خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ و هنر: دوسالانه‌های هنرهای تجسمی به عنوان مهمترین و حرفه‌ای‌ترین رویدادهای هنرهای تجسمی در کشورمان مطرح هستند که هر دو سال یک بار از سوی انجمن‌های تخصصی و با همکاری بخش دولتی برگزار می‌شود و ظرفیت این بخش از هنر کشور را در طول دو سال نمایان می‌کند.
برگزاری دوسالانه‌ها در کشور ما عمر چندانی ندارد و از برپایی نخستین دوسالانه‌های تجسمی بعد از انقلاب اسلامی حدود 23 سال می گذرد اما در هر دوره از مدیریت های فرهنگی، این دوسالانه ها با چالش ها و افت و خیزهای بسیار روبرو بوده است، به طوری که تأخیر در برگزاری بسیاری از این رویدادها، عنوان دوسالانه را از آنها ساقط کرده و رکورددار این عرصه با 10 سال تأخیر در برگزاری نیز به نام دوسالانه تصویرگری ایران ثبت شده است.
از سوی دیگر، گاهی دخالت های مدیران دولتی در چگونگی برگزاری این رویدادها، باعث قهر هنرمندان شناخته‌شده و همکاری نکردن انجمن های تخصصی در برپایی دوسالانه ها شده است. با این همه، دولت تدبیر و امید با شعار واگذاری امور به بخش خصوصی وارد میدان شد و بارقه ای از امید به داشتن دوسالانه‌های تخصصی و حرفه ای را در میان هنرمندان و انجمن‌های تخصصی آنها به وجود آورد.
دوسالانه‌های سال 93
دوسالانه‌های هنرهای تجسمی که باید بر اساس تقویم زمانی خود در سال 93 برگزار شوند شامل 7 دوسالانه خوشنویسی، پوستر، عکس، نگارگری، نقاشی، مجسمه سازی و سفال و سرامیک هستند که از این میان سه دوسالانه در سال جاری برگزار شده و می‌شوند.
سومین دوسالانه خوشنویسی
اولین دوسالانه ای که در سال 93 گشایش یافت، دوسالانه خوشنویسی ایران بود که سومین دوسالانه خوشنویسی ایران در دو بخش رقابتی و غیر رقابتی در رشته های نستعلیق، شكسته نستعلیق، نسخ و ثلث با موضوع آزاد 6 شهریورماه سال جاری در سرای سعدالسلطنه قزوین برگزار شد.
این دوره از دوسالانه خوشنویسی همچون دو دوره قبل به نام یكی از خوشنویسان تاثیرگذار كشور بود و به بزرگداشت استاد احمد سهروردی (یاقوت ثانی) اختصاص یافت.
در بخش غیر رقابتی سومين دوسالانه خوشنويسي ايران 70 اثر از آثار استادان و پيشكسوتان خوشنويسي از جمله غلامحسين اميرخاني، عباس اخوين، محمد سلحشور، محمد حسين عطارچيان، علي شيرازي، زنده ياد ابوالحسن محصص مستشاري، غلامرضا مشعشعي، عبدالصمد صمدي، سيد محمد حسين موحد، مجتبي ملك زاده، جواد بختياري، احمد عبدالرضايي و احمد پيله چي به نمایش درآمد.
در بخش رقابتي این دوسالانه 280 اثر پذيرفته شده توسط هيات انتخاب در اين دوسالانه ارائه شد.
سومين دوسالانه خوشنويسي ايران از سوي دفتر هنرهاي تجسمي با همكاري اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان قزوين و موسسه توسعه هنرهاي تجسمي معاصر برگزار شده است.
در مراسم تقدير از خوشنويسان و اهدای جوايز برگزيدگان سومين دوسالانه خوشنويسي ایران که 13 شهریورماه در قزوین برگزار شد، علی جنتی وزير فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی مرادخانی معاون امور هنری وزارت ارشاد، مجید ملانوروزی مديركل هنرهای تجسمی و مديران استان قزوين حضور داشتند.
