در حالي كه بويژه طي ساليان اخير در موضوع رويت ماه مبارك رمضان و عيد سعيد فطر سوالات و ابهاماتي براي مومنين روزه دار بوجود آمده است؛ حضرت آيت الله حاج شيخ مجتبي تهراني از علماي برجسته تهران و از نزديكترين شاگردان حضرت امام خميني (ره) ، در رساله عمليه خود نظرات فقهي و فتاوايي را كه حاوي نكات تازه و گرهگشايي براي مقلدين ايشان و ديگر روزه داران در اين زمينه است مطرح نموده اند.

به گزارش خبرنگار گروه دين وانديشه خبرگزاري "مهر" ، آيت الله حاج شيخ مجتبي تهراني كه از برجسته ترين شاگردان حضرت امام (ره) و از موثرترين و موثق ترين نزديكان ايشان در تنظيم مكتوبات علمي ، رساله عمليه و حواشي بنيانگذار انقلاب اسلامي بوده اند،  در مسئله 1730  رساله عمليه خود درباره ثبوت اول ماه  آورده اند: 

 اول، ماه به پنج چيز ثابت مي شوند : اول آن كه خود انسان ماه را ببيند. دوم ،عده اي كه از گفته آنان يقين پيدا شود، بگويند ماه را ديده ايم و همچنين است هر چيزي كه به واسطه آن يقين پيدا شود. سوم ، دو مرد عادل بگويند كه در شب ماه را ديده ايم ولي اگر صفت ماه را بر خلاف يكديگر بگويند، يا شهادتشان خلاف واقع باشد مثل اين كه بگويند داخل دايره ماه طرف افق بود، اول ماه ثابت نمي شود. اما اگر در تشخيص بعض خصوصيات اختلاف داشته باشند مثل آن كه يكي بگويد ماه بلند بود و ديگري بگويد نبود، به گفته آنان اول ماه ثابت مي شود. چهارم ، سي روز اول ماه شعبان بگذرد كه به واسطه آن، اول ماه رمضان ثابت مي شود و سي روز از اول رمضان بگذرد به واسطه آن، اول ماه شوال ثابت مي شود. پنجم حاكم شرع حكم كند كه اول ماه است.

 همچنين

اگر حاكم شرع حكم كند كه اول ماه است اين حكم براي همگان حجت است و كساني هم كه از او تقليد نمي كنند حتي مجتهدين ديگر بايد به حكم او عمل نمايند

در مسئله 1731 اين رساله عمليه آمده است :  اول، اگر حاكم شرع حكم كند كه اول ماه است اين حكم براي همگان حجت است و كساني هم كه از او تقليد نمي كنند حتي مجتهدين ديگر بايد به حكم او عمل نمايند، ولي كسي كه مي داند حاكم شرع اشتباه كرده نمي تواند به حكم او عمل نمايد. 



دوم، اگر اول ماه براي مجتهدي ثابت شود، ثبوت ماه نزد آن مجتهد فقط براي خود او حجت است و براي ديگران حتي مقلدين آن مجتهد حجت نيست. 

سوم، اگر از ثبوت اول ماه نزد مجتهدي براي ديگران و يا مقلد او يقين به اول ماه حاصل شود، يقين ديگران و مقلد او به اول ماه براي آنها حجت است نه آن كه ثبوت ماه نزد مجتهد براي آنان حجت باشد. و رابطه اي بين تقليد و ثبوت ماه نزد مجتهد نيست.

در صورت شك يا ظن به خلاف حكم حاكم شرع، بايد به حكم حاكم شرع عمل شود و آن حكم حجت است مگر آنكه يقين برخلاف آن داشته باشند


 

چهارم، در صورت شك يا ظن به خلاف حكم حاكم شرع، بايد به حكم حاكم شرع عمل شود و آن حكم حجت است مگر آن كه يقين برخلاف آن داشته باشند. 

پنجم، اگر حاكم شرع حكم كند به اول ماه رمضان، كسي كه يقين برخلاف حكم حاكم شرع ندارد اگر آن روز را روزه نگيرد و افطار كند، قضا و كفاره - در صورتي كه مفطر كفاره داشته باشد - بر او واجب مي شود.

ششم، اگر حاكم شرع حكم كند به اول ماه شوال، كسي كه يقين بر خلاف آن ندارد اگر آن روز را روزه بگيرد روزه او حرام است. 

اگر براي مجتهدي اول ماه ثابت شود، اگر اعلام ثبوت ماه و اشاعه آن موجب اختلاف و تفرقه بين مسلمين و وهن به اسلام شود و يا موجب تضعيف نظام اسلامي شود اعلام و اشاعه آن جائز نيست

هفتم، اگر براي مجتهدي اول ماه ثابت شود، اگر اعلام ثبوت ماه و اشاعه آن موجب اختلاف و تفرقه بين مسلمين و وهن به اسلام شود و يا موجب تضعيف نظام اسلامي شود اعلام و اشاعه آن جائز نيست. 

هشتم، اگر هلال ماه با ابزار و وسايل جديد رويت شود چنانچه آن وسايل تقويت كننده ديد بيننده باشد و يا موانع ديد را بر طرف كند اشكال ندارد و اول ماه ثابت مي شود، ولي اگر تصرف در مرئي محسوب شود. مثلا طوري تصرف كند كه هلال ماه را كه پايين تر از افق است بالا نشان دهد تا رويت شود اين رويت حجت نيست.  

به گزارش "مهر" رساله آيت الله حاج شيخ مجتبي تهراني همراه با فتاواي حضرت امام (ره) با نام " دو مرجع " از سوي انتشارات پيام آزادي در رمضان سال 83 منتشر شده است  . از آن جا كه رساله هاي عمليه داراي اصطلاحات و مفاهيم خاصي است و ممكن است عموم مردم به اين اصطلاحات و مفاهيم آشنايي نداشته باشند، در پايان كتاب،  فرهنگ اصطلاحات نيز به چاپ رسيده است .

تصوير اختصاصي خبرگزاري مهر از حضرت آيت الله حاج شيخ مجتبي تهراني