مقام‌های جمهوری اسلامی ایران در تمامی مذاکرات صورت گرفته بر حق غنی‌سازی ایران بر اساس پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای(ان‌پی‌تی) تأکید کرده‌اند و در سالهای گذشته حاضر به واگذاری آن نشده‌اند. کشورهای غربی تلاش گسترده‌ای همیشه داشته‌اند که ایران از این حق خود بگذرد ولی ایران با مقاومت حاضر به این مسئله نشد تا سرانجام در توافق ژنو این موضوع به رسمیت شناخته شد.اما چرا این حق که برای امضا کنندگان ان‌پی‌تی «انفکاک‌نا‌پذیر» خوانده شده این قدر مهم است ؟

مجله مهر: گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد که در حال حاضر ۵۰۰ رآکتور ساخته شده یا در حال ساخت در جهان برای سوخت خود نیاز به اورانیوم غنی شده دارند و به همین خاطر بازار این محصول حسابی در جهان داغ است. تقاضا برای اورانیوم غنی شده به همین خاطر طی سالهای گذشته افزایش پیدا کرده و خیلی از کشورها آرزو دارند که برای نیروگاه‌های هسته‌ای خود فناوری و تأسیسات لازم برای غنی‌سازی اورانیوم را داشته باشند. 
در‌واقع حالا در چرخه سوخت هسته‌ای،غنی سازی اورانیوم به یکی از حساس‌ترین موارد جهان تبدیل شده است. به صورت ساده اورانیوم طبیعی شامل دو ایزوتوپ U238 و U235  است اما این ایزوتوپ U235 است که به درد شکافت و نیروگاه‌های هسته‌ای می خورد. به صورت طبیعی اما میزان U235 در اورانیوم طبیعی حدود ۰/۷ درصد است و به خاطر اینکه بتوان از اورانیوم در راکتور نیروگاه هسته‌ای استفاده کرد باید میزان آن را به ۳ تا ۵ درصد رساند که حالا خیلی‌ها به دنبال آن هستند. این همان فرآیند غنی‌سازی اورانیوم است که در سالهای اخیر جنجالی بوده است.
 
 
در یک کلام هدف از غنی‌سازی، تولید اورانیومی است که دارای درصد بالایی از ایزوتوپ U۲۳۵ باشد و یکی از معمول‌ترین روش‌های آن استفاده از دستگاه‌های سانتریفوژ گاز است که ایران هم از آن استفاده می‌کند.به همین خاطر با تلاش کشورهای مختلف برای راه‌اندازی نیروگاه‌های هسته‌ای، تقاضا برای اورانیوم غنی شده در جهان افزایش پیدا کرده است. بر اساس گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی  آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، ایتالیا، بلژیک، اسپانیا، آلمان، هلند، انگلیس و  ژاپن  کشورهایی هستند که در قالب شش سازمان اورانیوم غنی‌سازی شده را در حد تجاری و برای فروش تولید می‌کنند. آمارها نشان می‌دهد که در طول سال‌های گذشته ظرفیت غنی‌سازی تأسیسات این کشورها که در فروش اورانیوم غنی‌‌سازی شده دست دارند افزایش پیدا کرده و این روند تا سال ۲۰۳۰ شتاب بیشتری هم می‌گیرد. به صورت کلی آرژانتین،برزیل،چین،فرانسه،آلمان،هند،ایران،ژاپن،هلند،کره شمالی،پاکستان،روسیه،انگلیس و آمریکا نامشان در فهرست کشورهایی که توانایی غنی‌سازی اورانیوم دیده می‌شود.
 ۴۴۰ رآکتور در جهان اکنون مشغول به کار هستند و ۶۰ رآکتور در حال ساخت دیگر مجموعه‌ای نیازمند به اورانیوم غنی‌شده را تشکیل می‌دهند.   بر اساس ان‌پی‌تی کشورهای امضا کننده این پیمان «حق سلب‌نا‌شدنی» تولید سوخت هسته‌ای برای مقاصد صلح آمیز را دارند. 
 
بر این اساس کشورهایی که ان‌پی‌تی را امضا کرده‌اند بر اساس ضوابط و بازرسی‌های آژانس به صورت ذاتی حق آن را دارند که سوخت مورد نیاز نیروگاه‌های هسته‌ای خود را با غنی‌سازی اورانیوم تأمین کنند.  در حال که کشورهای خاصی در جهان قصد دارند تا انحصار بازار غنی‌سازی اورانیوم را در اختیار داشته باشند مقام‌های ایران در تمامی مذاکرات و توافقنامه اخیر تأکید کرده‌اند که حق طبیعی غنی‌سازی اورانیوم را واگذار نخواهند کرد. محمد جواد ظریف،وزیر امور خارجه ایران هم پس از توافق ژنو در جمع خبرنگاران به همین خاطر مهمترین محور توافق ایران و 1+5 را به رسمیت شناخته شدن حق غنی‌سازی ایران دانست. در جهانی که رقابت برای انرژي هر روز بیشتر می‌شود و منابع جایگزین نفت نقش جدی‌تری پیدا می‌کنند در سالهای آینده کشورهایی که توانایی غنی‌سازی اورانیوم را داشته باشند حرف اول و آخر را خواهند زد.