به گزارش خبرنگار مهر، حتما برای شما هم اتفاق افتاده است كه هنگام تردد در سطح شهر يك فرد نابينا را با عصاي سفيد ببينيد؛ در چنين موقعیتی لطفا كمي صبر كنيد و به شرايط نگاه كنيد افراد نابينا معمولا براي رد شدن از خيابان نياز به كمك دارند.
بر اساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی در هر پنج ثانیه یک نفر در جهان نابینا و هر دقیقه، یک کودک نابینا می‌شود و در حال حاضر ۲۸۵ میلیون نفر کم بینا در جهان وجود دارد که حدود ۳۹ میلیون نابینا و بیش از ۲۴۶ میلیون نفر کم بینا هستند و این در حالی است که از این تعداد نیز ۱۹ میلیون نفر از نابینایان، کودک و ۶۵ درصد از افراد نابینا و کم بینا شامل افراد بالای ۵۰ سال هستند.
در ایران نیز حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر دارای معلولیت هستند که از این تعداد ۱۲۰ هزار نفر آنان نابینای مطلقند.
کارشناسان مهمترین عوامل کم بینایی و نابینایی را آب مروارید، آب سیاه، بیماری های عفونی چشمی از جمله بیماری تراخم، کمبود ویتامین A اختلالات چشمی شبکیه‌ای در بیماران مبتلا به دیابت، حوادث چشمی، بیماری های دژنراتیو مادرزادی، ازدواج های فامیلی و... عنوان می کنند.
نیازمند تلاش گسترده برای مقابله با بیماریهای چشمی هستیم
با اینکه از سال‌های گذشته در ایران برخی برنامه‌ها و طرح‌های غربالگری و پیشگیرانه اجرا می شود اما این اقدامات کافی نیست و هنوز هم نیازمند تلاش گسترده برای مقابله با بیماریهای چشمی هستیم، متأسفانه در کشور ما نیز به دلیل بروز حوادث رانندگی بیش از حد استاندارد جهانی و استفاده نکردن از عینک‌های محافظتی در محیط کار و حتی خطرات ناشی از مواد محترقه و ترقه ها، آمار اختلالات چشمی بسیار بالاست که نیاز به بازنگری جدی متولیان سلامت دارد.
در حال حاضر نابینایان با مشکلات زیادی برای زندگی مواجه هستند که تحصیل، اشتغال، ازدواج، مناسب سازی محیط شهری برای تردد، عدم دسترسی به حداقل امکانات و حقوق شهروندی، نبود وسایل توانبخشی و کمک توانبخشی استاندارد مانند عصا و… از مهمترین آنها است.
بیش از 300 نفر نابینا در حالی در شاهرود زندگی می کنند که این گروه از شهروندان امکان استفاده از خدمات و امکانات شهری، اقامتی، تفریحی و غیره را همانند افراد عادی ندارند و از بسیاری از حداقل های حقوق شهروندی محرومند مناسب سازی فضاهای شهری، کارآفرینی، حمایت از دانشجویان نابینا، دسترسی به کتابها، نشریات و سایر منابع اطلاعاتی و سخت افزارها و نرم افزارهای ضروری از جمله خواسته های آنهاست.
معلولان محروم از حق قانونی 3 درصدی خود در استخدام ادارات
یک روشندل شاهرودی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: علی رغم اینکه سطح تحصیلات نابینایان نسبت به سال‌های گذشته افزایش یافته است اما هنوز آمار اشتغال آنان بسیار پایین است بطوریکه نابینایان بسیاری در کشور بیکارند و برخی از شاغلان نیز کار مفید و مطلوب ندارند و این در حالی است که بر اساس قانون جامع حمایت از حقوق معلولان سه درصد از استخدام دستگاه های دولتی باید به معلولان اختصاص پیدا کند که متاسفانه اینگونه نشده است.
مهدی رضا مزرجی می گوید: با ديدن يك فرد نابينا تنها به يك نگاه عادي بسنده كنيد و به آن خيره نشويد اين كار دور از ادب است و باید توجه داشته باشید که شما با اين رفتار همراهان فرد نابينا را آزار ميدهيد! بهتر است در اولين برخورد و آشنايي از فرد نابينا در مورد علت نابينايي او سؤال نفرماييد و اين مطلب را براي بعد بگذاريد نه بي تفاوت باشيد و نه كنجكاو! نه چنان رفتار كنيد كه انگار اصلا كسي را نديده ايد و نه چنان عمل كنيد كه انگار يك موجود فضايي را در مقابل خود مي بينيد.
