلم سینمایی و اینکه در «وروجک ها» نسبت به فیلم های قبلی کمتر از جلوه های ویژه استفاده شده است، صحبت می کنیم. او می گوید: در این کار به خاطر این که سعی کردیم هرچه سریعتر فیلم را به مرحله تولید برسانیم، فیلمنامه ساده تری را انتخاب کردیم و برخلاف فیلم سینمایی «عملیات مهدکودک» که نوک پیکان تیز انتقاد به سمت پدر و مادرها بود، این بار بچه ها را مورد انتقاد قرار دادیم. یعنی هرچقدر در فیلم سینمایی «عملیات مهد کودک» گفتیم که پدر و مادر ها باید به بچه های خود توجه کنند در این فیلم سعی داریم تا به بچه ها بگوییم که باید به پدر و مادرهای خود توجه کنند و از آنها چیز یاد بگیرند. خط داستانی این فیلم سینمایی نسبت به دیگر آثاری که تا امروز ساخته ام، ساده تر است، اما یک سری اتفاقات بامزه رخ می دهد که فکر می کنم برای بچه ها جذاب باشد.
وی ادامه می دهد: بحث جلوه های ویژه بصری بحثی است که اگر قرار است در فیلم اعمال شود، حداقل باید 3 ماه قبل روی آن کار ویژه انجام شود و برای تک تک پلان های آن بحث و گفتگو شود و طراحی مورد نیاز انجام شود بنابراین این کار زمان زیادی می برد. با توجه به اینکه همه گروه تصمیم داریم تا این کار را به موقع به جشنواره فیلم کودک و نوجوان برسانیم، تصمیم گرفتیم حجم جلوه های ویژه را پایین بیاریم، البته نه تا اندازه ای که فیلم برای مخاطب جذاب نباشد. ما در این فیلم اتفاقات بامزه زیادی داشتیم اما به دلیل اینکه زمان زیادی برای اجرای آن نداریم و طراحی خیلی سریع و سردستی نمی خواهیم انجام دهیم، سعی کردیم در اندازه توان و در اندازه مالی خود این کار را انجام دهیم.
کارگردان فیلم سینمایی «عملیات مهد کودک» توضیح می دهد: نزدیک به 2 سال است که 2 فیلمنامه به بنیاد سینمایی فارابی ارائه کردم و فکر می کردم با ساختن «عملیات مهد کودک» توانسته باشم، اعتماد مدیران این بنیاد را جذب کنم تا بتوانم فیلم خاص تر و زیباتری را بسازم، به هر حال یک گروهی رفتند و یک گروهی آمدند. بسیاری از دوستان معتقد بودند که برای سینمای کودک و نوجوان نباید کاری انجام داد، من هم زمان زیادی را صرف کردم تا این مسئله را به آنها بقبولانم که کار برای سینمای کودک و نوجوان لازم است اما در نهایت مشخص شد که بودجه ای که قرار است فارابی به این کار بدهد آنقدر نیست که بتوانیم فیلم را تولید کنیم. البته من کاملا به مدیران سینمایی حق می دهم آنها ترجیح می دهند بودجه را بین چند فیلم سینمایی تقسیم کنند تا اینکه تنها یک فیلم سینمایی را تولید کنند.
وی ادامه می‌دهد: به دلیل همین معطل شدن ها تصمیم گرفتیم فیلم سینمایی «وروجک ها» را با هزینه شخصی احمدی تهیه کننده این فیلم سینمایی جلوی دوربین ببریم. هرچند من هیچ وقت دوست ندارم که یک کار را خیلی سریع انجام دهم، اما پیش تولید این فیلم سینمایی خیلی سریع انجام شد و بلافاصله وارد تولید شدیم و به خاطر مسائل مالی هم سعی کردیم تا این کار را به پایان رسانیم به خاطر اینکه بچه ها بتوانند در جشنواره امسال فیلمی را ببینند که بتوانند از آن لذت ببرند. گروه ما شاید می توانست یک کار ساده تر و دم دستی تر را انتخاب کند، اما این کار را انجام نداد و تصمیم گرفت تا «وروجک ها» را انتخاب کند. علی رغم همه سختی هایی که این کار دارد، تصمیم گرفتیم با رفاقت و دوستی این کار را پیش ببریم. سعی همه گروه این است که این فیلم را با کمترین اشتباه به پایان رسانیم.