یازدهمین دوسالانه بین المللی پوستر
نخستین جلسه شورای سیاستگذاری یازدهمین دوسالانه بین‌المللی پوستر تهران نیمه اردیبهشت ماه سال جاری با حضور مجید ملانوروزی مدیر کل هنرهای تجسمی، قباد شیوا، ابراهیم حقیقی، امرالله فرهادی، مصطفی اسداللهی، صداقت جباری و علی رشیدی مدیر عامل انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، ساعد مشکی بازرس انجمن و فرزاد ادیبی عضو هیات مدیره انجمن برگزار شد.
در این جلسه مقرر شد یازدهمین دوسالانه بین المللی پوستر تهران با تمرکز بر پوستر و به صورت بین المللی از سوی دفتر هنرهای تجسمی با همکاری انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران دی ماه سال جاری برگزار شود.
همچنین با توجه به برگزاری نمایشگاه سرو نقره‌ای از سوی انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران به صورت ملی، دوسالانه بین المللی پوستر با همکاری دفتر هنرهای تجسمی و انجمن برگزار می شود.
مهمترین هدف در دوسالانه پوستر نیز بیان تحولات طراحی پوستر و ظرفیت‌های این بخش اعلام شد.
پس از این جلسه، خبر برگزاری يازدهمين دوسالانه بین المللی پوستر تهران از سوي دفتر هنرهاي تجسمي با همكاري انجمن صنفي طراحان گرافيك ايران در دي و بهمن سال جاري اعلام شد و ساعد مشکی نیز به عنوان دبیر این دوسالانه معرفی شد.
پس از انتشار فراخوان و معرفی دبیر و شورای سیاست گذاری این دوسالانه، اعتراض‌هایی نسبت به حضور ساعد مشکی به عنوان دبیر و پریسا تشکری در شورای سیاست گذاری این دوسالانه در یکی از رسانه های کشور صورت گرفت که ملانوروزی مدیر کل دفتر هنرهای تجسمی ادعای این رسانه را مبنی بر حضور این هنرمندان در جشنواره های خارجی ضد انقلاب، بی اساس دانست.
هشتم مهرماه، دفتر هنرهاي تجسمي با انتشار اطلاعيه اي اعلام كرد به دليل نبود فرصت كافي براي هماهنگي مهمانان خارجي، برگزاري يازدهمين دوسالانه بين المللي پوستر ايران به زمان ديگري موكول مي شود.
بنا بر اعلام دفتر هنرهای تجسمی، با توجه به تغيير زمان برگزاري يازدهمين دوسالانه بين المللي پوستر، مهلت ارسال آثار این دوسالانه نيز تمديد خواهد شد و روند دريافت آثار از سوي دبيرخانه ادامه پيدا مي كند. مهلت نهايي ارسال آثار به دبيرخانه يازدهمين دوسالانه بين المللي پوستر ايران نيز متعاقبا اعلام مي شود.
سیزدهمین دوسالانه ملی عکس ایران
سیزدهمین دوسالانه ملی عکس ایران 3 تا 23 دی ماه سال 1393 در موزه هنرهای معاصر تهران برپا خواهد شد. فراخوان این دوسالانه نیز 18 شهریور منتشر شد و اسماعیل عباسی به عنوان دبیر این دوسالانه انتخاب شد.
نادر داوودی، محمدمهدی رحیمیان، مسعود زنده‌روح کرمانی، اسماعیل عباسی، مجید مسچی، سید مهدی مقیم‌نژاد، سیدعباس میرهاشمی و ساعد نیکذات از سوی انجمن عکاسان ایران و عبدالرحیم سیاهکارزاده رئیس موسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصر و حسین نوروزی نماینده مرکز هنرهای تجسمی اعضای شورای برنامه ریزی این دوسالانه را تشکیل می دهند.
سیزدهمین دوسالانه ملی عکس ایران به صورت غیر رقابتی با موضوع آزاد در دو بخش رویکرد آرت فتوگرافی (Art photography) و رویکرد خلاقانه (Creative photography) برگزار می‌شود.
