به گزارش خبرنگار مهر، شعر آئینی به آن بخشی از اشعار گفته می شود که به فرهنگ دینی و مذهبی می پردازد و مهمترین مبحث و بخش مهمی از این گونه به ادبیات و شعر عاشورایی تعلق دارد، در واقع شعر آئینی با اشعار عاشورایی معنا پیدا کرده و همواره از گذشته های دور شاعران شعر آئینی که خراسان رضوی یکی از مهد های آن در کشور به شمار می رود، عشق و دلدادگی خود به اباعبدالله الحسین(ع) را در قالب این اشعار سروده و به پیشگاه امام زمان(ع) تقدیم کرده اند.
اما اینکه شعر آئینی تا چه اندازه در ادبیات و گسترش فرهنگ عاشورایی در خراسان رضوی موثر بوده است به نقش این اشعار در فرهنگ سازی در میان مردم بر می گردد.
حسین مسگرانی معاون فرهنگی ارشاد خراسان رضوی در این باره به خبرنگار مهر می گوید: بسیاری از شاعران ولایی و شیعی از گذشته های دور ارادت خود را با شعر به خاندان امام حسین(ع) و بیان واقعه عاشورا ابراز کرده اند.
وی عنوان می کند: مهمترین گونه شعر آئینی شعر عاشورایی است که به علت عشق و علاقه عموم مردم به خاندان اهل بیت(ع) به ویژه اهمیت سوگواری برای امام حسین(ع) گسترش یافته و هم اکنون نیز شاعران زیادی به ویژه در خراسان رضوی این مسیر را ادامه می دهند.
ورود شعر عاشورایی از طریق مداحان و روحانیون
مسگرانی با اشاره به تشکیل انجمن ها و تشکل های فراوانی در زمینه شعر آئینی در استان بنا به اهمیت و جایگاه آن عنوان می کند: آنچه شعرای آئینی در قالب شعر عاشورایی سروده اند به بهترین و موثر ترین شکل ممکن از طریق مداحان اهل بیت(ع) و روحانیون قرائت و وارد مردم شده است.
وی ابراز می کند: در واقع آنچه از طریق مداحی در مجالس عزاداری محرم وارد مردم شده در حافظه ها ثبت و ماندگار شده است. هر چند اشعار بسیاری هم از طریق چاپ کتاب در اذهان مردم ورود پیدا کرده اما ماندگاری که از طریق مجالس عزای سید و سالار شهیدان پیدا شده از درجه بالاتری برخوردار و تاثیر گذاری بیشتری هم روی عموم داشته است.
هاشم رضازاده یکی از شاعران آئینی خراسان رضوی هم به خبرنگار مهر می گوید: عامه مردم مذهبی هستند و مذهب در زندگی مردم این سرزمین نقش مهمی داشته و همین امر سبب شده شعر آئینی هم که به بیان بخشی از فرهنگ مذهبی مردم می پردازد جای خود را در زندگی مردم باز کند.
وی شعر آئینی را دارای زیر مجموعه های بسیاری همانند شعر اجتماعی و دفاع مقدسی دانسته و ابراز می کند: شعر آئینی با شعر عاشورایی و از زمان صائب تبریزی ایجاد شد و بعد از آن بود که شاعران، دیگر جنبه های شعر آئینی چون شعر مهدوی و فاطمی را مد نظر قرار دادند.
شعر عاشورایی مرکز ثقل اشعار آئینی
رضازاده عنوان می کند: همان طور که امام خمینی(ره) فرمودند "محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است" شعر آئینی هم با شعر عاشورایی معنا پیدا کرده و این گونه شعر یک نقطه و مرکز ثقل برای اشعار آئینی محسوب می شود.
مصطفی جلیلیان مصلحی شاعر و پژوهشگر بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی هم به خبر نگار مهر می گوید: یکی از جریان های آئین و فرهنگ ایران اسلامی شاخه ای بود که به عنوان شعر عاشورایی یا ولایی آن را می شناسیم که این گونه شعر در فرهنگ سازی عاشورایی و گسترش ادبیات عاشورای تاثیر بسیاری در میان مردم داشته و دارد.
وی تصریح می کند: با ورود مذهب تشیع به کشور شعر آئینی هم در میان مردم شکل گرفت اما این نوع از شعر با اشعار عاشورایی بعد از جریان انقلاب اسلامی و گرایش بیشتر به ائمه(ع) گسترش و توسعه بسیاری یافت و به لحاظ کمی به درجه بالایی رسید.
جلیلیان مصلحی اظهار می کند: شعر آئینی بر دو گونه است شعر هیئتی یا مجلسی که بسیار سهل الوصول و قابل فهم تر برای مردم است و راحت تر به مردم انتقال می یابد و گونه دیگر که طاهره صفارزاده سر آمد آن است.
وی هر دو جریان شعر آئینی را لازم دانسته و می گوید: شعر آئینی صد در صد بر ادبیات عاشورایی تاثیر گذار بوده و تمام موضوعات آن متاثر از وقایع عاشورا بوده است.
سهم شعر آئینی در ارشاد مردم
سید حسین سیدی از شاعران آئینی خراسان رضوی هم به خبرنگار مهر می گوید: شعر آئینی مانند یک ریسمان و حبل الهی سهم به سزایی در ارشاد مردم و آشنایی آنها با ادبیات عاشورایی داشته است.
وی عنوان می کند: آنچه امروز وظیفه روزنامه ها و رسانه های مختلف است در گذشته بر عهده شعرا بوده، ائمه(ع) برخورد قهرمانانه ای با شعرا داشته اند چنانچه پیامبر(ص) پیراهن خود را به دعبل خزائی می بخشد.
سیدی ابراز می کند: یکی از ویژگی های شعر آئینی ماندگاری آن است همانند اشعار بسیاری که شهریار سروده ولی او را به نام شعری که برای حضرت علی سروده می شناسیم و با همین شعر در میان مردم ماندگار شده است.
وی با بیان اینکه ماندگاری شعر آئینی سهم به سزایی در تاریخ ادبیات عاشورایی داشته، می گوید: آنچه در طول زمان فرهنگ عاشورا را در میان مردم گسترش داده و آنها را با زوایای مختلف آن آشنا کرده شعر عاشورایی بوده است.
این شاعر آئینی عنوان می کند: عصر کنونی عصر تبلیغ از طریق هنر است و یکی از هنر هایی که به سرعت معانی زیادی را با اثر گذاری بالا ارائه می دهد شعر و از جمله شعر آئینی است.
وی با بیان اینکه مردم سرزمین ما از ابتدا با شعر آئینی عجین بوده اند، اظهار می کند: بیان تاریخ و واقعه عاشورا از طریق شعر آئینی که قالبی شیرین و خوش فهم است نقش موثری در فرهنگ سازی عاشورا داشته است.
سیدی تاکید می کند: شعر آئینی نه تنها در ادبیات خراسان رضوی و ایران بلکه در دیگر کشور ها هم اهمیت و جایگاه والایی در جذب مردم به عاشورا داشته است.
شعر آئینی با تاثیر بر ادبیات عاشورایی نقش مهمی در ترویج و فرهنگ سازی عاشورایی در میان مردم داشته است اشعاری که امروز در قالب اشعار هیئتی از طریق مداحی مداحان اهل بیت(ع) در جان و دل مردم نفوذ کرده است.
---------------------------
گزارش: ملیحه زرین پور