قبل از ساخت یک فیلم بازخورد بچه ها نسبت به قصه را می گیرم
اژدری در پاسخ به این پرسش که چگونه سعی می کند فیلمی که برای کودک می سازد، تنها برای کودک باشد و تنها انتقال دهنده پیام با موضوع کودک اما برای بزرگسالان نباشد، می گوید: من همیشه قبل از نگارش فیلمنامه قصه را برای بچه ها تعریف می کنم تا بازخورد آنها را نسبت به قصه بگیرم، علاوه بر آن بعد از نگارش فیلمنامه نیز باز هم برای بچه ها می خوانم و سعی می کنم که بفهمم آیا داستان برای کودک جذاب است یا نه، همین مسئله سبب می شود تا بدانم فیلمنامه تا چه اندازه جذاب است.
وی ادامه می دهد: من دوست دارم بچه ها فیلم من را ببینند و از آن لذت ببرند و این تنها زمانی معنا پیدا می کند که بچه ها از موضوع و ایده فیلم خوششان آمده و با آن همراه شوند. وجود فانتزی و یا ذهنیت کودکانه در فیلم، وجود قهرمان در فیلم و همراه شدن بچه ها با او و به نتیجه مطلوب رسیدن تلاش قهرمان داستان - آن هم نتیجه ای که در کودک و نوجوان تاثیر گذار باشد و مخاطب آن را به خاطر سپارد - همگی این مسائل المان هایی است که دست به دست هم می دهد تا فیلم برای کودک و نوجوان جذاب باشد.
این کارگردان جوان ادامه می دهد: برای نقش «پدر» خیلی به دنبال بازیگر بودیم، متاسفانه آفتی که در بین بازیگران ما افتاده است این است که دستمزد های بالا می خواهند البته من به آنها حق می دهم که دستمزدهای بالا را با چنین وضعیت اقتصادی دریافت کنند. از همان ابتدا یکی از بهترین گزینه های من علیرضا خمسه بود که خوشبختانه در مقطعی پیشنهاد بازی ما را پذیرفت که درگیر کاری نبود، از طرف دیگر علیرضا خمسه علاقه مند به حضور در این فیلم بود و به نوعی خود او پیشنهاد بازی در این فیلم را به ما داد. خمسه هم از نظر توان بازیگری از همه بازیگرانی که می توانستیم انتخاب کنیم بهتر است و هم اینکه با بحث جلوه های ویژه بصری آشنایی دارند. البته ما از بخشی از شخصیت واقعی علیرضا خمسه به عنوان پژوهشگر در این فیلم استفاده کردیم.
اژدری توضیح می دهد: کار سیما تیرانداز را هم در سریال «دودکش» دیده بودم، خوشبختانه سیما تیرانداز بازی در این فیلم را پذیرفت و با فانتزی که در درون او قرار داشت به خوبی توانست در نقش خود موفق باشد. بداهه های بین خمسه و تیرانداز بسیار کمک کرد و یک جور شناسنامه برای شخصیت های فیلم ایجاد کرده است.
بعد از صحبت با اژدری به سراغ جعفر گودرزی مدیر تولید این پروژه سینمایی می روم که گروه حضور او را در این فیلم مغتنم می شمرند و از کار با او احساس خوشایندی دارند. وی در حالی که مشغول هماهنگی لازم برای ادامه فیلمبرداری است می گوید: این کار هرچند دیر شروع شد اما از آنجایی که قرار است برای جشنواره فیلم کودک و نوجوان آماده شود، پیش تولید خیلی سریع انجام دادیم و با کمک کارگردان بازیگران این فیلم سینمایی را انتخاب کردیم، انتخاب لوکیشن و طراحی صحنه به سرعت انجام شد و وارد مرحله تولید شدیم. سعی کردیم این اتفاقات به گونه ای انجام شود که گروه در آرامش بتوانند کارشان را انجام دهند. این درحالی است که کار کردن با 8 بچه بسیار سخت و در عین حال لذت بخش است و حتم دارم «وروجک ها» کاری جذاب و پر مخاطب خواهد شد.
وی ادامه می دهد: روز 18 مرداد ماه فیلم سینمایی «وروجک ها» را در لوکیشنی واقع در تهرانپارس کلید زدیم که خانه شخصیت های اصلی داستان است، 2 روز هم فیلمبرداری خارجی داریم و یک روز هم در بیمارستان. فکر می کنم یک پروسه 25 روزه را پشت سربگذاریم تا فیلم به نتیجه برسد. «وروجک ها» به طور همزمان توسط حامد رضی تدوین می شود. موسیقی این فیلم نیز توسط اصلانی در حال ساخت است. با توجه به اینکه این فیلم سینمایی یک کار موزیکال و شاد است در جشنواره کودک هم می تواند بسیار مورد توجه قرار گیرد.