برنامه‌های جنبی سیزدهمین دوسالانه نیز با محورهای تجلیل و برپایی نمایشگاهی از دو هنرمند پیشگام هنر عکاسی ایران، برگزاری نشست‌های تخصصی در زمینه آرت فتوگرافی و رویکرد خلاقانه، برگزاری میزگرد و بحث آزاد پیرامون سیزدهمین دوسالانه عکس ایران همراه خواهد بود.
مهلت ثبت نام و ارسال آثار این بخش تا ساعت 8 صبح روز شنبه 3 آبان 1393 و در بخش رویکرد خلاقانه تا ساعت 8 صبح روز شنبه 24 آبان 1393 اعلام شده است.
برگزاری این دوسالانه در موزه هنرهای معاصر نیز بحث برانگیز بود چرا که در دوره مدیریت های پیشین مرکز هنرهای تجسمی وزارت ارشاد تصمیم گرفته شد که موزه هنرهای معاصر به جایگاه واقعی خود که محلی برای نمایش آثار موزه ای است بازگردد و بنابراین هیچ نمایشگاه، دوسالانه و جشنواره ای در این موزه برگزار نشود که اگر چه دقیقاً طبق این سیاست عمل نشد و شاهد برپایی نمایشگاه های مناسبتی بی کیفیت و بخشی از آثار جشنواره هنرهای تجسمی فجر در این موزه بودیم، اما دست کم توانست پای دوسالانه های تجسمی را به خارج از موزه بکشاند.
اکنون ملانوروزی مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی وزارت ارشاد نظر دیگری دارد و معتقد است که آثار دوسالانه هایی که از کیفیت هنری و استاندارد لازم برخوردار باشند، از جمله آثار هنر معاصر ایران محسوب می شوند و شایستگی ارائه در موزه هنرهای معاصر تهران را دارند،بنابراین عکاسان بار دیگر توفیق دیدن آثارشان را روی دیوار موزه هنرهای معاصر تهران در این دوره باز خواهند یافت.
نهمین دوسالانه ملی نقاشی ایران
دوسالانه نقاشی ایران نیز همچون دوسالانه عکس توفیق برگزاری در موزه هنرهای معاصر تهران به عنوان یکی از برترین موزه های جهان را خواهد یافت اما این دوسالانه به گفته مسئولان انجمن هنرمندان نقاش به سال جاری نمی رسد و با توجه به جلسات مقدماتی که برای این دوسالانه با حضور نمایندگان این انجمن و مدیر کل دفتر هنرهای تجسمی برگزار شده است، برپایی این دوسالانه به اوایل سال 94 موکول می شود.
منیژه صحی سخنگوی انجمن هنرمندان نقاش پیش از این به خبرنگار مهر اعلام کرده بود که نهمین دوسالانه نقاشی با مشارکت انجمن در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار خواهد شد اما هنوز شرایط کامل و دقیق آن بررسی و مشخص نشده است.
او زمان برگزاری این دوسالانه را بهار سال 94 اعلام کرد.
نهمین دوسالانه ملی نگارگری ایران
نهمین دوسالانه ملی نگارگری ایران نیز به دبیری امیر طهماسبی 13 آذرماه سال جاری در موسسه فرهنگی و هنری صبا برگزار می شود.
بر اساس فراخوان این دوسالانه که 25 مردادماه سال جاری منتشر شد، این دوسالانه در بخش‌های نگارگری، گل و مرغ، تذهيب، تشعير و طراحي سياه قلم با موضوع آزاد برگزار مي شود و هر هنرمند مي تواند با ارسال حداكثر 3 اثر در اين دوسالانه شركت كند.
مجید ملانوروزی، محمد باقر آقامیری، مجید مهرگان، عباس جمال پور، محمدعلی رجبی، عبدالرحیم سیاهکارزاده، حسین ماچیانی، سلیمان سعیدآبادی و امیر طهماسبی اعضاي شورای سياستگذاری نهمين دوسالانه نگارگري ايران هستند.