وی با تاکید بر اینکه ما نيازي به ترحم نداریم تصریح کرد: دقيقا همان رفتاري را در پيش بگيريد كه با يك فرد عادي داريد مگر در مواقع ضروري؛ تصور نكنيد كه فرد نابينا در درك مطالب مشكلي دارد كتابهاي درسي ما و شما در تمام طول تحصيل يكي است و ما همان چيزي را ياد ميگيريم كه شما آموخته ايد.
بینایی تنها عامل موفقیت شغلی نیست
این روشن دل با اشاره به اینکه مهمترین مشکل نابینایان اشتغال است اظهار کرد: باید توجه داشت که لزوما تمام نابینایانْ بدون شغل نخواهند ماند حتی آن‌هایی که در میان سالی بینایی خود را از دست می دهند، بی هیچ وقفه ای می توانند به کار و زندگی عادی باز گردند؛ بنابر این، بینایی تنها عامل موفقیت شغلی نیست، همان طور که نابینایی هم به تنهایی عامل عدم پیشرفت در شغل و کسب و فرصت‌های شغلی نخواهد بود.
رضا مزرجی با تاکید بر اینکه بیشتر اوقات، از دست دادن شغل یا فرصت‌های شغلی، به ارزشی بستگی دارد که توسط فرد به کار داده می‌شود افزود: استقلال اقتصادی و احساس امنیت مالی، رابطه‌ای تنگاتنگ با شغل دارد؛ از نظر نابینایان کار برای کسب امنیت، احساس تعلق به دیگران، احساس اعتماد به نفس، کسب احترام و احساس خودشکوفایی است و بدون تردید کسب فرصت‌های شغلی توسط نابینایان، موجب می شود که آنان از زندگی یکنواخت فاصله بگیرند؛ بنابر این، توجه مسئولان و اولیا و مربیان به این امر بسیار مفید خواهد بود.
وی تصریح کرد: از آنجایی که نابینایی و کم بینایی، در بسیاری از موارد به دلیل عدم دسترسی اطلاعات دقیق و عدم شناخت علل آنها از سوی مردم، به ویژه مردم روستاهای دور افتاده و محروم است، اطلاع رسانی مردم از طریق رسانه‌ها، مطبوعات، مراکز بهزیستی و خانه‌های بهداشت روستاها اهمیت بیشتری دارد؛ از این رو شایسته است مسئولان و فرهیختگان جامعه، مردم را به یادگیری این مسائل ترغیب کنند؛ زیرا هزینه پیشگیری برای دولت و خانواده‌ها، بسیار کم تر از هزینه خدمات بعدی به نابینایان و کم بینایان خواهد بود.
اختراع خط بریل از جمله کارهای مهم و امید بخش برای نابینایان
معصومه قربانی یکی دیگر از نابینایانی است که در گفتگو با خبرنگار مهر اختراع خط بریل، تالیف و ترجمه کتاب، شعر، موسیقی و... را از جمله کارهای مهم و امید بخش برای نابینایان می داند و در این خصوص می گوید: این اختراعات روزنه امیدی در دل دیگر روشن دلان باز کرده است و آن چه به روشن دلان قدرت و امید می‌بخشد، مواجه شدن با این گونه نوآوری هاست؛ نوآوری‌ها و اختراعاتی که با هوش و امید و تلاش خود نابینایان ساخته شده است.
وی خاطرنشان کرد: تلاش و امید به زندگیِ نابینایان و رشد و پیشرفت آنها در زمینه های مختلف اختراع، ترجمه، تألیف و فرصت های شغلی، علاوه بر اینکه سبب آرامش، احساس ارزشمندی، عزّت نفس و استقلال خودِ نابینایان است، می‌تواند درس بزرگی برای این افراد باشد؛ چرا که آنها با نداشتن نعمت بزرگی چون بینایی، ثابت کرده اند که می توانند به زندگی خودکفا و همراه با عزّت خود ادامه دهند، مدارج علمی را بپیمایند یا در عرصه‌های ورزشی بدرخشند.
قربانی می گوید: همواره باید در هنگام کار با نوجوانان و بزرگسالانِ نابینا، احساس استقلال و نیز زندگی مستقل آنان حفظ یا تقویت شود و اندیشه اینکه آنها افرادی ناتوان هستند اشتباهی نابخشودنی است، مردم فکر می‌کنند چون در اتاق بی نورْ کاملاً ناتوان هستند، پس ما هم که جایی را نمی بینیم، مثل آنها درمانده ایم، در حالی که این چنین نیست و احساس یکسانی با افراد بینا در موقعیت های کم نور یا بدون نور داریم.
