به گزارش خبرنگار مهر، استان خراسان جنوبی به دلیل واقع شدن در منطقه خشک و حاشیه کویر با حوادث طبیعی مختلف از جمله خشکسالی مواجه است که تاثیر منفی زیادی بر اقتصاد کشاورزی این استان گذاشته است.
در سال جاری براساس گزارش سازمان هواشناسی کشور خراسان جنوبی سومین استان کم‌بارش کشور در سال آبی جاری پس از استان‌های سمنان و یزد معرفی شده که بر اساس این گزارش، بارش 98 میلیمتری خراسان جنوبی در قیاس با سال آبی گذشته و دوره دراز مدت 42 ساله 14 درصد کاهش را نشان می‌دهد.
متاسفانه هنوز نهادهای مرتبط در ایران هیچ واکنش مسئولانه‌ای نسبت به این گزارش خشکسالی در خراسان جنوبی نشان نداده‌اند.
از طرفی مسئولان کشوری نیز در خصوص اعتبارات خشکسالی به خراسان جنوبی تاکنون اقدامی انجام نداده‌اند که این عامل باعث شده مشکلات ناشی از خشکسالی در خراسان جنوبی دو چندان شود.
خراسان جنوبی با قرار داشتن بر روی کمربند خشک و نیمه خشک نیمکره شمالی دارای ذخائر منابع آبی بسیار ضعیف و نزولات جوی کم، تبخیر سالیانه بسیار شدید و میزان پوشش گیاهی اندک است.
این شرایط موجب شده است از کل عرصه‌های طبیعی استان 37 درصد را عرصه‌های بیابانی و 52 درصد را مراتع کم تراکم بیابانی تشکیل دهند و به بیانی دیگر استان خراسان جنوبی با 12 میلیون 935 هزار و 39 هکتار اراضی بیابانی و مراتع کم تراکم بیابانی، دومین استان بیابانی کشور است که با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی 86 درصد مساحت استان را شامل می شود.
با وجود اینکه بیکاری و فقر سال‌ها است که گریبان روستائیان خراسان جنوبی را گرفته تداوم توفان‌های شن در روستاهای شهرستان طبس باعث خالی از سکنه شدن بسیاری از روستا ها شده است.
بیکاری ناشی از خشکسالی درخراسان جنوبی نه تنها بسیاری از روستائیان را به مهاجرت واداشته است بلکه به گفته جواد هروی نماینده مردم شهرستان قاین در مجلس شورای اسلامی این پدیده روستائیان را از پای درآوده و عدم توجه مسئولین به این پدیده که تاکنون باعث خالی از سکنه شدن بسیاری از روستاهای استان شده مشکلات امنیتی را درآینده نه چندان دور در این استان مرزی رقم خواهد زد.
خسارت 180 میلیارد تومانی خشکسالی به منابع طبیعی خراسان جنوبی
مدیرکل منابع طبیعی خراسان جنوبی در گفتگو با مهر اظهار کرد: خراسان جنوبی دومین استان بیابانی کشور است که تقاضای تخصیص اعتبارات ویژه برای عملیات بیابان‌زدایی برای استان داریم.
حبیب الله شریفی اعتبارات ملی برای مقابله با بیابان‌زدایی در استان را در سال گذشته 30 میلیارد ریال عنوان کرد و افزود: امسال هم پیش‌بینی می‌شود به همین میزان اعتبار تخصیص یابد.
مدیرکل منابع طبیعی خراسان جنوبی با اشاره به خشکسالی‌های متمادی و روند رو به افزایش بیابان‌زایی در استان تصریح کرد: خشکسالی طی یکسال گذشته 180 میلیارد تومان به منابع طبیعی استان خسارت وارد کرده است.
شریفی تنها عامل مهم بیابان‌زایی در استان را خشکسالی دانست و گفت: در طی چند سال خشکسالی روند بیابان‌زایی در استان رو به افزایش بوده به طوری که کانون‌های بحرانی بیابان استان از 12 کانون به 22 کانون افزایش یافته و پس از الحاق شهرستان طبس نیز به 28 کانون رسیده است.
وی مساحت بیابان‌های استان را یک میلیون و 300 هزار هکتار ذکر کرد و گفت: در سال گذشته اعتبار خشکسالی نداشته‌ایم و آخرین رقم تخصیص اعتبارات خشکسالی در سال 91 به میزان یک میلیارد و 600 میلیون تومان بوده است.
کاهش 30 درصدی تولید علوفه در استان
مدیرکل منابع طبیعی خراسان جنوبی با اشاره به کاهش بارندگی‌ها در سال جاری و تداوم خشکسالی تصریح کرد: این مهم اثر منفی بر تولید علوفه مراتع داشته است.
شریفی با بیان اینکه در شرایط نرمال تولید علوفه مراتع در استان 830 هزار تن بوده است، بیان کرد: این میزان در سال جاری 30 درصد کاهش دارد.
وی اظهار کرد: در بارندگی‌های سال جاری حدود 22 میلیون مترمکعب روان‌آب در استان مهار و ذخیره شده است.
خسارت 300 میلیارد تومانی خشکسالی به بخش دام خراسان جنوبی
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز در گفتگو با مهر اظهار کرد: هیچ گونه اعتباری در ارتباط با خشکسالی از گذشته تاکنون به سازمان جهاد کشاورزی استان اختصاص نیافته است.
