حجت الاسلام روحانی نژاد معاون امور فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به اینکه مصادیق بی اخلاقی در جامعه ما چیست و چه دلایلی باعث نگرانی وضعیت اخلاقی در جامعه است، گفت: در دین مبین اسلام برای رفتار فردی و اجتماعی مقرراتی تعیین و موارد بسیاری به عنوان مصداق بیان شده است. مصادیقی که در رفتار فردی و اجتماعی در دین تعریف شده و عرف هم آن را پذیرفته است و چنانچه جامعه ای با آن مخالف باشد، باید از نظر فرهنگی با آن جامعه کار کرد تا آن چیزی که اسلام و دین مطرح کرده است بپذیرد. زیرا مقررات دین اسلام بر مبنای مصلحت انسانها از طرف شارع مقدس وضع می شود.
روحانی نژاد تاکید کرد: هر رفتار فردی و اجتماعی که بر خلاف نظر دین در جامعه انجام شود نوعی بد اخلاقی محسوب می شود. این بد اخلاقی در همه ابعاد زندگی انسانها می تواند تسرّی داشته باشد. مثلا در بحث پوشش، اسلام برای مرد و زن پوششی را تعریف کرده است که این پوشش نباید بدن نما باشد و باعث شود بدن انسان مورد توجه دیگران قرار گرفته و دلیلی برای تهدید مسائل نفسانی و شهوانی شود. کسی که چنین پوششی داشته باشد خلاف اخلاق رفتار کرده است. اخلاق در جامعه ما پوشش مطلوب را می پذیرد.
وی افزود: به عنوان مثال جامعه ما از بعضی از اقشار توقع ندارد که هنگام راه رفتن چیزی بخورد. مثلا از جامعه تحصیل کرده و حوزوی وقتی که در حال حرکت است چیزی بخورند. اسلام این رفتار را خلاف مروّت معرفی کرده است. یعنی خلاف اخلاق است.
این کارشناس امور دینی تاکید کرد: به رفتارهایی که در جامعه تعریف شده است باید احترام گذاشت. جامعه انتظار دارد افرادی که در آن محیط قرار دارند طبق عرف جامعه رفتار کنند در غیر اینصورت افراد مرتکب بی اخلاقی شده اند. این رفتار مناسب و مطابق عرف در همه زمینه های حقوق فردی و اجتماعی، در زمینه رعایت قانون و مقررات شهری اعم از قانون ترافیک و مراجعه به سیستم های مالی و اداری صدق می کند. حتی در مسائل خیلی معمولی هم رعایت اخلاق اهمیت زیادی دارد. به عنوان مثال رعایت نوبت در محافل عمومی رعایت اخلاق است.
وی افزود: تفاوت قائل شدن بین ارباب رجوع از طرف کارمندان نهادها و مراجع از مصادیق بی اخلاقی است. آنچه که در ذهن مردم بیشتر متبادر است این است که اگر کسی در حوزه رفتار و گفتار بر خلاف معیارهای عفّت عمومی، حجاب و امثال اینها عمل کند فعل خلاف اخلاق انجام داده است. باید یادآور شد که رفتار غیر اخلاقی تنها در حوزه عفاف و حجاب نیست بلکه در همه ابعاد می تواند تجلی و مصادیق داشته باشد.
حجت الاسلام روحانی نژاد درخصوص چگونگی وضعیت اخلاق سازمانی در جامعه گفت: بی اخلاقی اداری وسازمانی این است که کسانیکه در سازمان ها و ادارات، کارگزار و کارمند یا پاسخگو هستند در حقیقت اجیر شده مردم و ملّت هستند و نباید وقتشان را به بطالت بگذرانند و کارشان را به موقع انجام ندهند.
روحانی نژاد تصریح کرد: یکی دیگر از مصادیق بی اخلاقی در سازمانها و ادارات این است که مراجعین را بدون دلیل معطل کرده و سرپا نگه دارند و کارشان را به تعویق بیاندازند و کار مردم را در صورتیکه می توانند انجام دهند به آینده موکول کنند. همچنین اگر رفتار یک کارمند منجر به رشوه شود که رفتاری غیر اخلاقی است.
وی همچنین از از تبعیض میان ارباب رجوع یا به اصطلاح "پارتی بازی" از مصادیق بی اخلاقی و مخالف با اسلام یاد کرد وگفت: اگر کارمندی به خاطر اینکه کارفرما دارای شهرتی است یا عنوانی دارد و برایش منفعت دارد به محض دیدنش منفعل شود و به سایر مراجعه کنندگان توجه نکند فعل خلاف اخلاق انجام داده و حقوق دیگران را پایمال کرده است.
روحانی نژاد در پاسخ به اینکه راه برون رفت از این معضل با توجه به اینکه آموزه های دینی ما تاکید ویژه بر اخلاق دارد چیست؟ گفت: جامعه ما اکنون در یک جنگ نرم و نابرابر به سر می برد. در حقیقت این یک نوع جنگ است. آموزه های دینی و دلسوزان جامعه را به رفتارهای مثبت و مطلوب توصیه می کنند از طرف دیگر شبکه های بسیار فراوانی اعم از مجازی و غیر مجازی تلاش می کنند در دنیای ارتباطات رفتارهای خلاف آموزه های دینی را به مردم آموزش دهند.
وی تصریح کرد: یکی دیگر از مشکلات وضع قوانینی است که قوام ندارند. یعنی قوانین باید عقبه علمی و پژوهشی داشته باشد. نمی شود در مجلس شورای اسلامی قانونی وضع شود ولی در مورد آن تحقیقات انجام نشود و کار کارشناسی و علمی صورت نگیرد. یعنی قانونی وضع شود و عملا کارآمد نبوده و بدون نتیجه باشد. قوانینی که در جهت بهبود وضعیت جامعه وضع می شوند باید عقبه علمی و پژوهشی داشته باشد ودر مورد آن تحقیقات و کارهای پیمایشی صورت بگیرد.
معاون امور فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی تاکید کرد: ممکن است قوانین وضع شده در یک جامعه خوب و کاربردی باشد ولی مجریان قانون پایبند به قوانین نباشند. باید کسانی قوانین را اجرا کنند که خودشان پایبند به قانون و مقررات هستند. این موضوع نیز می تواند یکی دیگر از دلایل گسترش بی اخلاقی در جامعه باشد.
روحانی نژاد در پایان یاد آور شد: اگر جامعه ای بتواند برای نیروهای نیازمند به کار و جوانان متناسب با تخصص و تحصیلاتشان اشتغال ایجاد کند دامنه خیلی از مسائلی که امروز به عنوان بداخلاقی در جامعه خود را نشان می دهند کم خواهد شد.