اراده و تلاش ملاک اصلی موفقیت است
این روشندل که کارمند اداره بهزیستی شهرستان شاهرود نیز است تاکید کرد: آنها به ما می آموزند که اراده و تلاش ملاک اصلی موفقیت است و اینکه چگونه در مقابل مشکلات کوچک و بزرگ زندگی بایستیم و فقط به قلّه پرافتخار موفقیت فکر کنیم نابینایان به ما می آموزند که دریای زندگی با همه سختی هایش سرشار از شیرینی هاست.
قربانی گفت: سازمان بهزیستی به معلولان مستمری و بیمه درمان و کمکهای یارانه‌ای می‌دهد اما این ارقام و این کمک ها هیچ تناسبی با نیاز معلولان نداشته و حتی نمی تواند حداقل استانداردهای معیشتی را برای آنها فراهم آورد.
وی افزود: مسئولان چند سال قبل در مراسم روز جهانی نابینایان قول دادند که دو هزار نفر از نابینایان در دستگاههای دولتی استخدام شوند اما متاسفانه این موضوع فقط در حد حرف و وعده بود و با گذشت چند سال هرگز عملی نشد.
آموزش اولویتی در راستای جلوگیری از "معلولیت" کودکان
خانم قنبر پور هم که چند سالی است بر اثر یک بیماری نابینا شده نیز در این گفتگو می گوید: بسیاری از نابینایی‌ها قابل پیش گیری هستند؛ زیرا نابینایی و کم بینایی، یا ارثی است یا غیر ارثی که هر کدام، پیش گیری و درمان مخصوص به خود را دارد به عنوان مثال در موارد ارثی، می توان با انجام مشاوره های پیش از ازدواج، از بروز آن ها جلوگیری کرد و در موارد غیر ارثی نیز می توان با مراجعه به موقع به پزشک متخصص و رعایت مسائل ایمنی و بهداشتی، از بروز آن جلوگیری به عمل آورد.
وی تصریح کرد: سلامت فرزندان، برای پدر و مادر از اهمیت فراوانی برخوردار است به همین دلیل اگر فرزندان دچار مشکل و معلولیتی مثل نابینایی شوند، بهار زندگی آن ها تبدیل به خزان می شود و اگر این مشکل از طرف پدر و مادر و بی دقّتی آن ها باشد، با توفان ملامت های دیگران و شلاّق سرزنش ها مواجه خواهند شد.
وی تاکید کرد: بر پدر و مادر ضروری است که با انجام مشاوره های مختلف، استفاده از اطلاعات و جزوات مراکز مربوطه مثل بهزیستی، از معلولیت های فرزندان خود مثل نابینایی، ناشنوایی و ... جلوگیری کنند.
نظام حمایتی برای نابینایان ایران وجود ندارد
این روشندل شاهرودی با بیان اینکه آنچه انسان را به اوج موفقیت می رساند، گوهر اراده، خواستن و تلاش است اظهار داشت: معلولیت های ظاهری و بدنی، مانع جدّی ای برای رشد و ترقی به شمار نمی آید و نمی تواند انسان را از تلاش و کوشش باز دارد نوع رفتار با نابینایان در جامعه، می تواند در سرنوشت آن ها و حالات روحی و روانی شان تأثیرات متفاوتی بگذارد.
قنبرپور با ابراز تاسف از اینکه نظام حمایتی برای نابینایان ایران وجود ندارد افزود: چه آنها که از نظر مالی تامین هستند و صرفاً به خدمات توانبخشی نیاز دارند و چه آن تعداد کثیری که از نظر معیشتی در سطوح زیرین خط فقر قرار می گیرند.
وی با تاکید بر اینکه ما دوست نداریم مورد ترحم واقع شویم تصریح کرد: نابینا می خواهد اعلام کند که مثل بقیه انسان ها می تواند از استعدادهای خدادادی خود استفاده کند و به رشد و کمال برسد؛ بنابراین، از اطرافیان و مربیان می خواهد که اجازه دهند خود او اداره امور خود را به عهده بگیرد و جای وسایل خود را انتخاب کند و در این میان، مربیان و اطرافیان تنها از دور مراقب آن ها باشند که خطر جدی ای آن ها را تهدید نکند.
پرونده 300 نابینا ثبت سامانه بهزیستی شاهرود شد
رئیس اداره بهزیستی شهرستان شاهرود نیز در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: در حال حاضر طبق ثبت سامانه بهزیستی حدود 300 نفر نابینا در این اداره پرونده دارند که البته بسیاری از نابینایان هم تمایلی به تشکیل پرونده ندارند از این تعداد هم 130 نفر عضو انجمن نابینایان هستند.
