به گزارش خبرنگار مهر، جمهوری آذربایجان از همسایگان شمالی ایران در سال 1993 میلادی از شوروی سابق جدا شد و استقلال خود را کسب کرد، پس از آن مرزهای دو کشور که تا پیش از این بسته بود به روی هم گشوده شد تا با یکی از رخدادهای مهم در تاریخ مناسبات دو کشور دنیا روبرو شویم.
در این زمان بسیاری از مردم جمهوری آذربایجان و ایران وارد خاک یکدیگر شدند تا اقوام خود را ببینند و از گذشته دور سخن بگویند، از آئین های تاریخ و زبان مشترک تا آداب و رسوم فرهنگی و دینی مشترک که تا پیش از این تصور آن نبود، این اشتراکات رفته رفته بیشتر نمایان شد.
اشتراکاتی که از گذشته آغاز شده و تا کنون ادامه داشته است، اما تداوم آن امروز با توجه به تغییر روابط و مناسبات بین الملل، شیطنت ها و بدخواهی های برخی کشورها که خواهان جدایی دو کشور هستند، نفوذ صهیونیسم و استکبار با اهداف مشخص در منطقه و نیز تغییر روابط اجتماعی در دنیا سخت شده و نیازمند تدابیر علمی و فرهنگی است.
بنا به تاکید مسئولان دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان روابط دو کشور هم اکنون در حال توسعه و گسترش است، اما در برخی مسائل تفاوت ها و اختلاف های جزئی دیده می شود که این نیز به گفته مقامات دو کشور حاکی از ذهنیت برخی گروه ها و افراد است که می توان از طریق توسعه فعالیت های فرهنگی و اجتماعی به آن غلبه کرد.
برای این منظور رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در جمهوری آذربایجان نقش ویژه و برجسته ای دارد، معرفی اشتراکات تاریخی، نزدیکی شخصیت های ادبی و فرهنگی، توسعه مناسبات دینی و... از جمله این نقش ها است.
در همین راستا و برای تبیین فعالیت های فرهنگی رایزنی جمهوری اسلامی ایران در باکو با سید ابراهیم ابراهیمی رایزن فرهنگی سفارت یاران در باکو به گفتگو نشستیم تا راهی برای توسعه فعالیت های فرهنگی به عنوان مهمترین اصل در مناسبات فعلی دنیا پیدا کنیم.
با عنایت به اشتراکات فرهنگی و تاریخی، هم اکنون همکاری دو کشور در حوزه فرهنگ در چه جایگاهی است؟
من معتقدم در منطقه ما بین هیچ کشوری به اندازه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان اشتراکات فرهنگی، تاریخی، مذهبی و هنری وجود ندارد.
پس از سرکار آمدن دولت تدبیر و امید و اعلام مواضع و دیپلماسی خارجی توسط رئیس جمهور و تاکید بر اهمیت دیپلماسی فرهنگی و دیپلماسی عمومی بویژه عنایت خاص دولت بر گسترش مناسبات بویژه با کشورهای همجوار شاهد گسترش روابط با جمهوری آذربایجان هستیم.
سفر رئیس جمهور الهام علی اف به ایران و دیدار با مقام معظم رهبری، رئیس جمهور و نیز دیدارهای روسای جمهور دو کشور ایران و آذربایجان قبل و بعد از سفر فوق تاثیرات بسیار مثبتی در بسط مناسبات داشته اند.
با اینکه روابط فرهنگی پس از استقلال آذربایجان بوجود آمده و با فراز و فرودهایی مواجه بوده است، امروز شاهد علاقه وافر هر دو کشور برای افزایش و ارتقای مناسبات در حوزه های مختلف فرهنگی هستیم و ظرفیت های زیادی برای همکاری های فرهنگی، هنری و علمی وجود دارد، ظرفیت هایی در عرصه های موسیقی، شعر و ادبیات، ترجمه ، تبادل اساتید و نخبگان علمی و فرهنگی و انجام تحقیقات فرهنگی مشترک و ...