همايش علمی، كارگاه‌های تخصصي و تقدير از پيشكسوتان نگارگري از برنامه‌های نهمين دوسالانه ملی نگارگری است.
با اعلام فراخوان و پایان مهلت ثبت نام در این دوسالانه که 14 مهرماه سال جاری بود، 968 اثر از 442 هنرمند به دبيرخانه دوسالانه رسيد. از ميان اين آثار، 403 اثر در گرايش نقاشي ايراني، 223 اثر در گرايش گل و مرغ، تذهيب 187 اثر، 103 اثر طراحي سياه قلم و 52 اثر تشعيير است و هنرمندان زن با 331 نفر، 75 درصد شركت كنندگان دوسالانه را به خود اختصاص داده اند.
رضا یساولی، یوسف حسینی، رحیم چرخی، محمدرضا هنرور و حسین عصمتی انتخاب اولیه آثار نهمین دوسالانه ملی نگارگری را انجام می دهند.
عباس جمالپور، مجید مهرگان، محمد علی رجبی داوران بخش نگارگری، محمد ناصری پور، رحیم چرخی، حسینعلی ماچیانی داوران بخش گل و مرغ، فریدون جوقان، سلیمان سعید آبادی، محمدرضا هنرور داوران بخش تذهیب، مجید صادق زاده، حسین عصمتی ، مهدی خداپناه داوران بخش تشعیر و یوسف حسینی، رضا یساولی و مهرداد خطایی داوران بخش طراحی سیاه قلم معرفی شده اند.
حذف دوسالانه های مجسمه سازی و سفال و سرامیک
هفتمین دوسالانه ملی مجسمه سازی و یازدهمین دوسالانه ملی سفال و سرامیک از جمله دوسالانه هایی هستند که با تأخیر یک ساله باید در سال 93 برگزار می شدند.
اگر چه این رویدادها بر طبق زمانبدی دوساله خود باید سال 92 برگزار می شدند، اما بنا به دلایلی از جمله تغییر مدیریت ها و کمبود بودجه به سال 93 رسیدند و امسال نیز توفیق برگزاری نیافتند چرا که به اعتقاد مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی وزارت ارشاد انجمن های تخصصی این دو رویداد نیاز به ساماندهی دارند.
انجمن های سفال و سرامیک و مجسمه سازی در سال گذشته با تغییر و تحولاتی روبرو بود و به دلایلی همچون تغییرات مدیریتی انجمن، کمبود بودجه، از دست دادن مکان اجاره ای انجمن و همچنین همکاری نکردن هنرمندان، دچار رکود شدند، به طوری که انجمن سفال و سرامیک اگر چه به گفته بهزاد اژدری مدیریت آن منحل نشده است اما فعالیتی هم ندارد.
انجمن هنرمندان مجسمه ساز نیز مدتی را دچار وقفه شده بود و فعالیتی نداشت.
مدیر موزه هنرهای معاصر تهران در گفتگویی با خبرنگار مهر درباره برگزاری دوسالانه های مجسمه سازی و سفال و سرامیک در سال 93 گفته بود: دوسالانه‌هاي مجسمه سازي و سفال و سرامیک كه دوره هاي قبلي آنها در سال 1390برگزار شد، بر اساس زمانبندی مي بايست سال گذشته دوره بعدیشان برگزار می شد اما انجمن مجسمه سازان ايران و انجمن هنرمندان سفالگر در حال حاضر به ساماندهي و تقويت نياز دارند كه با حضور فعال هنرمندان، اين انجمن ها ساماندهي خواهند شد.
اما برگزاري اين دوسالانه ها با توجه به تعدد برگزاری دوسالانه ها در سال جاری و نياز به برنامه ريزي و هماهنگي در سال جاري ممكن نيست.
بنابراین در مجموع دوسالانه‌های خوشنویسی، عکس و نگارگری در سال 93 شانس برگزاری یافته‌اند و تا برگزاری منظم و دقیق این دوسالانه ها آن گونه که شایسته عنوان دوسالانه باشد، همچنان راه باقی است.
گزارش از فاطمه حامدی‌خواه