حسن غربا با اشاره به اینکه عدم شناخت صحیح از دیگران، در نوع برخورد با آنها مؤثر خواهد بود افزود: در مورد نابینایان نیز گمان های نادرستی بین مردم شیوع دارد که باعث برخوردهای نامناسب با آن ها می شود؛ گمان هایی چون "افراد نابینا دارای یک حسّ اضافی هستند که آن ها را قادر می سازد تا مانع روبه رو را تشخیص دهند؛ نابینایان در حواس دیگر قوی تر هستند؛ آن ها از استعداد موسیقی برتری برخوردارند؛ افراد نابینا ناتوان و وابسته به دیگران هستند؛ کودکان نابینا به طور خودکار توانایی بیش تری در تمرکز و دقت دارند و شنوندگان بهتری هستند".
وی تصریح کرد: با اصلاح نظرات و شناخت دقیق تر از شرایط نابینایان، می توان به آن ها کمک کرد، بدون اینکه بی جهت، آنان را مورد ترحم قرار دهیم و یا اینکه با دل سوزی بی مورد، باعث برهم زدن استقلال و احساس اعتماد به نفس آن ها شویم.
ضرورت فرهنگ‌سازي عمومي در برخورد با نابينايان
رئیس اداره بهزیستی شهرستان شاهرود اظهار داشت: وجود هزاران نفر از نابینایان و کم بینایان تحصیل کرده و دارای مدارج عالی علمی نشان می دهد بیش از هر گروه دیگر افراد دارای معلولیت، نابینایان در بالاترین سطح فعالیت اجتماعی حاضرند و از توانایی خدمت در پستهای متعدد کارشناسی، اجرایی، آموزشی و مدیریتی برخوردارند. به همین دلیل توجه خاص رئیس جمهور و پیگیری وزارتخانه ها و دستگاههای مرتبط برای تحقق وعده ها و بهبود شرایط زندگی این اقشار بیش از گذشته ضروری است.
غربا، بر ضرورت ارتقاي فرهنگ عمومي جامعه در برخورد با نابينايان تاكيد كرد و گفت: موسسات خيريه به امور نابينايان نيازهاي چالشي آنان را نيز در نظر داشته باشند که ضرورت فرهنگ‌سازي عمومي در برخورد با نابينايان بسیار مهم است و در اين راستا برگزاري برنامه‌هايي در مدارس و معرفي كانون نابينايان و توانمندي‌هاي نابينايان باید مورد توجه قرار گیرد.
وی افزود: بیماری ها، حوادث، کهولت سن و وراثت از مهمترین عوامل نابینایی و کم بینایی هستند، که بر زندگی میلیون ها نفر در دنیا تاثیر می گذارند. هر چند که راه های درمانِ اندکی برای برخی از علل نابینایی وجود دارد، اما پیشگیری، راهی مطمئن برای جلوگیری از بروز این ضایعه به حساب می آید.
سازمان‌ها از جذب افراد نابینا به عنوان نیروی کار خودداری می‌کنند
رئیس اداره بهزیستی شهرستان شاهرود با اذعان بر اینکه نابینایان با مشکلات متعددی برای استخدام و معیشت خود مواجه هستند گفت: متاسفانه بسیاری از سازمان‌های دولتی و خصوصی از جذب این افراد به عنوان نیروی کار خودداری می‌کنند و از سوی دیگر فضای شهرها نیز برای تردد، ایاب و ذهاب آسان نابینایان مهیا و آماده نیست و همین موضوع مشکلات و معضلات جدی را برای این افراد به وجود می‌آورد.
غربا تصریح کرد: مدیران صنایع و واحدهای تولیدی می‌توانند با بکارگیری این قشر از جامعه علاوه بر استفاده از توانمندی‌های آنان مشکلات معیشتی ایشان را رفع کنند.
وی در خاتمه با بیان اینکه ارائه خدمات به این قشر و توجه به نیازهای آنان از مهمترین برنامه‌هایی است که باید توسط مسئولان ذیربط مورد توجه قرار گیرد اظهار داشت: نباید اجازه دهیم که معلولان با توجه به شرایط فیزیکی که دارند خانه‌نشین شوند چرا که این افراد دارای استعدادهای بالقوه‌ای هستند و نباید آنها را نادیده گرفت بلکه باید برای دانش‌افزایی و توسعه علم این افراد زمینه فعالیتشان را فراهم کنیم.
......................................
گزارش از معصومه بابکی