با همه فعالیت های انجام شده و برنامه های در دست اجرا معتقدم هنوز از همه ظرفیت های موجود به نحو احسن استفاده نشده است.
عمده فعالیت های فرهنگی رایزنی کشور چه مواردی است؟
عمده فعالیتهای رایزنی فرهنگی با هدف تلاش برای بسط و گسترش روابط فرهنگی و معرفی فرهنگ اصیل انقلاب و نظام جمهوری اسلامی ایران و آشنا سازی مردم آذربایجان با فرهنگ ملی مردم ایران در حوزه های مختلف خلاصه می شوند.
برگزاری مراسم به مناسبت های دینی و ملی کشورمان در رایزنی فرهنگی، تلاش جهت ایجاد ارتباط بین نخبگان و اندیشمندان و هنرمندان در عرصه های فرهنگی، هنری و علمی و تبادل فرهیختگان و رفت و آمد آنها به کشورهای مقابل، برگزاری همایش های علمی و فرهنگی با مشارکت دانشگاه ها و مراکز آموزشی هر دو کشور.
به عنوان مثال بزودی شاهد برگزاری کنفرانس بررسی اشعار فضولی در دانشگاه تبریز با مشارکت انستیتو تاریخ آکادمی ملی علوم آذربایجان خواهیم بود.
همچنین بزرگداشت مشاهیر و شخصیت های فرهنگی و علمی کشورمان به منظور معرفی آنها به مردم آذربایجان. از جمله ماه گذشته مراسم بزرگداشت محمد حسین شهریار شاعر شهیر ایران در محل آکادمی علوم آذربایجان با مشارکت دانشگاههای مختلف این کشور با استقبال گسترده اقشار مختلف برگزار شد.
ترجمه و تالیف کتب و آثار علمی که تا کنون در این زمینه کتابهای فراوانی از فارسی به آذری و بالعکس با همت رایزنی فرهنگی ترجمه و منتشر شده اند.
تلاش برای ترجمه و دوبله فیلم و سریالهای ایرانی و نمایش آنها از شبکه های تلویزیونی آذربایجان، تداوم همکاری های علمی و اعزام دانشجویان آذری علاقمند به تحصیل در ایران در رشته های علوم پایه و علوم انسانی، برنامه ریزی برای برگزاری مراسم ویژه ایرانیان مقیم باکو و دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در این کشور، معرفی جاذبه های گردشگری کشورمان به مردم آذربایجان و...
از دیگر محورهای فعالیت این مرکز می توان به تجهیز اتاقهای ایران در دانشگاههای آذربایجان و ایجاد اتاقهای ایران در مراکز آموزشی، برگزاری کلاسهای آموزش زبان و ادبیات فارسی، برگزاری نمایشگاههای فرهنگی و هنری در مناسبتهای ملی کشورمان مثل عید نوروز و برگزاری هفته فرهنگی ایران در باکو و سایر شهرهای جمهوری آذربایجان اشاره کرد.
ایران یکی از معدود کشورهای دارای صنعت سینما بویژه در منطقه خاورمیانه... است، این صنعت تا چه اندازه در تبادلات فرهنگی دو کشور موثر بوده است بویژه اینکه شنیده می شود پخس سریالهای ایرانی در این کشور با استقبال گسترده ای روبرو بوده است.
همانگونه که به درستی اشاره کردید صنعت سینمای ایران ظرفیت بزرگی برای بسط مناسبات فرهنگی کشورمان با کشور های منطقه است.
فیلم های ایرانی زیادی اعم از سینمایی و سریال های تلویزیونی در جمهوری آذربایجان دوبله و نمایش داده شده و مورد استقبال مردم قرار گرفته اند از آن جمله سریال های حضرت یوسف(ع)، امام علی(ع)، مختارنامه و... از شبکه های تلویزیونی آذربایجان نمایش داده شده اند و البته فیلم های غیر تاریخی نیز علاقمندهای فراوانی دارند. ضمنا چندین فیلم سینمایی در ایران با بازی تعدادی از هنرپیشگان آذری ساخته شده مثل "آسمان هشتم" که بزودی در باکو رونمایی خواهد شد.