هاشم ولی‌پور مطلق بیان داشت: در سال 91 مبلغ شش میلیارد و 59 میلیون تومان از اعتبارات خشکسالی به بخش کشاورزی استان برای کمک به دامداران برای آبرسانی سیار به دام و کشاورزان و برای آبرسانی سیار به باغات، مزارع و احیاء قنوات اختصاص یافته است.
وی تصریح کرد: در سال زراعی گذشته میزان خسارت وارده به محصولات زراعی 129 میلیون تومان، محصولات باغی 9 میلیون و 190 هزار تومان و بخش دام 27 میلیارد و 286 میلیون تومان بوده است.
وی یادآورشد: میزان خسارت وارده به محصولات زراعی در سال زراعی جاری 150 میلیارد تومان، محصولات باغی 160 میلیارد تومان و بخش دام 300 میلیارد تومان بوده‌است.
وی با بیان اینکه با برگزاری کارگروه تخصصی خشکسالی و سایر مخاطرات طرحهای اجرایی کوتاهمدت و بلندمدت مورد بررسی و برای اجرا به بخشهای تخصصی مربوطه ارجاع شده است، ادامه داد: از جمله آنها مبارزه با آفات چوبخوار، احداث آببندها برای جمعآوری و ذخیره نزولات و دیگر طرحهای آبخیزداری برای تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی و آبرسانی سیار به دامها در مناطقی که با کمبود آب مواجه هستند.
10 درصد قنوات خراسان جنوبی به طور کامل خشک شده‌است
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با بیان اینکه 10 درصد از قناتهای استان به طور کامل خشک شده است، گفت: میزان 20 درصد از قناتهای استان دچار کاهش شدید آبدهی شده به گونه‌ای که امکان آبیاری به مزارع وجود ندارد و مابقی قناتها از 30 تا 70 درصد دچار کاهش آبدهی شدهاند.
ولی پورمطلق یادآورشد: انجام عملیات آبخیزداری بالا دست قنوات توسط اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان و همچنین مرمت و لایروبی قنوات از جمله اقداماتی است که به میزان اختصاص اعتبارات در دستور کار قرار دارد.
صدور مجوزهای بدون مطالعه خسارات جبران ناپذیر برمنابع آب استان وارد کرد
مدیرصندوق بیمه محصولات کشاورزی خراسان جنوبی نیز در گفتگو با مهر، با اشاره به بروز پدیده خشکسالی اظهارکرد: بروز پدیده خشکسالی از سال 76 در کشور قابل لمس است و میانگین بارندگی در مقایسه با دوره های آماری بارندگی با شیب ملایم در حال کاهش است.
جواد غنچه عنوان کرد: تغییر نزولات آسمانی از برف به باران، کاهش منابع آب سفره‌های زیر زمینی، شور شدن منابع آبی موجود، خشک شدن تعدادی زیادی از منابع آبی به ویژه قنوات، تغییر و کم شدن گونه های مرتعی و سخت شدن برخی مراتع، تغییر گونه های کشت و لم یزرع شدن برخی از حوزه‌های کشاورزی امروزی از اثرات ناشی از پدیده خشکسالی است.
مدیرصندوق بیمه محصولات کشاورزی خراسان جنوبی با بیان اینکه خراسان جنوبی فاقد استعداد لازم در بخش کشاورزی است، تاکید کرد: ولی عملا از سال‌های گذشته با صدور مجوزهای زیاد و بدون مطالعه و با هدف ایجاد اشتغال، خسارت های جبران ناپذیزی بر منابع غیرقابل تجدید آب استان وارد کرده‌ایم.
غنچه تصریح کرد: اشتغال یک سوم شاغلان استان در بخش کشاورزی و میزان بارندگی متوسط سالیانه کمتر از 150 میلیمتر حاکی از خطر بزرگی است که در آینده متوجه منابع درآمدی و شاغلان استان خواهد شد.
وی روند فزاینده خشک شدن قنوات و کاهش منابع آبی، شورشدن و افت آب سفره های زیر زمینی را از جمله علائم اولیه بروز بحران خشکسالی در استان دانست و ادامه داد: در صورت عدم تمهیدات لازم و برنامه ریزی مسئولان دستگاه های اجرایی با مشکلات فزاینده ای در زمان نه چندان دوری مواجه خواهیم شد.
پرداخت 43 میلیارد ریال غرامت به دامداران خراسان جنوبی
مدیر صندوق بیمه محصولات کشاورزی خراسان جنوبی اظهارکرد: خشکسالی، سرمازدگی بهاره در باغات و یخبندان زمستانه در غلات استان بیشترین خسارات را به محصولات کشاورزی و بخش دام خراسان جنوبی طی سال زراعی گذشته وارد ساخته اند.
غنچه افزود: سرمازدگی بهاره در سال زراعی گذشته سبب شده تا به محصول زردآلو بین 80 تا 100 درصد و بادام بین 70 تا 80 درصد در استان خسارت وارد شود.
وی ادامه داد: در طول سال زراعی گذشته مبلغ 43 میلیارد ریال غرامت به دامداران استان پرداخت شده است.
مدیرصندوق بیمه محصولات کشاورزی خراسان جنوبی گفت: طی سال زراعی گذشته همچنین به بخش طیور استان مبلغ 16 میلیارد ریال، زراعت 18 میلیارد ریال و باغات استان 29 میلیارد ریال و 500 میلیون ریال غرامت از سوی صندوق بیمه محصولات کشاورزی خراسان جنوبی پرداخت شده است.