تهران امروز، آخرين گزارش بانك مركزي از بازار موادغذايي كه روز گذشته منتشر شد نشان مي‌دهد تنها در يك ماهه گذشته قيمت مرغ حدود 12درصد افزايش داشته است. قيمت تخم مرغ هم در يك ماه گذشته افزايش داشته است و هر شانه آن به 13هزار تومان رسيده است. مشاور مدیر عامل صنایع شیر ایران هم ديروز تاكيد كرد، افزایش قیمت نهاده های دامی و ارائه آن با ارز مبادله ای منجر به افزایش قیمت محصولات لبنی خواهد شد.
در اين خصوص كارشناسان دلايل مختلفي را براي اين گراني‌ها عنوان مي‌كنند. برخي عقيده دارند سياست‌هاي دولت قبل در خصوص مصنوعي نگاه داشتن قيمت كالاهاي اساسي باعث جهش‌هاي فعلي شده است. عده‌اي ديگر عقيده دارند با افزايش هزينه‌هاي توليد مرغ و گوشت، طبيعي است كه قيمت‌ها افزايش يابد. به نظر مي‌رسد زمزمه‌هاي عدم اختصاص ارز مرجع به كالاهاي اساسي و نهاده‌هاي دامي باعث شده تا قيمت تمام شده اين محصولات افزايش پيدا كند. به گفته كارشناسان، دولت تلاش دارد تا ارز را تك نرخي كند و همين مسئله باعث افزايش هزينه تمام شده توليد كالاهاي اساسي شود. سيدعزيز آرمن، عضو هيات علمي دانشگاه اهواز معتقد است كه نبايد از نظر دور داشت كه اجراي ناقص قانون هدفمندي باعث شد تا هزينه توليد به‌شدت بالا برود. اما دولت دهم با سياست‌هاي دستوري تلاش كرد تا قيمت‌ها به شكل مصنوعي پايين بماند. او اضافه مي‌كند: «در اين شرايط نبايد انتظار داشت توليدكننده كالاي خود از قبيل گوشت و مرغ را با قيمتي ارزانتر از هزينه‌هاي توليدش به فروش برساند. چرا كه يا ورشكست خواهد شد و يا مجبور است كالاي خود را به قيمت تازه و گرانتر از سابق به فروش برساند. سياست هاي دولت يازدهم در خصوص جلوگيري از مصنوعي نگاه داشتن قيمت‌ها و عدم فشار به واحدهاي توليدي باعث شده تا اندك اندك قيمت ها شيب صعودي پيدا كند تا واحدهاي توليد به قيمت تمام شده واقعي برسند.»
دلايل افزايش چيست
سال گذشته نيز قيمت مرغ در چند ماه افزايش يافت. آن روزها دليل اين افزايش تحريم‌هاي بين المللي و كاهش كنجاله سويا در بازار عنوان شد. اما دليل افزايش فعلي قيمت مرغ و ديگر كالاهاي اساسي چيست؟ عبدالكريم رجبي، عضو كميسيون اقتصادي مجلس در پاسخ مي‌گويد: «به طور مشخص دليل افزايش قيمت مرغ كمبود نهاده‌ها و دان مرغ باعث افزايش قيمت آنها شده است. از طرف ديگر هم به نظر مي‌رسد دولت براي اجراي سياست ارز تك نرخي قصد دارد، ارز مرجع كالاهاي اساسي را حذف كند. در واقع اين دو عامل باعث شده تا قيمت مرغ و تخم مرغ افزايش داشته باشد.» اين نماينده مجلس با اشاره به بازار طلا و ارز اضافه مي‌كند، در اين بازارها مي‌بينيم كه قيمت‌ها در دو ماه گذشته يا كاهش داشته است و يا تثبيت شده است، اما در كالاهاي اساسي دچار نوسان و افزايش قيمت هستيم. به گفته رجبي، دولت بايد همچنان كه تدبير را در سياست خارجي به كار مي‌برد آن را در حوزه اقتصاد داخل به اجرا در بياورد تا معيشت مردم دچار مشكل نشود. هر چند او تاكيد مي‌كند: «البته دولت يازدهم همه تلاش خود را مي كند تا بتواند اقتصاد داخل كشور را سامان دهد. اما بايد در نظر داشت كه دليل اصلي افزايش قيمت‌ها، گراني مواد اوليه است و توليد كننده نمي تواند كالا را با قيمتي كمتر از آنچه توليد مي كند به فروش برساند به همين دليل است كه مي‌بينيم قيمت‌ها افزايش داشته است و دولت بايد در تامين اين مواد اوليه به واحدهاي توليدي كمك كند.»
