به گزارش خبرنگار مهر، برای ما که زمانی به بلیت‌های کاغذی، صف‌های طویل پرداخت قبوض، کاغذ بازی‌های اداری، اینترنت دایال آپ و ... عادت کرده بودیم، شهر هوشمند یا smart city یک مفهوم انتزاعی محسوب می‌شد. چیزی در حد بیرون آمدن یک شهر مدرن از دل دریا در کارتون‌های کودکی.
در سال‌های اخیر اما خیلی چیزها تغییر کرده است. امروز مفهوم شهر هوشمند برای ما آنقدرها هم بیگانه نیست و برخی مصادیق آن دارد جای خود را در زندگی روزمره‌مان باز می‌کند.
یکی از این مصادیق کارت‌های هوشمند پرداخت الکترونیکی برای خدمات شهری یا همان کارت بلیت است. وسیله‌ای که مصائب استفاده از پول نقد و یا بلیت‌های کاغذی رنگارنگ قدیم را کم کرده و در زمان و هزینه صرفه‌جویی می‌کند. بخش دیگری از فواید استفاده از کارت بلیت به مدیریت شهری برمی‌گردد و اینکه امکان جمع‌آوری اطلاعات ترافیکی شهروندان و برنامه‌ریزی برای آنها به شرط استفاده کامل از این وسیله ارتقا می‌یابد.
با وجود تمام این مزایا بنا به گفته سعید امر اللهی، مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی قم تنها 20 درصد کسانی که اتوبوس را برای تردد بین شهری خود انتخاب می‌کنند، کارت بلیت‌ها را در جیب خود دارند. با توجه به گذشت نزدیک به دو سال از اجرای این طرح به نظر نمی‌رسد این آمار مناسب باشد.
لیلا صفری، 46 ساله از مصائب استفاده از پول نقد برای پرداخت کرایه اتوبوس باخبر است اما تا به حال اقدامی برای خرید بلیت الکترونیک نکرده است. او می‌گوید اطلاعی از محل‌هایی که می‌توان در آن این بلیت‌ها را تهیه کرد، ندارد.
مدیرعامل اتوبوسرانی قم، در گفتگو با مهر اظهار داشت: 7 ایستگاه در سطح شهر، بلیت‌های الکترونیکی را در اختیار همشهریان قرار می‌دهند. میدان مطهری، میدان امام خمینی(ره)، پایانه پردیسان، میدان نبوت، خیابان ارم، ابتدای خیابان 19 دی و بلوار شهید منتظری مکان‌هایی هستند که شهروندان می‌توانند کارت بلیت را از آنها تهیه کنند.
همچنین سازمان اتوبوسرانی برای این باجه‌ها ساعت کار تعریف کرده است. صبح‌ها از 7 و 30 دقیقه تا 13 و 30 دقیقه و عصرها از 16 و 30 دقیقه تا 19 و 30 ساعت‌هایی هستند که این باجه‌ها باید باز باشند.
علیرضا محسنی مشکل را حاضر نبودن متصدیان فروش در همین ساعت‌ها می‌داند. این شهروند می‌گوید چند بار به این باجه‌ها که از سوی شهرداری برای خرید کارت بلیت اعلام شده مراجعه کرده اما کسی در باجه فروش پاسخگو نبوده است.
مینا نجف‌زاده هم که کارت بلیت دارد اما حدود دو ماه است از پول نقد برای پرداخت کرایه استفاده می‌کند می‌گوید دستگاه شارژ کارت در میدان جانبازان قبلاً وجود داشت، مدتی است خراب شده و در این روزها هر بار برای شارژ مجدد کارتش مراجعه کرده، به در بسته خورده است.
امر اللهی مشکل را هزینه زیاد تهیه و شارژ کارت بلیت‌ها می‌داند که موجب شده تعداد جایگاه‌های خرید و شارژ در ماه‌های اخیر افزایش نداشته باشد. با این حال او از برنامه اتوبوسرانی برای افزایش تعداد این ایستگاه‌ها تا 12 ایستگاه خبر می‌دهد.
مدیرعامل اتوبوسرانی قم اما از رده خارج بودن برخی جایگاه‌های شارژ یا خرید را قبول ندارد. او می‌گوید ممکن است در طول روز ساعاتی برق قطع باشد یا مشکلاتی وجود داشته باشد اما در هر حال این ایستگاه‌ها برای ارائه خدمت به مردم آماده هستند.