باتوجه به وجود اشترکات فرهنگی و تاریخی میان دو کشور امکان ساخت فیلم و سریال در موضوعات مختلف وجود دارد و مذاکراتی نیز برای ساخت فیلم و سریال هایی با موضوعات دفاع مقدس انجام شده و هر دو طرف رضایت و علاقه خود را اعلام کرده اند که امیدوارم به زودی شاهد کلید خوردن ساخت فیلم و سریال های مشترک باشیم.
کدام یک از اشتراکات مذهبی و دینی، فرهنگی، تاریخی و قومی در تسهیل ارتباطات بین دو کشور بیشتر است؟
در بین اشتراکاتی که نام بردید اشتراکات سیاسی نیز در توسعه و بسط روابط تاثیر زیادی دارد که بعد از روی کار آمدن دولت جدید در کشورمان در عرصه های مختلف سیاسی نیز شاهد گسترش مناسبات و روابط هستیم.
اما در حوزه های فرهنگی همه مولفه های ذکر شده جایگاه ویژه ای دارند، در عرصه های مذهبی دینی سفرهای زیارتی بویژه به مشهد و قم می تواند باعث شناخت بیشتر مردم دو کشور از همدیگر شود.
به برخی اشتراکات فرهنگی در سوالات قبلی پاسخ داده شد اما معتقدم بیش از همه عرصه ها و زمینه های همکاری موجود، فعالیت های مشترک فرهنگی می تواند موجب رفع سوء تفاهمات ایجاد شده توسط مخالفان مناسبات دو کشور و نزدیکی مردم و دولت های دو کشور برادر و دوست به همدیگر شود.
تبادلات علمی و دانشگاهی بین ایران و آذربایجان چه میزان از مناسبات فرهنگی را به خود اختصاص داده است؟
همکاری ها و تبادلات علمی و دانشگاهی رو به رشد است و بخش اعظمی از برنامه ریزی های رایزنی فرهنگی باکو را به خود اختصاص داده است.
مذاکرات و دیدارهایی که با مسئولین دانشگاه ها، اساتید و فرهیختگان هر دو کشور انجام شده است بیانگر آن است که فعالیت های علمی و رفت و آمد های اساتید و اندیشمندان چنانچه شاید و باید مورد توجه نبوده و مغفول واقع شده است ولی اخیرا با ارتباط و تردد اساتید دانشگاه های کشورمان و دعوت از اساتید آذری برای برگزاری کنفرانس های مشترک و دیدار از دانشگاه های ایران شاهد گسترش مناسبات علمی و تحقیقاتی هستیم.
ضمنا اعزام اساتید و فرهیختگان به ایران برای شرکت در کنفرانسها و همایشها و حضور در مراسم فرهنگی و هنری نقش بسزایی در بهبود مناسبات فرهنگی ایفا کرده است.
برنامه های پیش رو برای توسعه فرهنگ بومی بویژه در حوزه دینی را تشریح کنید.
رایزنی فرهنگی در دوره جدید تلاش دارد با همکاری استان های همجوار کشورمان با جمهوری آذربایجان نمایشگاه ها و کنفرانس های فرهنگی برای معرفی فرهنگ بومی کشورمان برگزار کند.
فعالیت های دینی توسط دفتر نمایندگی ولی فقیه در جمهوری آذربایجان انجام می شود ولی با توجه به بازخوردهای دینی فعالیت های فرهنگی تلاش می شود در برگزاری مراسم و برنامه های فرهنگی با سفارت کشورمان و نمایندگی ولی فقیه در این کشور هماهنگی ها لازم به عمل آید.
..................................
محمد میرزایی ناطق