در فاصله دو هفته مانده به برگزاری همه پرسی کسب استقلال در اسکاتلند، جدیدترین نظرسنجی ها نشان می دهد که برای اولین بار شمار طرفداران استقلال بر مخالفان آن برتری یافته و فعلا باد بر پرچم استقلال طلبان می وزد.
در این میان ملکه انگلیس به شدت نگران تحولات اسکاتلند است و به نوشته ساندی تایمز، ملکه دستور داده تا هر روز وی را در جریان آخرین تحولات مربوط به اسکاتلد و روند استقلال آن قرار بدهند.
هر چند پیشتر افراد مختلفی از چهره سرشناس انگلیس در مورد جلوگیری از استقلال اسکاتلند از انگلستان سخن گفته و در مورد تبعات آن هشدار داده بودند اما با این وجود روز گذشته نیز "گوردون براون" نخست وزیر سابق، و "دیوید کامرون" نخست وزیر فعلی، انگلیس نیز به این"کمپین" پیوسته و به شدت با استقلال اسکاتلند مخالفت کردند.
به نوشته رسانه های انگلیس، براون و کامرون آخرین افرادی هستند که برای حفظ بریتانیای بزرگ (گریت بریتین) تلاش می کنند. آنطور که در رسانه ها اعلام می شود یکی از دلایل اصلی مخالفت چهره های شناخته شده انگلیس با استقلال اسکاتلند مسائل اقتصادی است.
نقش پررنگ منافع اقتصادی
اسکاتلند منابع انرژی عظیمی دارد و انگلیس از طریق این منابع سالانه حدود 12 میلیارد پوند درآمد کسب می کند. از همین رو دولت فعلی انگلیس به رهبری دیوید کامرون تلاش می کند تا استقلال اسکاتلند در دوران نخست وزیری وی محقق نشودT زیرا در این صورت، کشورش با چالش های زیادی روبرو می شود که مهمترین آن می تواند مشکلات اقتصادی باشد.
انگلیس در سال 2015 شاهد برگزاری انتخابات عمومی خواهد بود و اگر دیوید کامرون نتواند از استقلال کشور مذکور جلوگیری کند، حزب محافظه کار شانس چندانی برای پیروزی در انتخابات 2015 نخواهد داشت. علاوه بر این حزب، دیگر احزاب انگلیس نیز با استقلال اسکاتلند مخالف هستند و می‌کوشند تا این کشور را از تصمیم خود منصرف کنند و در این راه تبلیغات منفی نیز انجام می دهند.
از زمان نهایی شدن طرح برگزاری همه پرسی استقلال در اسکاتلند، لندن اقدامات متعددی را برای منصرف کردن اسکاتلندی ها از این تصمیم انجام داد و حتی چندی قبل دیوید کامرون دست به دامن مردم انگلیس شد تا از هر طریق که می توانند مردم انگلیس را از این تصمیم منصرف کنند.
در این راه حتی انگلیس کمپین "بهتر است با هم باشیم" را راه انداخت و رهبری آن را به "آلیستر دارلینگ" وزیر خزانه داری سابق، سپرد تا شاید وی بتواند از استقلال اسکاتلند جلوگیری کند اما از زمان جدی شدن فعالیت این کمپین میزان حامیان کسب استقلال در نظرسنجی ها افزایش یافت.
انگلیس در این راه حتی از مقامات شناخته شده بین المللی همچون "خوزه مانوئل بارسو" رئیس کمسیون اروپا، و "هیلاری کلینتون" وزیر خارجه سابق آمریکا، نیز کمک گرفت اما اقدامات و سخنان این چهره های بین المللی در مورد تبعات جدایی اسکاتلند از انگلیس نیز نتوانست استقلال طلبان این کشور را از تصمیم خود منصرف کند.
در همین رابطه و در واکنش به اقدامات انگلیس برای جلوگیری از استقلال اسکاتلند، حزب حاکم اسکاتلند که پیگیر جدی طرح استقلال است اعلام کرد که جدی ترین تهدید پیش روی اسکاتلند برای کسب استقلال و پیوستن به اتحادیه اروپا، از جانب انگلیس است.
حرف متفاوت موافقان و مخالفان
حامیان استقلال اسكاتلند معتقدند این كشور از ظرفیت ها و قابلیت های بسیار زیادی برخوردار است و در صورت استقلال كامل از انگلیس، وضعیت بهتری در قاره اروپا و عرصه بین‌المللی خواهد داشت. آنان همچنین تاكید می كنند اسكاتلند باید توسط كسانی اداره شود كه دغدغه این منطقه را دارند و نگران وضعیت زندگی مردم هستند.
