به گزارش خبرنگار مهر، شهرستان نهاوند به لطف داشتن منابع آبی متعدد و زمین‌های حاصلخیز، به‌عنوان قطب کشاورزی، دامداری و شیلات غرب کشور و استان همدان محسوب می شود و وجود تعداد ۲۶۴ سراب، چشمه و قنات و تعداد ۷۷۶ حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق موجب توسعه بخش کشاورزی در این شهرستان شده به نحوی که سطح زیر کشت محصولات آبی و دیم در نهاوند ۵۹ هزار و ۳۳ هکتار است که از این مقدار ۱۲ هزار و ۱۹ هکتار زیر کشت محصولات باغی و ۴۷ هزار و ۱۴ هکتار نیز دیگر محصولات کشاورزی کشت شده است.
براساس آمار بیش از هشت هزار نفر در بخش تولید محصولات باغی و بیش از ۱۷ هزار و ۴۰۰ نفر در عرصه‌های مختلف کشاورزی در شهرستان نهاوند فعالیت دارند و نهاوند در تولید ۱۴ محصول رتبه اول استان و در تولید سه محصول رتبه برتر کشور را دارد.
با این ظرفیت و پتانسیلی که شهرستان نهاوند در حوزه کشاورزی دارد اما کشت و برداشت سیب زمینی در این شهرستان جایگاه مطلوبی ندارد به نحوی که از تولید سالانه یک میلیون و 50 میلیون تن سیب‌زمینی در استان همدان در سال گذشته سهم شهرستان نهاوند فقط ده هزار و 500 تن بوده است.
آنچه مسلم است در شهرستان نهاوند که به شهر سرابهای خروشان، چشمه های و قنات های بی نظیر در کشور معروف شده و دارای خاک حاصلخیز و آب و هوای متعدل است کشت و برداشت سیب زمینی مورد توجه کافی قرار نگرفته است.
کشاورزان نهاوند افزایش اجاره زمین، محصول بذری، گازوئیل، سموم کشاورزی و کمبود آب، مجهز نبودن زمین های کشت سیب زمینی به آبیاری قطره ای و یا بارانی را مهمترین عواملی عنوان می کنند که باعث شده کشاورزان چندان تمایلی به کشت سیب زمینی در شهرستان نهاوند نداشته باشند
تولید سیب زمینی نهاوند در استان جایگاه خوبی ندارد
مدیر جهاد کشاورزی نهاوند در گفتگو با مهر ضمن تأئید این موضوع که تولید سیب زمینی نهاوند در استان جایگاه خوبی ندارد و با اشاره به اینکه سطح زیر کشت سیب زمینی در نهاوند نسبت به سال گذشته 50 هکتار افزایش یافته است، گفت: زمین های حاصلخیز و روش آبیاری بارانی، میزان تولید سیب زمینی در نهاوند را به 10 هزار و 500 تن افزایش داده است.
احد ظفری گفت: سال گذشته سطح زیر کشت سیب زمینی در شهرستان نهاوند 350 هکتار بود و به طور متوسط از هر هکتار 25 تا 30 تن سیب زمینی برداشت شد ولی تعدادی از کشاورزان روستاهای مختلف موفق شدند از هر هکتار 70 تن سیب زمینی برداشت کنند.
ظفری افزود: امسال با توجه به میزان بارندگی های خوب و افزایش قیمت سیب زمینی نسبت به سال های قبل از آن سطح زیر کشت سیب زمینی به 400 هکتار افزایش یافت.
وی ادامه داد: متأسفانه عدم آگاهی از چگونگی نگهداری این محصول و نبود سردخانه و مکان کافی برای نگهداری این محصول به ضرر کشاورزان منتهی شده لذا آموزش کشاورزان در زمینه نگهداری این محصول لازم و ضروری است.
مدیر جهاد کشاورزی نهاوند از هزینه شدن 43 میلیون ریال به ازای هر هکتار آبیاری تحت فشار محصول سیب‌زمینی خبر داد و بیان کرد: در صورت تقاضای کشاورزان دولت بیش از 85 درصد را بلاعوض و 15درصد را به صورت تسهیلات بلندمدت به کشاورزان می‌پردازد.
به نظر می رسد سیب زمینی کاران نهاوندی در چند سال اخیر با مشکلات بسیاری ازجمله کم آبی، افزایش نامتعادل قیمت های سموم زراعی و ابزار آلات کشاورزی، محصول بذری و نبود بازار مناسب برای فروش محصول مواجه بوده اند تا جاییکه این شرایط آن عده از کشاورزانی را که در زمین زراعی استیجاری کشت می کردند با شکست مالی مواجه کرد به طوری که سال بعد دیگر قادر به کشت محصول نشدند.