وی همچنین در پاسخ به برخی دغدغه‌های شهروندان درباره اتمام ناگهانی شارژ به امکان مشاهده پرینت کارت‌های الکترونیکی اشاره کرد و افزود: دارندگان الكترونيك كارت شهروند مي‌توانند به مركز اتوبوس‌راني مراجعه و پرينت مسير‌هاي تردد شده و هزينه‌هاي پرداختي را دريافت كنند تا اگر شبهه‌ای وجود دارد برطرف شود.
وی این سامانه را دارای دقت بالا و امنیت منحصر به فرد می‌داند که تا کنون گزارشی از نقص عملکرد آن وجود نداشته است.
فواید استفاده از کارت بلیت‌ها
حتی اگر عملکرد سازمان اتوبوسرانی در اطلاع‌رسانی یا ارائه خدمت در این حوزه ضعف‌هایی داشته باشد، باز هم مزایای استفاده از کارت بلیت‌ها چیزی نیست که بتوان به سادگی از آن عبور کرد.
امنیت و کنترل گردش مالی در شبکه حمل و نقل، کنترل بهینه مسافرین و تسهیل خدمت رسانی، مدیریت پویای کرایه در سامانه حمل و نقل عمومی و حفظ اسکناس به عنوان یک سرمایه ملی بخشی از این مزیت‌ها هستند.
از همه اینها مهم‌تر، زمانی است که با استفاده از این کارت‌ها صرفه‌جویی می‌شود. نکته دیگر صرفه جویی در هزینه برای پرداخت کرایه‌ها است. آنطور که مدیرعامل اتوبوسرانی می‌گوید در هر سفر با استفاده از کارت بلیت برای یک شهروند میانگین 80 تومان ارزان‌تر خواهد بود. مبلغی که در صورت استفاده مستمر از اتوبوس قابل توجه خواهد شد.
معضل بهداشتی استفاده از و پول نقد هم که در تابستان به دلیل تعریق دست‌ها جدی‌تر است، توسط کارت بلیت برطرف می‌شود. هر شهروند یک کارت شخصی دارد که در جیب یا کیف خود از آن نگهداری می‌کند و لازم نیست دائم با پول خردهای کثیف سر و کار داشته باشد.
مدتی است شهرداری قم با همراهی کمیته آی تی شورای اسلامی شهر به دنبال اجرای طرحی است که بر اساس آن هر شهروند قمی می‌تواند یک کارت هوشمند شهروندی داشته باشد تا با استفاده از آن کرایه اتوبوس، مونوریل، بهای استفاده از پارکینگ‌ها و پارک‌های حاشیه خیابان، تاکسی، ایستگاه‌های دوچرخه و سایر خدمات شهروندی را بپردازد.
استفاده از این کارت هوشمند نقش به سزایی در مدیریت پول خرد در شهر خواهد داشت و هزینه‌های مردم و دستگاه‌های خدمات رسان را کاهش می‌دهد. تا آن زمان استفاده از همین کارت بلیت‌ها می‌تواند اتوبوس‌سواری را برای ما راحت‌تر کرده و کمی از دردسرهای همراه داشتن پول خرد برای پرداخت کرایه را کاهش دهد.
شورای شهر اواخر سال گذشته لایحه‌ای را بررسی می‌کرد که بر اساس آن یارانه بلیت اتوبوس تنها به کسانی تعلق می‌گرفت که کرایه را به صورت غیر نقدی بپردازند. این طرح البته در چکش‌کاری‌های بعدی با تغییراتی مواجه شد.
عباس ذاکریان، سخنگوی شورای اسلامی شهر در گفتگو با مهر می‌گوید ترس از تخلف رانندگان موجب شده تا اختلاف جدی میان قیمت نقدی و پرداخت با کارت، نظر مثبت شورای شهر قم را جلب نکند.
در میان تمام ابزارهایی که می‌تواند مردم را به کاری ترغیب کند، ابزار اقتصادی جایگاه ویژه‌ای دارد. در مورد استفاده از کارت بلیت برای عبور و مرور شهری هم نقطه ضعف کم رنگ بودن مشوق اقتصادی است. به نظر می‌رسد استفاده از روش تشویق اقتصادی مردم با ایجاد فاصله میان پرداخت نقدی و پرداخت با کارت و نظارت دقیق بر عملکرد رانندگان به صورت همزمان و همچنین با ارتقای خدمت‌رسانی در حوزه فروش و شارژ این کارت‌ها می‌توان به فرهنگسازی استفاده از این وسیله کمک کرد.
...............................
زینب آخوندی