اما دولت مركزی انگلیس و مخالفان استقلال اسكاتلند متقابلا استدلال می كنند که اسكاتلند در اتحاد با انگلیس از موقعیت بسیار بهتری برخوردار است و مردم آن منطقه باید به همه پرسی رای منفی بدهند.
در این میان حتی به حامیان اسکاتلند هشدار داده اند که در صورت کسب استقلال راه بسیار دشورای برای پیوستن به اتحادیه اروپا خواهند داشت و دیگر نمی توانند از پوند به عنوان پول رایج خود استفاده کنند.
برای مثال چندی قبل رئیس کمیسیون اروپا گفته بود اسکاتلند در صورت کسب استقلال از انگلیس مسیری بسیار دشوار برای پیوستن به اتحادیه اروپا خواهد داشت.
بارسو با اعلام این مطلب در ادامه گفت: اگر نگویم بعید باید بگویم که پیوستن به اتحادیه اروپا برای اسکاتلند مستقل شده از انگلیس کار بسیار دشواری خواهد بود.
انگیزه های سیاسی پررنگ تر از منافع اقتصادی
همان طور که اشاره شد یکی از دلایل اصلی مخالفت لندن و سیاستمداران آن با استقلال اسکاتلند حفظ کردن مناقع اقتصادی و درآمدهایی است که انگلیس از منابع انرژی اسکاتلند کسب می کند اما نمی توان در این میان چشم بر انگیزه های سیاسی آن بست.
یکی از این انگیزه های سیاسی حفظ بریتانیایی بزرگ حتی به صورت ظاهری و دیگری جلوگیری از رشد احساسات استقلال خواهی در ولز و ایرلند شمالی است. فراموش نکنیم که بریتانیای بزرگ یا همان یونایتد کینگ دام از انگلیس، ولز، اسکاتلند و ایرلند شمالی تشکیل شده و جدی شدن برگزاری همه پرسی در اسکاتلند موجب شده تا زمزمه هایی در این خصوص هر چند به طور ضعیف در ولز و ایرلند شمالی شنیده شود. تحولات سال گذشته در بلفاست و اعتراضات دامنه دار استقلال طلبان و درگیری آنها با سلطنت طلبان حامی انگلیس خود گواه این نکته است.
شکی در این نکته نیست که وسعت یکی از دلایل قدرت کشورهاست و هر چه اندازه کشوری کوچک تر باشد به مراتب قدرت تاثیر گذاری آن بر مسائل بین الملل نیز کاهش می یابد از همین رو محدود شدن مرزهای انگلیس نیز لندن را از اقدامات مداخله جویانه خود در سایر کشورهای جهان باز می دارد.
آنطور که خود انگلیسی ها می گویند بریتانیای کبیر شامل 4 کشور اسکاتلند، انگلستان، ولز و ایرلند شمالی است که از سال 1707 میلادی با هم متحد شده و از پول و زبان واحد برخوردارند، جدای از اینکه اسکاتلند و ایرلند شمالی جدایی طلبان بسیاری دارند، بریتانیای کبیر دارای وسعت 820/244 کیلومترمربع است یعنی این کشور که صفت کبیر را یدک می‌کشد فقط به اندازه مجموع مساحت استان های سیستان و بلوچستان و قم وسعت دارد. اگر بخواهیم وسعت اسکاتلند، ایرلند شمالی و ولز که هر کدام کشورهای خودمختار محسوب می‌شوند را از بریتانیا کم کنیم، با انگلستانی مواجه می شویم که مساحت آن تقریبا با مساحت استان یزد (سومین استان بزرگ ایران) برابری می کند.
در این میان اسکاتلند فریاد استقلال سر داده و اگر این امر محقق شود بدین ترتیب 78 هزار و 702 کیلومتر مربع از بریتانیا که حداقل از نظر وسعت نمی‌توان به آن کبیر گفت، کاسته خواهد شد .
با این اوصاف طبیعی است که لندن با تمام قدرت در برابر این خواست اسکاتلندی ها بایستد و در این راه نه تنها ملکه این کشور بلکه تمام سیاستمداران آن نیز وارد میدان شده و با توسل به شیوه ها و ابزارهای مختلف اسکاتلندی ها را از دادن رای مثبت به همه پرسی استقلال برحذر دارند.
در این میان گویا رقابت جدایی طلبان و سلطنت طلبان در اسکاتلند شانه به شانه است و باید متظر ماند دید آیا در همه پرسی 18 سپتامبر لبخند بر لبنان ملکه می نشیند یا آنکه بریتانیای کبیر در سراشیبی کوچک شدن قرار می گیرد.
-------------------------------
گزارش از عبدالحمید بیاتی