سعادت حنیفیان کارشناس کشاورزی در این باره به مهر گفت: حوزه کشاورزی یک حوزه مهم، اثرگذار و تأمین کننده مواد غذایی کشور است ولی علیرغم اهمیتی که این حوزه دارد آن طور که باید به آن پرداخته نشده است.
حنیفیان افزود: سيب زميني به عنوان يك محصول استراتژيك در اكثر مناطق کشور كشت مي شود اما بالارفتن هزينه هاي توليد و مقرون به صرفه نبودن كاشت آن باعث شده سیب زميني كاران نهاوندی رغبتي براي جمع آوري محصول خود نداشته باشند.
وی ادامه داد: سیب زمینی در حال حاضر پس از گندم، برنج و ذرت در مرتبه چهارم جهانی قرار دارد و سازگاری این گیاه با شرایط آب و هوایی مناطق مختلف به گونه‌ای است که هم اکنون در بیش از ۱۴۰ کشور جهان، سیب زمینی تولید می‌شود و دراين ميان سهم كشورمان سالانه حدود پنج میلیون تن است
همدان يكي از قطب هاي توليد سيب زميني در كشور است
این کارشناس کشاورزی اظهار داشت: استان همدان يكي از قطب هاي توليد سيب زميني در كشور است و شهرستان نهاوند و بخش ها و روستاهای تابعه آنها جزو مناطق مهم کشت این محصول به شمار مي روند اما دردوسه سال اخير برخي مشكلات سبب شده تا رغبت كاشت سيب زميني دربين كشاورزان این منطقه ازبين برود که در این میان يكي از مشكلاتي كه سيب زميني كاران اين منطقه به شدت از آن گله دارند قيمت بالاي هزينه ها و نیاز فراوان به آب براي توليد اين محصول است.
سعادت حنیفیان بیان داشت: هزينه بالاي تامین بذر، کودشیمیایی، ماشین آلات، دستمزد کارگر و حمل و نقل، باعث شده تاكاشت سيب زميني براي کشاورزان مقرون به صرفه نباشد خصوصا اینکه قيمت خريدتضميني سيب زميني نيز يكي از معضلات سيب زميني كاران است که نوسان پی در پی این محصول نه تنها سودی برای تولید کنندگان ندارد بلکه موجب ضرر آنان نیز مي شود.
حنیفیان ادامه داد: نیاز شدید این محصول به آب، هزینه بالای تولید، سود کم و کمبود خاک مناسب برای کاشت این محصول باعث شده کشاورزان کمتر رغبت داشته و به سمت تولید این محصول حرکت کنند اما تغییر الگوی کشت از جمله کاهش سطح اراضی، بالا بردن کیفیت محصول، جایگزین کردن ارقام پرمحصول و کاهش تعداد نوبت های کشت می تواند در رونق تولید سیب زمینی در شهرستان نهاوند تأثیر گذار باشد.
در حالي كه امروزه صنايع تبديلي در ارزش آفرینی برای محصولات از اهميت ويژه اي برخوردار است اما جاي اين صنايع در بين محصولات ايراني مخصوصا ازنوع كشاورزي بسيار خالي است.
علی اکبر نظری یکی از کشاورزان تولید کننده سیب زمینی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: رفع مشکل فرآوری سیب زمینی باید از مزرعه شروع شود و پیشنهاد می شود کسانی که می خواهند فرآوری سیب زمینی انجام دهند محصول را خودشان در مزرعه تولید کرده و در همانجا نيز فرآوري كنند.
نظری که از هفت هکتار زمین کشاورزی 510 تن سیب زمینی برداشت کرده است، افزود: عدم حمایت مسئولین، عدم برنامه ریزی مناسب در تولید، نبود بازاریابی مناسب برای فروش بهتر محصولات تولید شده، افزایش بی رویه تولید کننده، ورود افراد بی مهارت و به تبع آن تولید بی رویه محصول و تغییرات بسیار نامتعادل آب و هوایی و خشکسالی های اخیر، نه تنها از کیفیت سیب زمینی تولید شده کاست بلکه بازار فروش این محصول را نیز متزلزل ساخته است.
وی در ادامه با اشاره به این موضوع که استاندارد تولید سیب زمینی از هر هکتار 40 تن است، گفت: با استفاده از روش های علمی می توان از هر هکتار 80 تن سبی زمینی برداشت کرد.