هر چند دولت برنامه اي 100 روزه را براي بهبود وضعيت اقتصاد تدوين كرده بود، اما همچنان آثار اين اقدامات در معيشت مردم ديده نمي‌شود. عزيز آرمن معتقد است، دولت يازدهم ميراث‌دار وضعيتي است كه از دولت دهم به آن رسيده است و بايد به آن زمان داد تا بتواند برنامه هاي خود را پيش ببرد. به گفته اين استاد دانشگاه، هزينه‌هاي انباشته در توليد كالاهاي اساسي مانند مواد غذايي كه از نظر دولت دهم مي‌توانست آثار سياسي و اجتماعي داشته باشد، باعث شد تا توليدكنندگان نتوانند با شيبي آرام قيمت‌ها را افزايش دهند و نتيجه آن هم اين است كه مي بينيم در يك ماه گذشته برخي كالاها نظير مرغ به يكباره افزايش قيمت پيدا كردند.
گزارش بانك مركزي از گراني ها
روز گذشته بانك مركزي گزارشي را منتشر كرد كه قيمت خرده فروشي كالاهاي مختلف گروه مواد خوراكي را در هفته منتهی به 19 مهر ماه بررسي كرده است. در اين گزارش مشخص شد كه قیمت لبنیات، تخم مرغ، میوه‌های تازه، سبزی‌های تازه، گوشت مرغ و چای اندکی نسبت به هفته مشابه در شهريور ماه افزايش داشته است. بر اساس آمارهای بانک مرکزی قیمت مرغ در یک ماه اخیر 12.2 درصد و در یک سال گذشته 46.9 درصد افزایش داشته و گوشت قرمز در ماه گذشته 0.1 درصد و طی یک سال 36.8 درصد افزایش یافته است. قیمت تخم مرغ در یک ماه گذشته 3.1 درصد کاهش داشته است.
در هفته مورد گزارش، در گروه لبنیات بهای ماست پاستوریزه ، پنیر غیرپاستوریزه، کره و شیر پاستوریزه افزایش داشت و قیمت سایر اقلام این گروه نسبت به ماه قبل بدون تغییر بود . بهای تخم مرغ افزایش یافت و شانه‌ای ٨٤٠٠٠ الی ١١٠٠٠٠ ریال فروش می‌رفت. هر چند در هفته آخر مهرماه قيمت هر شانه تخم مرغ به 13هزار تومان رسيد كه مورد بررسي بانك مركزي قرار نگرفته است. در ادامه اين گزارش آمده است، در گروه برنج، قیمت برنج داخله درجه یک افزایش جزئی داشت و بهای برنج داخله درجه دو ثابت بود. در گروه حبوب، قیمت نخود، لپه نخود و عدس اندکی کاهش یافت و بهای سایر اقلام این گروه بدون تغییر بود و قیمت چای خارجی افزایش جزئی داشت و بهای قند، شکر و انواع روغن نباتی بدون تغییر بود.
بر اساس این گزارش قیمت لبنیات ، تخم مرغ، برنج و حبوبات نسبت به هفته مشابه سال قبل به ترتیب از 19.2، 26.3، 71.1 و 79.4 درصد افزایش برخوردار شده است. همچنین قیمت میوه‌های تازه 79 درصد ، سبزی‌های تازه 85.8،گوشت قرمز 36.8، گوشت مرغ 46.9 ،قند و شکر 42.5، چای 37.5 و روغن نباتی 45.7 درصد نسبت به هفته مشابه سال قبل افزایش یافته‌اند.
در خبري ديگر هم مشاور مدیر عامل صنایع شیر ایران تاكيد كرد، افزایش قیمت نهاده های دامی و ارائه آن با ارز مبادله ای منجر به افزایش قیمت محصولات لبنی خواهد شد. حسین چمنی ادامه داده است: «با روند موجود احتمال افزایش 30 درصدی قیمت شیر خام و 21 درصدی فرآورده های شیری پیش بینی می شود.»