گودرزی می گوید: ترانه های متن این فیلم توسط بچه ها در استودیو خوانده می شود. ترانه ها و موسیقی ها آماده است و تنها باید ضبط شود. 5 ترانه برای فیلم در نظر گرفته شده و جلوه های ویژه بصری نیز نزدیک به 20 دقیقه از فیلم را در برمی گیرد. فیلمنامه بانمک و شیرینی است که فکر می کنم مورد استقبال قرار گیرد. جا دارد از مهدی احمدی به عنوان تهیه کننده که با همه سختی ها و مشکلات مادی از هیچ کوششی دریغ نکرد تا گروه در کمال ارامش کار کند به نیابت از همه گروه تشکر و قدردانی کنم.
سیما تیرانداز که گریم ساده خود در این نقش را روی صورت داشت، با لبخند پذیرای یک گفتگوی دوستانه درباره فیلم سینمایی «وروجک ها» شد، او درباره این فیلم می گوید: در این فیلم سینمایی شاهد پدر و مادری هستیم که شخصیت فانتزی تری نسبت به پدر و مادرهای دیگر دارند و من این فانتزی را بسیار دوست دارم. برای خود من هم بازی در این فیلم یک تجربه جالب است و خوشحالم که برای اولین بار در یک فیلم فانتزی حضور داشتم. نقش من در «وروجک ها» فانتزی خاصی دارد که سعی کردم خودم را به این فانتزی نزدیک کنم.
وی درباره فانتزی این فیلم سینمای بیان می کند: زمانی که در مورد فانتزی صحبت می شود، یعنی از روند عادی و نرمال خود خارج می شوید. در یک کارکتر فانتزی هر اتفاقی امکان پذیر است. مانند انیمیشن، به عنوان مثال در انیمیشن «تام و جری»، تام قطعه قطعه می شود اما دوباره به هم می چسبد، در این فیلم هم چنین فانتزی جاری است، یعنی خانه منفجر می شود و شخصیت ها به هوا می روند اما دوباره هستند. یا اینکه ایثار مادر در این فیلم به گونه ای است که بخوابد زمین تا فرزندش از روی او رد شود. شاید ما در زندگی خود چنین رفتارهایی را نبینیم، اما چنین رفتارهایی در این فیلم سینمایی دیده می شود. بیشتر می توان فانتزی های این فیلم را به کارتون نزدیک کرد. البته من فکر می کنم که فانتزی ای این فیلم سینمایی می توانست خیلی بیشتر از این ها باشد. اما دست ما به خاطر سینما و نبود امکانات لازم بسته بود.
وی توضیح می دهد: زمانی که فیلمنامه را خواندم دوست داشتم در این فیلم حضور داشته باشم، چرا که یک تجربه جدید بود که فانتزی هم داشت. همین مسئله سبب شد تا بازی در این فیلم را قبول کنم. البته با توجه به استفاده از ویژوآل افکت ها در این فیلم تجربه قابل توجه و جالبی برای من به حساب می آمد. امیدوارم زمانی در ایران شرایطی پیش آید که بتوانیم فیلم هایی در سطح «ارباب حلقه ها» را جلوی دوربین ببریم.
علیرضا خمسه، سیما تیرانداز، طوفان مهردادیان از جمله بازیگران بزرگسال این فیلم هستند. ساینا اژدری، کیمیا حسینی، ایلیا مجیدی، آرتین پشنگ، روژان تقی زاده، عسل مردی، امیرعلی خانی، آرش ادیبی بازیگران کودک «وروجک ها» هستند.
از جمله عوامل این فیلم می توان به تهیه کننده مهدی احمدی، نویسنده و کارگردان فرزاد اژدری، مدیر تولیدجعفر گودرزی، مشاور فیلنامه مجید رضابالا، مدیر فیلم برداری مجتبی رحیمی، طراح صحنه و لباس سحر گوران، طراح چهره پردازی حسین یزدی، صداگذاری و تدوین حامد رضی، صدابردار بهروز عابدینی، جلوه های ویژه امیر سحرخیز، آهنگساز امیرسعید امیر اصلانی، دستیار اول کارگردان و برنامه ریز مجتبی طاهرخانی، منشی صحنه مریم باجی، مدیر تدارکات عباس خدادادی، عکاس و تصویر بردار پشت صحنه مهدی حیدری،دستیار اول فیلم بردار فرهاد خمسه، نورپرداز عليرضا رحيمى، دستیار دوم کارگردان محسن عذیری، بازیگردان بازیگران کودک الهام مشتاقی، دستیار تدارکات علی بیگلری، دستیار صحنه و لباس مریم غفرانی، چهره پردازان سایه غلامی، پرهام کاکویی، دستيار صدا محسن نانكلى، مسئول دوربین آرش موسوی، گروه فیلمبرداری حامد موسوی و داوود رهنما، گروه صحنه و لباس ایمان نعیم آبادی،عرفان گودرزی، پذیرایی حسین ثنایی فر.
گزارش از نیوشا روزبان