این کشاورز در ادامه از نبود صنایع تبدیلی و کمبود زمین برای کشت سیب زمینی و کمبود سردخانه و عدم حمایت دولت انتقاد کرد و گفت: متقاضی احداث سردخانه دو هزارو 500 تنی در شهر همدان هستم و مقدار 900 میلیون تومان هم آورده دارم اما برای احداث این سردخانه با من همکاری نمی شود.
باید با ایجاد تنوع فرآوری و بسته بندی های مناسب ارزش این محصول را بالا برد
علی اکبر نظری ادامه عنوان کرد: باید با ایجاد تنوع فرآوری و بسته بندی های مناسب ارزش این محصول را بالا برد که یکی از این راه حل ها توسعه صنایع تبدیلی در منطقه است.
غضنفر سلگی که بیش از 20 سال است در زمینه محصولات کشاورزی شهرستان نهاوند از جمله گشنیز، نخود و سیب زمینی به کشورهای مختلف فعالیت دارد در مورد وضعیت تولید سیب زمینی شهرستان نهاوند نیز عنوان کرد: صادرات سيب‌زميني تولیدی استان همدان و نهاوند فقط محدود به عراق نيست و کشورهاي افغانستان و روسيه نيز با ايران تعامل دارند.
سلگی گفت: بعلت اینکه انبارهاي کاملاً فني نگهداري سيب‌زميني و صنایع تبدیلی در استان همدان وجود ندارد صادر کردن سیب زمینی به خارج از کشور مقرون به صرفه تر است.
وی افزود: سیب‌زمینی ایران طرفداران بی‌شماری در برخی کشورهای همسایه مانند پاکستان، عراق روسیه و ترکمنستان دارد و این موضوع سبب شده تا برخی تجار با خرید این محصول آن را به این کشورها صادر کنند.
غضنفر سلگی ادامه داد: در استان همدان جای خالی صنایع تبدیلی و سردخانه در حوزه کشاورزی محسوس است به همین علت سیب زمینی توليد شده در استان به صورت تازه خوری مورد استفاده قرار مي گيرد و بخشی دیگر نيز به کشورها و شهرهاي ديگر فرستاده مي شود.
وی بیان داشت: بخش زیادی از سرمایه‌گذاری‌ها به دلیل وجود امکانات و تسهیلات، در شهرهای بزرگ انجام می‌شود و در نتیجه در روستاها و شهرهای کوچک سرمایه‌گذاری کمتری صورت می‌گیرد که همین موضوع بسیاری از مشکلات را موجب می‌شود.
عضنفر سلگی گفت: یکی از مهمترین راهکارهای رونق کشت سیب زمینی در شهرستان نهاوند تکنولوژی فرآوری سیب‌زمینی توسط صنایع تبدیلی است، چرا که بیش از 100 نوع مواد از سیب‌زمینی قابل دریافت بوده که در بخش صنایع قابل توسعه است.
آنچه مسلم است اینکه سيب‌زمينی از نظر تغذيه‌ای سومين محصول مهم کشور است اما وجود نوسان در توليد اين محصول سبب عدم تعادل در عرضه و تقاضای آن شده و نبود برنامه‌ريزی برای توليد و بازاريابی از يک‌سو و دانش کم کشاورزان درباره بازاريابی از سويی ديگر، باعث بی‌ثباتی بازار سيب‌زمينی گشته است.
از طرف دیگر سیب زمینی کاران استان همدان که با تولید سالانه حدود یک میلیون تن استان خود را به قطب کشوری تولید این محصول رسانده اند نبود کارخانجات تبدیلی و بسته بندی را علت اصلی هدر رفتن بخش عمده ای از دسترنج خود می دانند چرا که تنها سه واحد صنایع تبدیلی برای این مقدار تولید در همدان ایجاد شده است.
اما گذشته از نبود صنایع فرآوری برای سیب زمینی همدان معاون حفاظت و بهره برداری آب منطقه ای استان همدان نیز در این زمینه معتقد است: متاسفانه کشت محصولات پر آب که سیب زمینی یک نمونه ان است در استان همدان یکی دیگر از مشکلات اصلی در مصرف آب در استان همدان است که باید برای آن چاره ای اندیشید.
وزارت جهاد کشاورزی باید الگوی کشت مناسبی دراختیار کشاورزان هراستان قراردهد به طوری که در این الگوی کشت میزان واقعی سالیانه مصرف سیب زمینی درکشور و میزان واقعی کشت درهراستان از جمله استان همدان درجهت پاسخگویی به عرضه و تقاضا این محصول مشخص شود.
همچنین هزینه های تمام شده کشاورزان در زمان کاشت، داشت و برداشت باید مشخص شود و براساس آن دولت یک خرید مناسبی را برای سیب زمینی در نظر گیرد.